Qazaqstanda adam saudasynan zardap şekkenderdı jūmysqa ornalastyru jäne äleumettık qorǧau jüiesı

209
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2020/06/zhūmys33068168-5e98-4442-a662-4440a375a435-960x500.jpg?token=273356d212633b50faa9c48ca7290b8e

Qazaqstanda adam saudasynan zardap şekkenderge äleumettık kömek körsetu men qaita beiımdelu jüiesı qalyptasyp keledı, alaida būl mäsele älı de maŋyzdy ärı kürdelı bolyp qaluda. Adam saudasynan zardap şekkenderdıŋ köpşılıgı psihologiialyq, fizikalyq jäne äleumettık tūrǧydan qalpyna keltıru üşın ūzaq merzımdı qoldaudy qajet etedı. Osyǧan bailanysty, jūmysqa ornalastyru jäne äleumettık qorǧau jüiesınıŋ tiımdılıgı men mümkındıkterı adam saudasymen küresude ülken röl atqarady.

Qazaqstandaǧy äleumettık kömek körsetu jüiesı

Qazaqstandaǧy adam saudasynan zardap şekkenderge arnalǧan äleumettık kömek jüiesınıŋ negızgı aspektılerı — būl medisinalyq, psihologiialyq, qūqyqtyq jäne äleumettık qyzmetterdı bırıktıretın reabilitasiia baǧdarlamalary. Būl qyzmetterdı memlekettık jäne ükımettık emes ūiymdar körsetedı. Adam saudasynyŋ qūrbandaryna arnalǧan arnaiy oŋaltu baǧdarlamalary äzırlengen, bıraq olardyŋ auqymy älı de jetıldırudı qajet etedı.

Qazaqstanda adam saudasynyŋ qūrbandaryna arnalǧan reabilitasiialyq ortalyqtar jūmys ısteidı, olardyŋ qyzmetı psihologiialyq jäne fizikalyq qalpyna keltıruge baǧyttalǧan. Adam qūqyqtary jönındegı Qazaqstan Respublikasynyŋ uäkılettı organdary adam saudasyna qarsy kürestı küşeitu üşın arnaiy qorǧau şaralaryn ūsynady, bıraq osy qyzmetterdıŋ geografiialyq auqymy şekteulı, köbınese tek ırı qalalarda bar.

Mysaly, 2022 jyly Qazaqstanda adam saudasynyŋ qūrbandary üşın 12 reabilitasiia ortalyǧy jūmys ıstegen. Būl ortalyqtar qūrbandarǧa keŋes beru, psihoterapiia, medisinalyq tekseruler, qūqyqtyq kömek jäne käsıbi daǧdylardy damytu siiaqty qyzmetter körsetedı. Degenmen, būl qyzmetter tek keibır öŋırlerde ǧana qoljetımdı, al auyldyq jerlerde mūndai ortalyqtardyŋ joqtyǧy adamdardyŋ kömekke qol jetkızuın qiyndatuda.

Jūmysqa ornalastyru jüiesı

Adam saudasynan zardap şekkenderge jūmysqa ornalasu mäselesı eŋ özektı mäselenıŋ bırı bolyp tabylady. Qūrbandar qaita beiımdelıp, qalypty ömırge oralu üşın jūmysqa ornalasu mümkındıgın alu maŋyzdy. Qazaqstanda jūmysqa ornalastyruǧa arnalǧan bırqatar memlekettık baǧdarlamalar bar, bıraq būl baǧdarlamalar adam saudasynan zardap şekkenderge arnalmaǧan. Sonymen qatar, köbınese, jūmys beruşıler adam saudasynan zardap şekkenderge terıs közqaraspen qaraidy, būl olardyŋ eŋbek naryǧynda bäsekege qabılettı boluyna kedergı keltıredı. Memlekettık baǧdarlama retınde Qazaqstannyŋ eŋbek naryǧynda jūmyssyzdyqpen küres jürgızu üşın ärtürlı memlekettık qoldau şaralary bar. Mysaly, «Jastar praktikasy» jäne  «Qoǧamdyq jūmystar» baǧdarlamalary arqyly adamdardy uaqytşa jūmyspen qamtamasyz etu mümkındıgı bar. Alaida, būl baǧdarlamalar adamnyŋ psihologiialyq jäne äleumettık jaǧdaiyna bailanysty ärdaiym tiımdı bola bermeidı. Qūrbandar köbınese äleumettık beiımdelu mäselelerımen kezdesedı, būl olardyŋ jūmysqa ornalasuyna qiyndyqtar tuǧyzady. Jūmysqa ornalastyru prosesı qiyndyqtar tudyrady, sebebı köptegen adam saudasy qūrbandary qaitadan qoǧamǧa integrasiialanu üşın käsıbi daǧdylardy damytudy qajet etedı. Qūrbandardyŋ köbısı ūzaq uaqyt jūmyssyz jäne äleumettık tūrǧyda oqşaulanǧan bolǧandyqtan, arnaiy käsıbi daiyndyq kurstary men bılım beru baǧdarlamalary öte maŋyzdy.

Qūqyqtyq kömek pen äleumettık qoldau

Qūqyqtyq kömek adam saudasy qūrbandarynyŋ äleumettık beiımdeluıne jäne qūqyqtaryn qorǧauǧa arnalǧan maŋyzdy aspekt bolyp tabylady. Qazaqstanda adam saudasynan zardap şekkenderge qūqyqtyq kömek körsetu jüiesı bar, bıraq ol älı de damuy kerek. Qūrbandardyŋ köbısı qūqyqtyq sauattylyqtyŋ tömendıgı men qorǧanys qūraldarynyŋ jetıspeuşılıgı saldarynan öz qūqyqtaryn qorǧauda qiyndyqtarǧa tap bolady. Qazaqstan Respublikasynyŋ Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgı adam saudasynyŋ qūrbandaryna äleumettık kömek körsetu üşın arnaiy baǧdarlamalar äzırledı. Būl baǧdarlamalarǧa medisinalyq kömek, psihologiialyq oŋaltu, qūqyqtyq qorǧau jäne qaita beiımdeluge arnalǧan qyzmetter kıredı. Alaida, būl qyzmetter köbınese adamdarǧa jaily ärı qoljetımdı emes. Qazırgı uaqytta Qazaqstanda adam saudasynyŋ qūrbandaryna kömek körsetu üşın jūmys ısteitın Ükımettık emes ūiymdar (ÜEŪ) sany artyp keledı. Būl ūiymdar psihologiialyq jäne qūqyqtyq keŋes beru, medisinalyq kömek körsetu, sondai-aq adam saudasynyŋ qūrbandaryna arnalǧan käsıbi daǧdylardy üiretu siiaqty qyzmetterdı ūsynady. ÜEŪ-lar memleketpen serıktesıp, qaita beiımdelu jäne äleumettık qorǧau mäselelerı boiynşa maŋyzdy röl atqarady.

Qarjylyq jäne äleumettık qoldau

Qazaqstanda adam saudasynan zardap şekkenderge arnalǧan qarjylyq kömek jüiesı älsız qalyptasqan. Köptegen qūrbandarǧa ömır süruge qajettı qarjylyq qoldau körsetu üşın memleket tarapynan qosymşa şaralar qajet. Sonymen qatar, psihologiialyq kömek, densaulyq saqtau jäne bılım beru qyzmetterı siiaqty maŋyzdy baǧyttar boiynşa da qarjylyq kömek körsetu üşın qosymşa resurstar qajet.

Mysaly, 2021 jyly Qazaqstanda memleket adam saudasynyŋ qūrbandaryna kömek körsetu üşın arnaiy qor qūru mäselesın talqylaǧan bolatyn. Būl qor qūrbandardyŋ ömır süru jaǧdailaryn jaqsartuǧa, olarǧa uaqytşa baspana, tamaq, kiım jäne basqa da qajettı zattardy ūsynuǧa baǧyttalǧan boluy kerek. Alaida, būl şara älı tolyq jüzege asyrylmaǧan.

Jaqsy täjıribeler men bolaşaq baǧyttar

Qazaqstanda adam saudasynan zardap şekkenderdı jūmysqa ornalastyru men äleumettık qorǧau boiynşa keibır jaqsy täjıribeler bar. Qoǧamdyq ūiymdar men jergılıktı bilık organdarynyŋ bırıgıp jūmys ısteuı arqyly qūrbandardyŋ qūqyqtaryn qorǧau jüiesı damyp keledı. Sondai-aq, jeke sektor men ükımettıŋ bırlesken jūmys ısteu mümkındıgı joǧary, būl adamdarǧa tūraqty jūmysqa ornalastyru üşın qajet daǧdylardy damytuǧa mümkındık beredı.

Qazaqstanda adam saudasynan zardap şekkenderdı jūmysqa ornalastyru jäne äleumettık qorǧau jüiesı damu üstınde, bıraq onyŋ tiımdılıgın arttyru üşın qosymşa şaralar qajet. Qūqyqtyq kömek, käsıbi daiyndyq baǧdarlamalary jäne qarjylyq qoldau jüiesın keŋeitu, sondai-aq äleumettık beiımdelu baǧdarlamalarynyŋ auqymyn ūlǧaitu — adam saudasymen kürestıŋ tiımdılıgın arttyru üşın maŋyzdy qadamdar.

 
Pıkırler