Qazaqstandaǧy emigrasiia tendensiiasy. Är besınşı azamat elden köşudı oilaidy

Qazaqstandyqtardyŋ arasynda şetelge qonys audaruǧa degen qyzyǧuşylyq artyp keledı. Mūny DEMOSCOPE ekspress-monitoring biurosynyŋ 13-24 qaraşa aralyǧynda jürgızgen «Qazaqstandyqtardyŋ şetelge ketken bılıktı mamandar turaly oiy» taqyrybyndaǧy saualnama nätijesı rastap otyr, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly. Saualnama mälımetterı qoǧamda köşı-qon mäselesınıŋ özektılıgın jäne azamattardyŋ keleşekke degen ümıt-armanynyŋ özgerıp jatqanyn körsetedı. Saualnamaǧa qatysqan är besınşı respondent (21%) şetelge qonys audaru turaly oilaitynyn aitqan. Olardyŋ ışınde:

• 6,9%-ı aldaǧy 2-3 jylda köşudı naqty josparlap otyr;
• 5,6%-ı köşudı armandaǧanymen, qazır mümkındık joq ekenın atap ötken;
• 8,4%-ı belgılı bır jaǧdailar bolǧan jaǧdaida köşu mümkındıgın qarastyrady.

Sonymen qatar, respondentterdıŋ basym bölıgı — 78,5% — jaqyn arada elden ketudı josparlamaitynyn bıldırgen. Saualnama nätijesı köşu turaly oidyŋ köbıne jas erekşelıgıne bailanysty ekenın anyqtady. Mysaly:

• 18-29 jas aralyǧyndaǧy jastardyŋ 25%-ı köşudı qarastyrady;
• 30 jastaǧylar arasynda būl körsetkış 30%-ke jaqyn. Orta jastaǧy respondentterdıŋ 10,7%-ı naqty köşudı josparlap otyrǧanyn bıldırgen.

Respondentterden köşuge äser etetın basty sebepter sūraldy. Jauaptardyŋ negızgı toptamasy mynadai:

1. Joǧary jalaqy alu mümkındıgı – 24,5%;
2. Özderı men balalary üşın perspektivanyŋ joqtyǧy – 23,9%;
3. Jaqsy jūmys tabu – 14%;
4. Özın-özı damytuǧa jaqsy jaǧdai – 13,2%;
5. Sapaly bılım alu mümkındıgı – 11,7%.

Sonymen qatar, keibır respondentter sapaly medisinalyq qyzmetke (4,9%), qolaily ekologiia men klimatqa (3,8%), qauıpsızdıkke (3%), tuystarǧa jaqyn boluǧa (2,6%) nemese käsıbi ösuge (4,4%) ūmtylatynyn aitty. Emigrasiia turaly közqaras ta qoǧamnyŋ maŋyzdy körsetkışı. Respondentterdıŋ:

• 63,3%-ı şetelge qonys audaruşylarǧa tüsınıstıkpen qaraitynyn aitqan;
• 11,4%-ı olardy synaitynyn bıldırgen;
• 21%-ı būl mäselege beitarap qaraidy.

Köşı-qonnyŋ keleşegıne qatysty pıkırler ärtürlı boldy:

• 39,2%-ı aldaǧy 3-5 jylda Qazaqstannan bılıktı mamandardyŋ ketuı arta tüsedı dep sanaidy;
• 21,7%-ı kerısınşe, elge migranttar aǧyny köbeiedı dep oilaidy;
• 18,7%-ı elden ketuşıler men keluşıler sany şamamen teŋ bolady degen pıkırde;
• 20,4%-ı naqty jauap beruge qinalǧan.

Saualnama boiynşa qazaqstandyqtar üşın şetelge köşuge eŋ tartymdy elder:

1. AQŞ – 7,7%;
2. Resei – 6,2%;
3. Europa elderı – 5,1%;
4. Türkiia – 4,6%;
5. Kanada – 2,6%.

Sonymen bırge, respondentterdıŋ 35%-ı köşuge niet bıldıretın el joq ekenın aitty. DEMOSCOPE sarapşylarynyŋ pıkırınşe, bılıktı mamandardyŋ şetelge köşuı Qazaqstandaǧy ömır süru sapasymen jäne memlekettık basqaru tiımdılıgımen tyǧyz bailanysty. Būl mäselenı şeşu üşın:

• Ekonomikalyq äl-auqatty arttyru;
• Bılım beru sapasyn jaqsartu;
• Zamanaui medisinanyŋ qoljetımdılıgın qamtamasyz etu;
• Qauıpsızdıktı küşeitu qajet.

Sarapşylar atap ötkendei, memlekettı basqaru sapasyn arttyrmai, käsıbi mamandardy qoldau şaralaryn qabyldamai, emigrasiianyŋ terıs tendensiialaryn özgertu qiyn bolady. Qazaqstannan köşudı oilaityn azamattardyŋ sanynyŋ artuy — eldegı äleumettık-ekonomikalyq jäne gumanitarlyq mäselelerdı şeşu qajettılıgınıŋ aiqyn belgısı. Memleket pen qoǧamnyŋ būl mäselege uaqytynda nazar audaryp, tiıstı şaralar qabyldauy qajet, öitkenı adam kapitaly — kez kelgen memlekettıŋ eŋ qūndy resursy.