Qazaq halqynyŋ tärbie qūraldarynyŋ bırı — tyiym sözder. Būl sözder esı kırgen balalardy jaman ädet, jat piǧyl, orynsyz qylyq, terıs mınezderden saqtandyryp otyrǧan. Tızenı qūşaqtau — jalǧyz qaludyŋ, qoldy töbege qoiu — el-jūrttan bezınudıŋ, ülkennıŋ jolyn kesu — ädepsızdıktıŋ, asty tögu — ysyraptyŋ belgısı dep tanylǧan jäne ondai ersı ısterge qataŋ tyiym salynǧan.
Mūndai tyiym sözder el ışınde öte köp. Onyŋ bärın qamti almaǧanmen keibır ülgılerın qaǧazǧa tüsırıp ūsynyp otyrmyz.
Dastarhandy, tamaqty baspa.
Kısı mınıne külme, kemtarǧa külme.
Maldy, ydysty, tamaqty teppe.
Sudy sapyrma, suǧa däretke otyrma, suǧa tükırme.
Köktı jūlma, şaşyŋdy jūlma.
Üi ainala jügırme.
Bosaǧany kerme, qūşaqtama.
Tabaldyryqty baspa, otyrma.
Üidı sabama, maldy basqa sabama.
Beiıt tūsynan şauyp ötpe, jügırıp ötpe.
Beiıtke qolyŋdy şoşaitpa, oǧan qarap tüzge otyrma.
İtke ojaumen as qūima.
Tünde üi sypyrma, tünda tyrnaǧyŋdy alma.
Ülkenderdıŋ jolyn kespe, sözın bölme.
Büiırıŋdı taianba, jer taianba, iegıŋdı taianba.
Şaşyŋdy jaima.
Betıŋdı baspa.
Tızeŋdı qūşaqtama.
Ötırık jylama.
Jūldyzdy, adamdy sanama.
Sypyrǧyşty tık qoima.
Qolyŋdy qusyrma.
Adamǧa pyşaq, myltyq kezenbe.
Bos besıktı terbetpe.
Qūrandy, tamaqty baspa.
Jaqyn adamǧa pyşaq syilama.
Tūzdy, küldı baspa.
Otpen oinama, ottan attama, otqa tükırme.
Nandy jerge tastama, üstıne basqa zatty qoima.
Beiuaqytta jylama, ūiyqtama.
Beiuaqytta kısıge köŋıl aitpa.
Börkıŋdı terıs kime.
Üide ysqyrma.
Üige jügırıp kırme.
Moinyŋa belbeu jıp salma.
Aidy qolyŋmen körsetpe.
Qūdyqqa tükırme, ydysqa tükırme, joǧary qarai tükırme.
Şelektegı suǧa auzyŋdy batyrma.
Aqty tökpe.
Adamdy ainalma.
Adamǧa qarap tükırme, esıneme.
Jalǧyz aǧaşty kespe.
Pyşaqtyŋ jüzın jalama.
Pyşaqty şalqasynan qoima.
Taŋdaiyŋdy qaqpa, basyŋdy şaiqama.
Qyzdy ūrma.
Kısıge, molaǧa sausaǧyŋdy şoşaitpa.
Orynsyz külme.
Kısı aiybyn betıne baspa.
Köp söileme.
Adamǧa, malǧa zäbır jasama.
Balaŋa basqa ūrma.
Ata-anaŋa qarsy kelme.
Tünde suǧa barma.
Betıŋdı syzba.
Nandy bır qolyŋmen üzbe.
Asty ürleme, asty jamandama.
Tamaqty soraptap ışpe.
Qolyŋdy töbeŋe, jelkeŋe qoima.
Ötırık külme, ötırık söileme, ötırık jylama.
Işegıŋdı tartpa, tabanyŋdy tartpa.
Qyz ūldyŋ, ūl qyzdyŋ kiımın kimesın.
Dınıŋdı satpa, ūltyŋdy satpa, aryŋdy satpa.
Qūdaiǧa, paiǧambarǧa, äuliege tılıŋdı tigızbe.
Qabırdı baspa.
Amanatqa qiianat jasama.
Ant ışpe, äbes söileme.
Ötırık kuälık jasama.
Namazdy būzba.
Qūstyŋ ūiasyn būzba.
Qūmyrsqanyŋ ūiasyn baspa.
Ūrlyq qylma, zorlyq qylma.
Tılıŋdı şainama, tılıŋdı tısteme, şyǧarma.
Sausaǧyŋdy auzyŋa salma.
Kısı üiınde türegep tūrma.
Türegep tūryp nemese jatyp tamaq ışpe.
Sausaǧyŋdy kezeme.
Aiaǧyŋdy tūsama, qolyŋdy bailama.
Köp ışınde qatty söileme, qatty külme.
Jelge qarsy tükırme, jelge qarsy däret syndyrma.
Ülkennen būryn söileme.
Ülkennen būryn tamaq jeme.
Ülkennen būryn otyrma, jatpa.
Ülkennıŋ betınen alma.
Şaqyrmaǧan jerge barma.
Rūqsatsyz üige kırme.
Jūrt közınşe kekırme, qasynba.
Jūrt aldynda qūlaǧyŋdy qasyma, mūrnyŋdy şūqyma.
Jerdı sabama, jerdı tepkıleme.
Balany şoşytpa.
Atqa terıs otyrma.
Qaiyqty terbeltpe.
Ädepsız sözdı aitpa, ötırık aitpa.
Maqtanşaq bolma, täkäppar bolma.
Äielge küş körsetpe.
Maldy boqtama.
Asty qorlama.
Jändıktı jäbırleme.
Uhıleme.
Maŋdaiyŋdy, basyŋdy ūrma.
Otty, oşaqty attama.
Dastarhandy, ydysty, tamaqty attama.
Jaman ädettı üirenbe.
Jamanat şaqyrma.
Jaman yrym jasama.
Etbetıŋnen jatpa.
Ersı qimyl jasama.
Şaşyŋdy, tyrnaǧyŋdy ösırme.
Kısı tösegıne otyrma.
Terıs qarap otyrma, jüreŋnen otyrma.
Sol qolmen tamaq ışpe.
Şalbardy basyŋa jastama.
Qolyŋdy artyŋa ūstama.
Tünde mal sanama.
Tünde kül şyǧarma.
Taŋerteŋgı asty tastama.
Közıŋdı jypylyqtatpa.
Qolyŋdy keudeŋe qoima.
Ernıŋdı şyǧarma.
Oryndyqta aiaǧyŋdy aiqastyryp otyrma.
Bala betıne ürleme.
Tyrnaǧyŋdy tısteme.
«Abai-inform».
