Mäjılıs deputaty Nūrsūltan Baitılesov Qazaqstanda kıtap oqu mädenietın damytu jäne halyqtyŋ oqu sauattylyǧyn arttyru qajettıgın köterıp, Ükımetke deputattyq saual joldady.
Onyŋ aituynşa, älemnıŋ damyǧan elderı būl baǧytta belsendı saiasat jürgızıp keledı. Mysaly, AQŞ, Ūlybritaniia, Fransiia jäne İtaliia eŋ köp kıtap oqityn elder qatarynda. Aziiada qytailyqtar jylyna 154 saǧat, japondar 135 saǧat, koreiler 125 saǧat kıtap oquǧa uaqyt böledı. Al Qazaqstanda būl körsetkış nebärı 65 saǧatty qūraidy.
PIRLS-2021 halyqaralyq zertteuınıŋ nätijesı qazaqstandyq oquşylardyŋ oqu sauattylyǧy 2016 jylmen salystyrǧanda 32 balǧa tömendegenın körsettı. Deputat mūnyŋ negızgı sebepterı retınde qyzyqty kıtap oqu şaralarynyŋ az ūiymdastyryluyn jäne sifrlyq kontenttıŋ basymdyqqa ie boluyn atady. Qysqa formattaǧy materialdarǧa üirengen köpşılık internette orta eseppen nebärı 55 sekund qana oquǧa uaqyt böledı. Būl tereŋ oilau men bılımdı damytuǧa jetkılıksız.
Deputat elımızdegı kıtaphanalardyŋ qazırgı jai-küiıne de nazar audaryp, olardyŋ materialdyq-tehnikalyq bazasyn jaŋartu qajettıgın aitty. Bügınde kıtaphanalardyŋ köbı eskırgen, zamanaui formattaǧy oqu keŋıstıkterı, sifrlyq qyzmetter jäne oqyrmandarǧa arnalǧan kovorking-aimaqtar jetkılıksız.
«Ötken jyly joldaǧan deputattyq saualymda osy salanyŋ jūmysyn üilestıruge, damytuǧa jauapty ortalyq organnyŋ qūrylymdyq funksiialaryn qaita qaraudy ūsynǧan edım. Alaida bügıngı taŋda būl baǧytta aitarlyqtai özgerıster baiqalmaidy», – dedı deputat.
Baitılesov kıtap oqu mädenietın damytuda Türkiia, Finliandiia, Japoniia siiaqty elderdıŋ oŋ täjıribesın mysalǧa keltırdı.
Türkiia men Finliandiiada «Halyqtyq kıtaphanalar» jüiesı jaŋǧyrtylyp, täulık boiy jūmys ısteitın, pıkırtalas, şyǧarmaşylyq ıs-şaralar ötetın mädeni habtar qūrylǧan. Al Japoniiada mektep baǧdarlamasyna «Taŋǧy oqu» dästürı engızılgen. Är künnıŋ basynda 15-20 minut boiy bükıl mektep ūjymymen bırge kıtap oqu mındettelgen. Būl oquşylardyŋ konsentrasiiasyn arttyryp, oqu daǧdysyn damytuǧa yqpal etedı. Älemnıŋ keibır elderınde mektepter men kıtaphanalarda aptasyna bırneşe ret 20-30 minuttyq ūjymdyq ünsız oqu ädısı qoldanylady.
Osy mäselelerdı eskere otyryp, Nūrsūltan Baitılesov kıtap oqu mädenietın damytu üşın kelesı şaralardy ūsyndy:
Oqu oryndarynda ǧylymi negızdelgen oqu ädısterın engızu. Tiımdı kıtap oqu daǧdylaryn nasihattaityn resurstardy damytu qajet.
Kıtaphanalar infraqūrylymyn jaŋartu. «Kıtap aptalyǧy», «Bır el – bır kıtap» siiaqty tūraqty jobalardy ötkızıp, qoǧam nazaryn kıtap oquǧa audaru kerek.
Jergılıktı deŋgeide halyq arasynda oqu saiystaryn ūiymdastyru. Ädebi baiqaular ötkızıp, oquşylar men eresekterdıŋ qyzyǧuşylyǧyn arttyru qajet.
Ūlttyq kıtap oqu künın engızu. Qazaqstanda arnaiy bır kündı kıtap oquǧa arnap, būl dästürdı ūlttyq deŋgeide qalyptastyru maŋyzdy.
Būl bastama jüzege assa, halyqtyŋ oqu sauattylyǧy artyp, jastardyŋ bılım deŋgeiı köterıledı. Deputat Ükımetten būl mäselenı jıtı qarastyryp, naqty şaralar qabyldaudy sūrady.
