AzattyqLIVE tıkelei efirınde Qytaidaǧy etnikalyq qazaqtarǧa qysym mäselesın köterıp jürgen "Atajūrt erıktılerı" ūiymynyŋ tırkeluı, onyŋ belsendılerınıŋ bölınuı mäselesı talqylandy. Habarǧa ūiym jetekşısı Erbol Däuletbekūly men belsendı Bekzat Maqsūthanūly qatysty.
Tıkelei efirdı körıŋız:
"Atajūrt erıktılerı" ūiymy 2017 jyldan berı Şyŋjaŋdaǧy az ūlttarǧa jasalǧan qysym mäselesın köterıp, olardyŋ şaǧymdaryn qūjatqa tüsırumen ainalysyp keledı.
Ūiym keŋsesınde ötken jiyndarda "Qytaidaǧy "qaita saiasi tärbieleu lagerlerınde" qamauda otyrǧandardyŋ tuystarynyŋ aryz-şaǧymdary aitylyp, Qytai bilıgı qoiǧan şekteulerge bailanysty otanyna jete almai otyrǧan etnikalyq qazaqtar mäselesı de aitylyp jür.
Osy aptada "Atajūrt erıktılerı" ūiymy Almaty qalasy ädılet departamentınde tırkelgenın habarlady. Ūiym būǧan deiın bırneşe ret ötınış bergenımen "qūjattarynyŋ dūrys emestıgıne" bailanysty tırkele almaǧan. Sol üşın "Atajūrt erıktılerı" qyrküiek aiynda departamenttı sotqa bergen, al tırkeuden ötkenı belgılı bolǧannan keiın aryzyn qaitaryp alǧan.
Ūiymnyŋ būrynǧy jetekşısı Serıkjan Bıläş (qūjat boiynşa - Biiaş) 2019 jylǧy nauryz aiynda "äleumettık alauyzdyq tudyrdy" degen aiyppen bırneşe ai Nūr-Sūltanda üiqamaqta otyrdy. Onyŋ ısıne halyqaralyq ūiymdar reaksiia bıldırdı. Qazaqstannyŋ är jerınde Bıläştı bosatudy talap etken aksiialar öttı. Tamyz aiynda Almaty qalasy Äuezov audandyq soty belsendını qamaudan bosatyp, 110 myŋ teŋge (şamamen 288 dollar) kölemınde aiyppūl saldy. Ony qoǧamdyq ūiymdy basqaru qūqyǧynan jetı jylǧa aiyrdy.
2017 jyldyŋ köktemınen bastap Qytaidyŋ Şyŋjaŋ aimaǧynda etnikalyq azşylyqtarǧa, sonyŋ ışınde etnikalyq qazaqtarǧa da qysym körsetılıp, "saiasi lager" atalǧan jappai qamau oryndary paida bolǧany turaly habar tarai bastaǧan. Qytaidan oralǧan etnikalyq qazaqtar Qytaiǧa Qazaqstannan jolauşylap barǧanda qaita almai, keibırı saiasi lagerge alyp ketkenı jaily şaǧymdanǧan.
Ötken jyly BŪŪ Şyŋjaŋda millionǧa juyq etnikalyq ūiǧyr men özge de türkıtıldes ūlt ökılderın Qytaidyŋ soltüstık-batysyndaǧy "saiasi tärbie lagerlerınde" ūstap otyrǧany turaly mälımdegen. Bastapqyda mūndai aqparatty terıstegen Pekin keiın ony "ekstremizmge qarsy şara" dep tüsındırgen jäne saiasi lagerlerdı "tıl üirenıp, käsıpke baulityn" ortalyqtar dep ataǧan.
AQŞ pen Batys elderı Pekinnıŋ Şyŋjaŋdaǧy saiasatyn "az ūlttardyŋ mädenietı men dının joiu amaly" dep atady. Jaqynda AQŞ memlekettık hatşysy Maik Pompeo Ortalyq Aziia elderınıŋ syrtqy ıster ministrlerımen kezdesuınde Pekinnıŋ etnikalyq ūiǧyrlardy Qytaiǧa qaitaru turaly talabyn oryndamauǧa şaqyrdy.
AzattyqLIVE tıkelei efirınde resmi tırkelgen "Atajūrt erıktılerı" qoǧamdyq ūiymynyŋ qazırgı basşysy Erbol Däuletbekūly men ūiymnyŋ būrynǧy jetekşısı Bekzat Maqsūthanūly pıkır talastyrdy.
"Azattyq" radiosy
