Köksu audanynda 2100 gektarǧa qant qyzylşasy sebılgen, qazırgı kezde sonyŋ 1800 gektary tolyǧymen jinaldy. Ortaşa önımdılıgı 370-380 sentrnerden ainaluda. Audandaǧy «Aidyn» siiaqty jekelegen şarua qojalyqtarynda būl körsetkış tıptı 700 gentnerge deiın jetken. Būl turaly bügın oblys äkımı Amandyq Batalovtyŋ Köksu audanynda bolǧan sapary barysynda audandyq auyl şaruaşylyǧy bölımınıŋ basşysy Erjan Şalqybekov aitty, - dep habarlaidy Almaty oblysy äkımınıŋ baspasöz qyzmetı.
Oblys basşysy A. Batalov aldymen Köksu audanyndaǧy «Aidyn» şarua qojalyǧynyŋ alqabynda boldy. Mūnda oblys boiynşa qant qyzylşasynyŋ agrotehnologiiasy jönındegı sarapşy, auyl şaruaşylyǧy ǧylymynyŋ kandidaty Äbılqaiyr Beksūltanov qant qyzylşasynyŋ jaŋa tūqymdarynyŋ mümkındıkterı, önımdılıgınıŋ genetikalyq potensialy jäne ony qoldanudaǧy jetıstıkter turaly qysqaşa baiandap berdı. Mäselen, Fransiia, Germaniia, Daniiadan äkelıngen tūqymdardyŋ önımınıŋ qanttylyǧy 17 %-ke deiın jetken.
«Aidyn» şarua qojalyǧynyŋ jetekşısı Aidyn Düisenbinovtıŋ aituynşa, qazır qojalyqtyŋ soŋǧy alqabynyŋ önımı jinalyp jatyr. Oblys äkımdıgınıŋ qoldauymen alynǧan zamanaui kombaindar qyzylşany traktor tırkemesıne masaq qaldyrmai, topyraqsyz, tassyz, bırden taza küiınde tieidı. Būl jūmys tiımdılıgın būrynǧydan da arttyra tüsude.
Aralau barysyndaǧy kelesı nysan Köksu qant zauyty boldy. Oblys äkımı käsıporynnyŋ sehtaryna kırıp, öndırıs prosesterın kördı. Zauyt direktory Altynbek Abatov mūnda Eskeldı, Qaratal, Kerbūlaq, Köksu audandary men Taldyqorǧan, Qapşaǧai qalasynyŋ qyzylşa ösıruşılerı öz önımderın jetkızıp jatqanyn aitty. Qazır zauyt alaŋynda 206 myŋ tonnadai önım jinaqtalǧan. Käsıporyn täulıgıne 2 myŋ tonna şikızat öŋdeude. Bügınge deiın 10,8 myŋ tonna qant şyǧaryp ülgergen. Būǧan deiın zauyt mazutty qoldanyp kelse, audanǧa tabiǧi gaz kelgelı otynnyŋ osy türın paidalanuǧa köşken. Bırınşıden, kögıldır otynnyŋ mazutqa qaraǧanda jylu şyǧaru quattylyǧy joǧary bolsa, ekınşıden, tölemı de arzan, soǧan säikes şyǧyn azaiyp, öndırıstıŋ tiımdılıgı artqan.
Sol siiaqty osy saparynda Amandyq Batalov audan ortalyǧy Balpyq bi auylynda «Nūrly jer» baǧdarlamasymen salynyp jatqan 50 päterlık jalgerlık üidıŋ qūrylysymen de tanysty. Qūny 456,9 mln. teŋge bolatyn köpqabatty üidı «Stroiservis İNK» JŞS saluda. Baspana biylǧy jyldyŋ jeltoqsan aiynda paidalanuǧa berılmek. Äzırge tiıstı qūrylys jūmystarynyŋ 87 % aiaqtalǧan. Audan äkımı Almas Ädıldıŋ aituynşa, kezektegı köp balaly otbasylarǧa osy päterlerden üi berıletın bolady.
Köksudaǧy bırqatar jūmystarmen tanysqan oblys äkımı aralau soŋynda jurnalisterge sūhbat berdı.
- Biylǧy jyly oblys boiynşa 14 myŋ gektarǧa qant qyzylşasyn septık. Sodan şamamen 500-520 myŋ tonna qant qyzylşasyn alamyz, odan 50-52 myŋ tonna qant şyǧaramyz dep josparlap otyrmyz. Qyzylşa alqaptaryndaǧy jiyn-terın jūmystary 10-15 künde aiaqtalady. Köksu, Aqsu qant zauyttaryn modernizasiiadan ötkızdık. Reseiden, Qytaidan, Chehiiadan, basqa da elderden qūral-jabdyqtar jetkızılıp, ornatyldy. Jalpy qyzylşa öŋdegende odan 80 % jom, iaǧni syǧyndy şyǧady. Ol - mal semırtu üşın taptyrmaityn azyq. Sondyqtan şyqqan jomdy mal bordaqylau alaŋdarynyŋ jūmysyna tiımdı paidalanu üşın, osy ekı zauytqa jomdy keptırıp, arnaiy qaptaityn qūral äkelıp ornatyp jatyrmyz. Qaptalǧan küiınde ony ekı jyl saqtalauǧa bolady. Jlapy qant zauyttary negızınde tek mausymdyq kezeŋde ǧana 3-4 ai jūmys ısteidı. Al bız mausymaralyq kezeŋde de bos tūrmas üşın Braziliiadan şikızat äkelıp, qamys qantyn şyǧaruyna mümkındık jasamaqpyz. Osylaişa Almaty oblysy jylyna 300 myŋ tonna qant öndıruge qol jetkıze alady. Respublikadaǧy qanttyŋ 480 myŋ tonnalyq öndırıstık jäne tūrmystyq qajettılıgınıŋ basym bölıgın jauyp otyrsaq, būl ülken jetıstık bolar edı, - dep A. Batalov aldaǧy josparlary jaily da aityp öttı.
Sonymen bırge eŋbek önımdılıgın arttyruǧa qatysty da talaptyŋ zor ekenın tılge tiek ettı:
- Alǧaşynda bız şarua qojalyqtaryn qant qyzylşasyn ösıruge jappai tartyp, barlyǧyn bırdei yntalandyrdyq. Qyzylşa ösıruşılerge jyl saiyn subsidiia berıledı, janar-jaǧarmai jeŋıldıkpen berıledı, soŋǧy jyldary tek qana qant qyzylşasyn ösıruge baǧyttalǧan 120 zamanaui tehnika satyp alyndy, Fransiia, Germaniia, Daniiadan tūqym satyp alyp berdık. Osyndai mümkındıkterge qaramastan keibır qojalyqtar älı künge qyzylşanyŋ şyǧymyn 200 sentnerden asyra almai otyr. Qant qyzylşasy tynbai eŋbektenudı, üzdıksız baptaudy qajet etetın eŋbek. Sondyqtan endıgı jerde kımnıŋ eŋbek önımdılıgı joǧary, kım jaqsy jūmys ısteidı, solarǧa qoldau körsetıledı. Iаǧni tabiǧi sūryptau jasauymyz kerek, - dedı A. Batalov.
Oblys basşysy A. Batalov aldymen Köksu audanyndaǧy «Aidyn» şarua qojalyǧynyŋ alqabynda boldy. Mūnda oblys boiynşa qant qyzylşasynyŋ agrotehnologiiasy jönındegı sarapşy, auyl şaruaşylyǧy ǧylymynyŋ kandidaty Äbılqaiyr Beksūltanov qant qyzylşasynyŋ jaŋa tūqymdarynyŋ mümkındıkterı, önımdılıgınıŋ genetikalyq potensialy jäne ony qoldanudaǧy jetıstıkter turaly qysqaşa baiandap berdı. Mäselen, Fransiia, Germaniia, Daniiadan äkelıngen tūqymdardyŋ önımınıŋ qanttylyǧy 17 %-ke deiın jetken.
«Aidyn» şarua qojalyǧynyŋ jetekşısı Aidyn Düisenbinovtıŋ aituynşa, qazır qojalyqtyŋ soŋǧy alqabynyŋ önımı jinalyp jatyr. Oblys äkımdıgınıŋ qoldauymen alynǧan zamanaui kombaindar qyzylşany traktor tırkemesıne masaq qaldyrmai, topyraqsyz, tassyz, bırden taza küiınde tieidı. Būl jūmys tiımdılıgın būrynǧydan da arttyra tüsude.
Aralau barysyndaǧy kelesı nysan Köksu qant zauyty boldy. Oblys äkımı käsıporynnyŋ sehtaryna kırıp, öndırıs prosesterın kördı. Zauyt direktory Altynbek Abatov mūnda Eskeldı, Qaratal, Kerbūlaq, Köksu audandary men Taldyqorǧan, Qapşaǧai qalasynyŋ qyzylşa ösıruşılerı öz önımderın jetkızıp jatqanyn aitty. Qazır zauyt alaŋynda 206 myŋ tonnadai önım jinaqtalǧan. Käsıporyn täulıgıne 2 myŋ tonna şikızat öŋdeude. Bügınge deiın 10,8 myŋ tonna qant şyǧaryp ülgergen. Būǧan deiın zauyt mazutty qoldanyp kelse, audanǧa tabiǧi gaz kelgelı otynnyŋ osy türın paidalanuǧa köşken. Bırınşıden, kögıldır otynnyŋ mazutqa qaraǧanda jylu şyǧaru quattylyǧy joǧary bolsa, ekınşıden, tölemı de arzan, soǧan säikes şyǧyn azaiyp, öndırıstıŋ tiımdılıgı artqan.
Sol siiaqty osy saparynda Amandyq Batalov audan ortalyǧy Balpyq bi auylynda «Nūrly jer» baǧdarlamasymen salynyp jatqan 50 päterlık jalgerlık üidıŋ qūrylysymen de tanysty. Qūny 456,9 mln. teŋge bolatyn köpqabatty üidı «Stroiservis İNK» JŞS saluda. Baspana biylǧy jyldyŋ jeltoqsan aiynda paidalanuǧa berılmek. Äzırge tiıstı qūrylys jūmystarynyŋ 87 % aiaqtalǧan. Audan äkımı Almas Ädıldıŋ aituynşa, kezektegı köp balaly otbasylarǧa osy päterlerden üi berıletın bolady.
Köksudaǧy bırqatar jūmystarmen tanysqan oblys äkımı aralau soŋynda jurnalisterge sūhbat berdı.
- Biylǧy jyly oblys boiynşa 14 myŋ gektarǧa qant qyzylşasyn septık. Sodan şamamen 500-520 myŋ tonna qant qyzylşasyn alamyz, odan 50-52 myŋ tonna qant şyǧaramyz dep josparlap otyrmyz. Qyzylşa alqaptaryndaǧy jiyn-terın jūmystary 10-15 künde aiaqtalady. Köksu, Aqsu qant zauyttaryn modernizasiiadan ötkızdık. Reseiden, Qytaidan, Chehiiadan, basqa da elderden qūral-jabdyqtar jetkızılıp, ornatyldy. Jalpy qyzylşa öŋdegende odan 80 % jom, iaǧni syǧyndy şyǧady. Ol - mal semırtu üşın taptyrmaityn azyq. Sondyqtan şyqqan jomdy mal bordaqylau alaŋdarynyŋ jūmysyna tiımdı paidalanu üşın, osy ekı zauytqa jomdy keptırıp, arnaiy qaptaityn qūral äkelıp ornatyp jatyrmyz. Qaptalǧan küiınde ony ekı jyl saqtalauǧa bolady. Jlapy qant zauyttary negızınde tek mausymdyq kezeŋde ǧana 3-4 ai jūmys ısteidı. Al bız mausymaralyq kezeŋde de bos tūrmas üşın Braziliiadan şikızat äkelıp, qamys qantyn şyǧaruyna mümkındık jasamaqpyz. Osylaişa Almaty oblysy jylyna 300 myŋ tonna qant öndıruge qol jetkıze alady. Respublikadaǧy qanttyŋ 480 myŋ tonnalyq öndırıstık jäne tūrmystyq qajettılıgınıŋ basym bölıgın jauyp otyrsaq, būl ülken jetıstık bolar edı, - dep A. Batalov aldaǧy josparlary jaily da aityp öttı.
Sonymen bırge eŋbek önımdılıgın arttyruǧa qatysty da talaptyŋ zor ekenın tılge tiek ettı:
- Alǧaşynda bız şarua qojalyqtaryn qant qyzylşasyn ösıruge jappai tartyp, barlyǧyn bırdei yntalandyrdyq. Qyzylşa ösıruşılerge jyl saiyn subsidiia berıledı, janar-jaǧarmai jeŋıldıkpen berıledı, soŋǧy jyldary tek qana qant qyzylşasyn ösıruge baǧyttalǧan 120 zamanaui tehnika satyp alyndy, Fransiia, Germaniia, Daniiadan tūqym satyp alyp berdık. Osyndai mümkındıkterge qaramastan keibır qojalyqtar älı künge qyzylşanyŋ şyǧymyn 200 sentnerden asyra almai otyr. Qant qyzylşasy tynbai eŋbektenudı, üzdıksız baptaudy qajet etetın eŋbek. Sondyqtan endıgı jerde kımnıŋ eŋbek önımdılıgı joǧary, kım jaqsy jūmys ısteidı, solarǧa qoldau körsetıledı. Iаǧni tabiǧi sūryptau jasauymyz kerek, - dedı A. Batalov.
