Siriiadan oralǧan äiel qazaqstandyqtarǧa salafilerdıŋ uaǧyzdauşylary adamdardy adastyrǧanyn tüsındıruge tyrysuda. Onyŋ aituynşa dındı basşylyqqa alǧan psevdo-salafizm ökılderı sodyrlardy böten jerde maǧynasyz qandy soǧystarǧa üiretude. «Jusan» gumanitarlyq operasiiasynyŋ arqasynda elge oralǧan Äliia S. (aty özgertıldı) özınıŋ qatty qateleskenın jäne jasaǧan ısıne ökınetının aitady. Būl turaly "Adyrna" ūlttyq portalynyŋ sol äielmen söilesıp qaitqan tılşısınıŋ maqalasyna nazar audaryŋyzdar.
«Būl qara daq endı bızdıŋ bükıl ömırımızge äser etedı, ol ata-analarymyz men tuystarymyzǧa da qara taŋba bolady», - deidı ol.
2014 jyly Äliia küieuımen bırge Siriiaǧa kettı. İnternet uaǧyzdauşylarynyŋ mūsylmandardy qudalau turaly därısterın tyŋdaǧannan keiın, küieuı ekeuı «qasiettı» soǧystai bolyp körıngen Siriia jerındegı mūsylmandarǧa kömektesuge degen niet ekeuın şekara asyrdy. Kelgen künı «halifat sarbazdary» qazaqtarmen kelgen äielderge qarai jügırgen.
«Soǧysuşylar alǧaşqy künnen bastap, küieulerımızdı qandai jaǧdai bolmasyn özderın-özderı toqtatuǧa, sabyrǧa jeŋdıruge köndıre bastady. Būl soǧys maqsatynda «taza islam» üşın qajet dep sanaidy olar. Bıraq ıs jüzınde olar bızdı paidalanu üşın küieulerımızdı osylai aldady », - deidı Aliia. Öz-özıne qol jūmsamaq bolǧan äielder bırden ūstalyp, zorlanǧan. Arab jerınde bolǧan alǧaşqy künderınen bastap äielder mūnda şariǧat erejelerı, uäde etılgen «taza sünnet» joq ekenın tüsındı. «Sol sätte bız naǧyz banditterdıŋ üiınde ekenımızdı tüsındık, nadan, las er adamdar öz näpsılerın januarlardyŋ eŋ tömengı deŋgeiınde qanaǧantandyratyn. Ainala kısı öltıru, ötırık pen aldau. Köpşılık jinalǧan jerde, olar sünnet turaly, qasiettı soǧys turaly aitady, bıraq kez kelgen sätte olar er adamdy öltırıp, äieldı zorlauy mümkın jäne t.b. », - dep eske alady äiel. Lagerlerde «halal» dep atalatyn jezökşelık güldene bastady, būl kezde äielder tapsyrmadan oralǧan äskeri qyzmetşılerge qyzmet etuı kerek edı. «Tez üilenu», äielmen bırge bolu jäne ony «talaq» sözderımen basqaǧa ötkızu kündelıktı jūmys bolatyn. Jesır qalǧan äielderdı eşbır eskertusız satuǧa, syilyq retınde beruge nemese zorlauǧa bolady.
«Bızdıŋ aramyzda balalarynyŋ äkelerın bılmeitın äielder köp boldy», - deidı Äliia.
Äliianyŋ bırınşı küieuı lagerge DAİŞ sodyrlary kelgennen ekı jyl ötken soŋ qaitys boldy ( DAİŞ- Qazaqstanda tyiym salynǧan terroristık ūiym - red), Küieuı qaitys bolǧannan keiın äiel bırneşe ret «küieuge tidı».
«Qazır maǧan Siriiada basymyzdan ötkennıŋ bärın ūmytyp ketu öte qiyn. Men küieuımnıŋ ıstegen ısıne ünemı özımdı kınäläimın. Men olardyŋ qanşa adamdy öltırgenın bılmeimın, men balalarymnyŋ eresekterdıŋ psihikasy şydai almaityn närselerdı körgenıne qorqamyn» - deidı Äliia.
Onyŋ sözıne qaraǧanda, ol sodyrlardyŋ balalardyŋ köz aldynda ūiymdastyrǧan qoǧamdyq jazalaryn jadynan eşqaşan öşıre almaidy.
«Älı köz aldymda bärı, tünımen jylaimyn. Köz aldymda adamnyŋ jansyz denelerı, bastary men müşelerı şaşylyp jatatyn. Bızben bırge osyndai tozaqqa tüsıp ketken bızdıŋ balalarymyzdyŋ bolaşaǧy ne bolady ?! », - dep jylaidy äiel. Siriiaǧa ketu sebepterı turaly Äliia bylai tüsındırdı. Onyŋ aituynşa, 2011 jyly ol küieuı ekeuı salafizm dästürlı emes aǧymynyŋ jaqtauşylary bolǧan. Keiın jalǧan dınşılder alaiaqtyq jolmen būl otbasyn «halifat» elıne alyp kettı.
«Bız naǧyz mūsylman elınde ömır sürıp,« taza islamǧa » qyzmet etetınımızge sendık», - deidı ol. Osy uaqytta Äliia men küieuı ekeuı internetten Nazratulla Abdyqadyrov, Quanyş Başpaev, Rinat Abu Muhammad jäne Nail Abu Salih siiaqty uaǧyzşylardy tyŋdaǧan . Uaǧyzdarynda olar Qazaqstanda tyiym salynǧan salafi uaǧyzşylarynyŋ därısterın oqyǧan. Äsırese Äliiaǧa Rinat Äbu Mūhammedtıŋ uaǧyzdary qatty äser ettı, onda Paiǧambarymyzdyŋ (s.a.u.) soǧystaryn äsem surettedı.
«Bız dınge kelgen adam ǧana dın üşın küresu kerek dep sendık. Bızdıŋ küieulerımız şyn jürekten, özderınıŋ ömırlerın beru arqyly İslamǧa adaldyǧyn däleldegılerı keldı. Bız, äielder, olardyŋ serıktesterınıŋ äielderı siiaqty, olardy üide kütıp, balalaryn ösıru üşın olardyŋ soŋynan erdık. Bıraq bız «taza islamnyŋ» ornyna tozaqqa bardyq «deidı ol.
Siriiadan oralǧan äiel öz otandastaryna, älı de adasqan baǧytta jürgenderge salafizm men onyŋ ziiany turaly şyndyqty aityp keledı.
«Bız salafittık uaǧyzşylardyŋ mūsylmandardy adastyrǧanyn kördık jäne körıp kelemız. DAİŞ-te islam joq. Būl dınnıŋ artynda jasyrynyp jürgen banditter men kısı öltıruşıler. Ökınışke orai, qazaqstandyq salafittermen bailanys ornatu jäne olardy olardan bas tartuǧa sendıru öte qiyn », - deidı Äliia.
Bügınde Äliia qalypty qoǧamdyq ömırge oraldy, ol otbasymen qarym-qatynasty saqtauǧa, jūmys ısteuge jäne balalaryn memlekettıŋ naǧyz patrioty retınde tärbieleuge tyrysuda. Ol dın turaly mälımetterdı memleket pen müftiiat bekıtken senımdı derekközderden oqidy. Qazaqstandyq salafit aǧymyndaǧy äielderımen kezdesu kezınde Äliia olarǧa Siriiadaǧy şynaiy jaǧdai men salafizmnıŋ destruktivtı aǧymynyŋ qauıptılıgı turaly aituǧa tyrysady.
- Esterıŋızge sala keteiık, salafittık internet uaǧyzşylarynyŋ qazaqstandyqtardy DAİŞ qataryna tartuy, olardyŋ därısterı, beinerolikterı men kıtaptary Qazaqstanda ekstremistık dep tanylyp, tyiym salynǧan bolatyn.
- Psevdo-salafizmdı nasihattauşy köptegen jetekşılerdı Qazaqstanǧa Taiau Şyǧys elderınıŋ qūqyq qorǧau organdary men arnaiy organdary qaitaryp, sottaldy, keibıreuler sotty kütude.
