Gülnar Däukenovany jūrtşylyqqa tanystyryp jatudyŋ özı artyq. Sahnada jürgenıne otyz jylǧa juyqtaǧan Gülnar – elımızdıŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı, küişı, änşı, kompozitor. Änderı tyŋdarman jüregıne äldeqaşan jol tapqanyna qaramastan, Gülnar Däukenova özınıŋ än-taspasyn osy juyrda ǧana şyǧardy. Soǧan orai özımen az-kem tıldesken edık.
– Gülnar, tūŋǧyş avtorlyq albomyŋyz qūtty bolsyn! «Eşten keş jaqsy» degen bar ǧoi. Osy oraida «Saǧyndym, saǧym jyldar» dep ükılegen än-taspaŋyz jaily öz auzyŋyzdan estısek…
– Jeke jinaǧym şyqpaǧanymen, bırqatar änderımdı būǧan deiın ärtürlı änşıler diskılerıne qosyp jüretın. Sonyŋ bärın jinastyryp, alǧaşqy diskıme on alty än, ekı küi toptastyrdym. Onyŋ ışınde «Saǧyndym, saǧym jyldar», «Küreŋ küz», «Şyŋdaǧy şynarym-ai» degen änderımdı būryn Mädina oryndauşy edı. Būl albomda «Saǧyndym, saǧym jyldardy» Mädinanyŋ oryndauynda qaldyrdym da, «Küreŋ küzdı» «Jıgıtterdıŋ» oryndauynda berdım. Al «Şyŋdaǧy şynarym-aidy» özım aittym. Basqa änderımdı aituşylardyŋ qatarynda N.Nüsıpjanov, M.Jünısova, B.Sämedinova jäne S.Nūrmaǧambetova bar. Sondai-aq diskıge Qūrmanǧazy orkestrınıŋ oryndauyndaǧy «Jasai ber, Qazaqstanym» atty küiım kırdı, al Mädinaǧa arnalǧan «Mädina» atty küi-poemamdy «Adyrna» toby oinady. Bärın dūrystap, sapaly türde şyǧaru üşın uaqyt kerek boldy. Albomymnyŋ bırınşı ret şyǧyp jatqanynyŋ bır sebebı – osy.
– Ūmytpasam, «Saǧyndym, saǧym jyldar» atty änıŋızdıŋ şyqqanyna da on jyldan asqan boluy kerek. Alǧaşqy diskıŋızdı tap osy ännıŋ atymen atauyŋyzda ne syr bar?
– Öitkenı el-jūrt «Saǧyndym, saǧym jyldardy» jaqsy bıledı. Qanşa jerden basqa änderım bolyp, olardy tanymal änşıler oryndap jatsa da, menı el tap osy ännıŋ avtory retınde jaqsy tanidy.
– Būl sonymen bırge diskınıŋ ǧana atauy emes, sızdıŋ sol Mädinamen bırge jürgen, bırge jūmys ıstegen kezderıŋızdı, jalpy ötken şaqty saǧynu emes pe?
– Negızı, meilı ötkenge bolsyn, meilı bolaşaqqa bolsyn, ärbır adamnyŋ jüregınıŋ tükpırınde bır saǧynyş jatady ǧoi. Osy jaǧynan alǧanda, būl köpşılıktıŋ köŋılındegını döp basqan, jürekterge jetken än boldy dep oilaimyn. Mysaly, Qytaiǧa barǧan bır qyz osy «Saǧyndym, saǧym jyldarǧa» qatty äserlenıp, kelısımşartyn būzyp, qaityp kelıptı. Qyryqtan asqan bır jıgıtter de: «Osy ändı estısek, «qartaiyp baramyz, jastyq şaǧymyz qaida» dep jylaimyz», – deidı. Äiteuır qai jerde bolsyn, tyŋdarmandardyŋ bärı osy ändı qolpaştap jatady. Būl, sırä, än qūdıretınen şyǧar. Esterıŋızde bolsa, M.Äuezov teatrynda künı bügınge deiın qoiylyp jürgen «Mäŋgılık bala beine» spektaklınıŋ leitmotivıne de osy än alynǧan.
– Osy «Saǧyndym, saǧym jyldar», «Qoş endı, qoş bol, küreŋ küz», «Qairan, uaqyt» siiaqty tyŋdarman jüregın erekşe terbegen änderden keiın än jazuyŋyz kışkene saiabyrsyp qalǧan siiaqty…
– Önerden basqa salaǧa auysyp ketken bolsam, mümkın, solai deuge negız bolar da edı. Bıraq olai emes. Men olardan keiın de qanşama än şyǧardym! Äiteuır jylyna eŋ az degende bır-ekı än jazamyn. Onyŋ özı de jaman emes. Mysaly, F.Oŋǧarsynovanyŋ sözıne jazylǧan «Jan syrym», «Bal sezım», Q.Myrza-Älidıŋ öleŋıne şyǧarylǧan «Qūştar köŋıl» degen änderım bar. Odan bölek «Astana baitaq», «Anaǧa sälem», «Möldır sezım» tärızdı köptegen änder düniege keldı. Endı solardyŋ bärın ırıktep, sūryptap, albomǧa qosyp otyrmyn. Sondai-aq diskıge Q.Myrza-Älidıŋ, E.Rahmadievtıŋ, Mädina marqūmnyŋ men turaly aitqan sözderın de kırgızdım.
– Endı özıŋızge sol kısılerdıŋ közımen bır qarasaŋyz… Iаǧni sız turaly olar qandai pıkırde eken?
– Mysaly, Qadyr aǧa: «Būrynǧy Aqan serıler, Bırjan saldar qandai jan-jaqty bolsa, bügınde ortamyzda jürgen osy qyzymyz da änşılık pen küişılıktı, kompozitorlyqty qatar ūstap jürgen aru eken», – dep süisınısın bıldıredı. Qūdaiǧa şükır, änderım turaly jūrttyŋ pıkırı jaman emes. «Saǧyndym, saǧym jyldardy» Tūmanbai aǧa «klassika» dep baǧalasa, Fariza apamyz tıptı: «Būl – qazırgı zamannyŋ gimnı», – dep aitqan.
Negızı, bızdıŋ jurnalister basyn aşyp jaza almai jür, sebebı än jazsam da, küi şyǧarsam da, menıkı jai äuesqoilyq emes, men – käsıbi dombyraşymyn, konservatoriia bıtırgenmın. Mysaly, «Jasai ber, Qazaqstan» degen küiım «Qazaqstan» telearnasynyŋ taŋerteŋgılık baǧdarlamasynyŋ betaşaryna ainaldy. Käsıbi jauapkerşılıkpen qaraityndyqtan, şyǧarmalarymdy kez kelgen adamǧa qalai bolsa, solai bere salmaimyn. Än de bır aq qūs qoi… Qaşan qanattanyp ūşyp şyqqanşa bas-köz bolyp, mäpelep, änşılerdıŋ jandarynda jüremın.
– Änşıler barlyq änıŋızdı öz rūqsatyŋyzben ǧana oryndai ma?
– Ökınışke qarai, sūramai aita beretınder de kezdesedı. Mysaly, osy «Saǧyndym, saǧym jyldardy» duet bolyp ta, trio bolyp ta aityp jürgender bar. Meilı, sūramasa, sūramai-aq qoisyn. Bıraq änın nemese sözın būzyp aitatyndary jaman. Öz jüregımnen şyqqan dünie bolǧannan keiın onyŋ jaŋylys aitylǧan ärbır notasy, ärbır iırım-qaiyrymy üşın, ärine, menıŋ janym auyrady.
– Degenmen soŋǧy uaqytta jazylǧan dünielerıŋız aldyŋǧy änderıŋızdıŋ deŋgeiınen körınıp jürmegen tärızdı. Özıŋız qalai oilaisyz?
– Būl endı ännıŋ oryndauşylaryna, solardyŋ alyp şyǧa aluyna da bailanysty. Bıraz änderımdı «klip tüsırıp alyp, bır-aq tarataiyn» dep özım ūstap otyrmyn, endı bırazyna aranjirovka jasalmai jatyr. Keide köŋılımnen şyǧatyndai änşı tappai qalatynym da bar. Öitkenı köpşılıgınıŋ saryny bırdei bolyp kettı. Soŋǧy uaqytta baiqasam, qazırgı aitylyp jürgen änderdıŋ köbı özbektıŋ, şyǧystyŋ äuenıne jaqyn bolyp keledı eken. Soǧan qarap oilanyp qaldym. Sebebı toiǧa baratyn da, sony tyŋdaityn da – halyq. Al endı soǧan qūlaǧy üirengen jūrttyŋ qazaqy än-äuenderdı qabyldauy qalai bolady? Negızı, osy mäsele dendep ketpeu üşın qazaqy iısı aŋqyp tūratyn än-äuenderdı meilınşe köbeituımız kerek.
Roza QARAEVA,
«Alaş ainasy».
