Qytai qazaqtary ūlttyq muzykalyq aspap — dombyrany Ginnestıŋ rekordtar kıtabyna tırkedı. Şyŋjaŋ öŋırındegı Toly audanynyŋ 10 myŋ dombyraşysy jeksenbı künı bır sätte qazaq halqynyŋ «Keŋes» küiın oryndady. Toly audandyq mädeniet mekemesınıŋ bastyǧy Gülıstan Hamitqyzynyŋ aituynşa, qara dombyrany rekordtar kıtabyna tırkeuge daiyndyq şamamen ekı jyl būryn bastalypty. Audandyq halyq ökımetı mūndai bastamaǧa qoldau körsetken. Nauqanǧa aimaqtaǧy eŋ myqty degen dombyraşylar tartylǧan. Ūiymdastyruşylar aqyldasa kele qazaq halqynyŋ «Keŋes» küiın taŋdap alypty.
- Halyq arasynda «Küi basy — Keŋes» degen söz bar. Küidıŋ şyǧu tarihy da qyzyq. Qazaqtar ejelden el ısın biler keŋesı arqyly şeşıp otyrǧan. Irı jiyndarǧa halyq küişılerı de qatysqany belgılı. Keŋes küiı osyndai tarihi jaǧdaida paida bolǧan eken, — deidı Gülıstan Hamitqyzy.
Küidı taŋdap alǧan soŋ ūiymdastyruşylar alqasy rekord tırkeu üşın 10 myŋ adamdyq küişıler qosyn jinau qajet dep şeşıptı.
Bıraq olar osynşama dombyraşyny taba almaityndyǧyn jaqsy tüsıngen. Sol sebeptı halyq arasynda dombyrany nasihattau kerek degen tūjyrym jasalǧan.
- Bızge qarasty jetı auyl bar. Sol auyldardaǧy mektepterden 160-tan astam dombyraşy taŋdap alyndy. On myqty dombyraşy osy oquşylarǧa «Keŋes» küiın tartu tärtıbın üirettı. 160 dombyraşy ärı qarai öz şäkırtterın tärbieleuı kerek boldy. Bız ony qadaǧalap otyrdyq, — deidı Gülıstan Hamitqyzy.
Onyŋ aituynşa, dombyraşylar qosynyn qūru jospary aiasynda orta mektepterde aptasyna bır saǧat dombyra üirenu sabaǧyna arnalǧan. Būǧan qosa, audandyq telearna arqyly «Dombyra üireneiık» baǧdarlamasy aşylyp, bes minuttyq habar kündelıktı efirden berılıp otyrǧan. Habarda «Keŋes» küiı üiretılgen.
- Bızdıŋ jūmysymyzdyŋ nätijesı körındı. Būryn dombyra şerte almaityndardyŋ ūlttyq aspabqa degen qyzyǧuşylyǧy oiandy.
Egınşıler, malşylar osy nauqanǧa at salysty. Qazır qarasaŋyz, bızdıŋ audanda bır şaŋyraqta 8-9 dombyraǧa deiın alǧandaryn kezdestıruge bolady. Qonaqqa barsaŋ üidegılerdıŋ bärı «Keŋes» küiın şertıp jatady, köşede jürseŋ de küidıŋ ünı estıledı. Būl tamaşa nauqan boldy. Dombyrany ūmytyp bara jatqan bızdıŋ ūrpaqtarymyz üşın būl ülken üirenu negızı boldy, — deidı Gülıstan Hamitqyzy.
Ūiymdastyruşylar auyldardy aralap, küiın üirenıp jatqan kısılerdıŋ şyǧarmaşylyq jetıstıkterın ünemı baqylap otyrǧan. Būǧan qosa dombyraşylardyŋ tızımı daiyndalǧan. Nauqanǧa qatysuşylar turaly mälımet Ginnestıŋ rekordtar kıtabyna tırkelu üşın zaŋdyq qūjattardy räsımdeuge qajet bolǧan.
Dombyraşylar küidı äbden üirenıp boldy-au degende, synyptar, mektepter arasynda, sondai-aq mekeme jūmysşylary arasynda jarystar ūiymdastyrylǧan. Dombyra ūstaǧan jūrtşylyq toppen bırge maidanǧa şyǧatyn kündı asyǧa kütıptı.
- Küi üiretılgen soŋ ǧylymi-käsıptık şeberlık, toptyq jetekşılık etu mäselelerıne köŋıl bölındı. Mäselen, bır mektepte bırlı jarym dombyraşy şyqsa, solardyŋ basyn qūrap küidı oryndau jūmystary jürgızıldı. Eŋ soŋynda dombyraşylar bır ai boiy bır maidanda jattyqty. Top daiyn boldy, — dedı Gülıstan Hamitqyzy.
Biylǧy mamyrdyŋ 30-künı qazaqtyŋ ūlttyq kiımın kigen 10450 dombyraşy audandyq orta mekteptıŋ ülken sporttyq alaŋyna jinaldy. Olardyŋ ışınde 28 ūlttyŋ ökılderı bolǧan, äitkenmen denı qazaqtar ekendıgı habarlanyp otyr.
Ūiymdastyruşylar alaŋdy bezendıru, dombyraşylardy körkemdep otyrǧyzu jaǧyna erekşe köŋıl bölgen. Taŋerteŋ saǧat 10-da «Keŋes» küiı oryndaldy.
- Kerı uaqyt sanalyp, bärı bır sätte bastady. Däl sol sättegı jaǧdaidy tılmen sipattap jetkızu qiyn: dombyraǧa taǧylǧan ükılerdıŋ terbelısı, äuende qalyqtaǧan saz… Ginnestıŋ rekordtar kıtabyna tırkeuge kelgen adamdardyŋ özderı sondai tebırenterlık sättıŋ kuäsı bolǧandyqtaryn aityp jatyr. 10 myŋ dombyraşynyŋ küi oryndau sätın joǧarydan qaraǧanda keremet körınıstı tamaşalauǧa bolar edı, — deidı Gülıstan Hamitqyzy.
«Keŋes» küiı oryndalǧan soŋ Ginnes rekordtar kıtabynyŋ ökılderı rekord tırkelgendıgın rastaityn kuälıktı tabys ettı.
Qytaidaǧy Şyŋjaŋ öŋırınıŋ Toly audanynda 93 myŋ halyq tūrady, onyŋ 73 paiyzy — qazaqtar.
Talǧat DÜISENBEK
