«El bolamyn deseŋ, besıgıŋdı tüze», — deidı M. Äuezov. Otbasy tälım – tärbiesıne el taǧdyry, halyq bolaşaǧy bailanysty. Halqymyzda «Qyzǧa qyryq üiden tyiu, qala berse, qara küŋnen tyiu» degen maqal bar. Osydan qyz bala tärbiesıne tek qana anasy emes, bükıl auyl, ru jauapty bolyp otyrǧanyn bılsek kerek.
Bügınde Abai, Şoqan syndy danalardy ömırge äkelgen otbasy institutyn saqtap qala almai otyrǧandaimyz. Şyndyǧyna kelgende bala tärbiesı – jaumen arpalysyp, eldı qorǧaumen teŋ jūmys. Bala tuylǧannan bastap, jegen tamaǧy, bılgenı taza boluyn qadaǧalaudyŋ özı – qiynnyŋ qiyny. Ūljan anamyz Abaidy däretsız emızbegen. Ūljan anamyz ǧana emes, dästür boiynşa kez – kelgen qazaq osylai tärbie bergen.
Būl jönınde Şortanbai Qanaiūly :
Şynarǧa bıtken maqtadai
Şyraily bolsa alǧanyŋ,
Halal süt emgen jolyqsa,
Bolar ma edı armanyŋ?
- deidı.
Qazaq balany ömırge kelmei jatyp qūrsaqta tärbielegen. Sondyqtan bolaşaq ana öz mındetın jaqsy bılgen.
Erımnıŋ bır tūrmany üzeŋgısı
Qyz on beste keledı tüzelgısı.
«Aiaǧyn kör, asyn ış» degen söz bar,
Şeşesın kör, qyzyn al - sol belgısı!
-deidı Şal aqyn.
Erdı er qylatyn da, jer qylatyn da äiel ekenın o bastan boljaǧan babalarymyz jar mäselesıne bailanysty ösiettı köp aityp ketken.
Orta ǧasyrlyq aqyn Jüsıp Balasaǧūni üilener kezde jar taŋdauǧa qatysty tört türlı ösiet aitypty : «Ataqty äieldı alsaŋ, ataǧyna tılenersıŋ. Bai äieldı alsaŋ, ūstap- tūtqan zatyndai menşıgıne ainalarsyŋ. Sūludy alsaŋ, sūluǧa senen basqa közın tıkken köp, küieu emes, küzetşı bolarsyŋ. Al, adal jaryŋ – ataǧyŋ da, bailyǧyŋ, ärı süigen sūluyŋ. Üşeuın de qondyrǧanyŋ qolyŋa», — deptı.Şal aqyn: Jaqsy qatyn alsaŋyz, Jaqsylyǧyn bıldırer. Erın jönge köndırer, Anyq osy bozbala, Jūmaqtan şyqqan hormen teŋ. Alǧanyŋ jaman jolyqsa Jamandyǧyn bıldırer. Er qadırırın ketırer. Onyŋ özı bozbala Maŋdaiǧa bıtken sormen teŋ. – dep, äieldıŋ erı aldyndaǧy eŋbegı zor ekenın aitady. Osydan ūqqanymyz, otbasy tärbiesınde äiel adamnyŋ orny bölek. Mındetı men jügı auyr. Qazaq qyzdarynyŋ qanynda bar qasiet būl mındetterdı oryndauǧa köndıredı. Tek, er dep sengen azamatymyz atyna zaty sai bolsa eken degen tılek.
