Elımız täuelsızdıgın alǧannan bastap, Respublikamyzda dın turaly zaŋdar da küşıne ene bastady.Zaŋ şeŋberı boiynşa Qazaqstan Respublikasynyŋ kez kelgen azamatynyŋ tılı men dınıne qaramastan jeke nanym-senımıne, közqarasyna qūrmetpen qarau negızdeldı. Iаǧni memleketımızde dıni erkındıkter oryn ala bastady. Endı ǧana alǧa qadam basqan jas memleket üşın, dınnıŋ özektılıgı, radikaldy äreketter, dıni tūraqsyzdyq sondai-aq dın aiasyndaǧy bırneşe taqyryptar aitarlyqtai maŋyzdy rol atqara qoiǧan joq bolatyn.Uaqyt öte kele dın mäselesınıŋ özektılıgı artyp, ışkı qaişylyqtar men narazylyqtyŋ tuyndau saldarynan jaǧdai şielenıse tüstı.
Elımızdegı eŋ köp terrorlyq äreketter oryn alatyn qalalar qataryna: Almaty, Atyrau, Aqtöbe, Pavlodar, ŞQO, BQO, Maŋǧystau sekıldı oblystar enedı.
Bıraz uaqytqa deiın Almaty, Astana qalalarynda kezınde terrorlyq qauıptıŋ «sary» deŋgeilerı engızıldı.
Respublika aumaǧynda 2011 jyldan bastap radikaldy äreketter oryn ala bastady. Alǧaşynda «bomba» jarylǧyş zatymen özın jaryp jıberetın jihadşylar köbeidı.Bıraq qūqyq qorǧau organdary ol jarylystardy terakt dep qabyldaǧan joq. Esesıne 2011 jyldyŋ soŋǧy qorytyndysy boiynşa bır jyl ışınde 8 terakt oryn alǧan, bıraq onyŋ 4-ı terakt retınde qabyldanǧan joq, degenmen, oryn alǧan äreketterdıŋ barlyǧynda bırdei jaǧdailar körınıs tapqan. Ökınışke orai ol uaqytta jihadşylarǧa eşqandai qarsy küres amaldaryn jürgıze alǧan joqpyz.Sol uaqyttarda özın ǧana jaryp jıberetın jihadşylar,bügınde bırneşe toptyŋ ömırın qiiudy ädetke ainaldyrdy. Osylaişa, 2011 jyl Qazaqstannyŋ ärbır tūrǧyny üşın terrorizmnen bolǧan jarylystar bolaşaqqa degen üreilerın tuǧyzdy.
Bügınde zaŋda özgertuler engızılgen,qarsy küresterde jürgızılıp jatyr, bıraq sol keşegı jihadşy men bügıngı terroristıŋ şyǧu tegın taba almai kele jatyrmyz.Būryn qalai küresıp edık, qazır qalai küresıp kele jatyrmyz dep taldaityn bolsaq, bırşama jetıstıkterge jettık,bırneşe terıs aǧymǧa ketken adamdardyŋ betın berı qaratqanymyz köŋıl quantady. Būl rette ministrlı tarapynan «Jusan - 1», «Jusan -2», «Jusan-3» operasiiasy oidaǧydai nätije berdı. Sol tärızdı jastardy terıs aǧymnan qorǧau şaralarynda köptegen jaittar oryn alyp jatyr.
Degenmen bügınde meşıtterdegı jaǧdaida aqsap tūr.Jūma namazǧa bara qalsaŋyz,jamaǧattan bölınıp namazyn özgeşe oqityn adamdar közıŋızge tüspei qoimaidy.Soŋǧy 3-4 jyl şeŋberınde jastardyŋ dınge bet būruy da edäuır joǧarǧy körsetkışke ie boldy.Būl körsetkışterdı de jat aǧymdar öz maqsattaryna paidalanyp,elımızde jastardyŋ qatysuymen terrorlyq äreketter beleŋ aluda.Būl,ärine,quanatyn jaǧdai emes,bıraq qoǧamda saqalyn qaptap ösıretınder men balaǧynyŋ qysqalyǧyn anyq körsetetın adamdar köbeiude.Zaiyrly memleket ekenımızdıeskerer bolsaq,olardyŋ syrt kelbetı men namaz oquyndaǧy özgeşelıkterıne köz jūmyp qarauymyzǧa tura keledı.Bıraq memleketımız onymen toqtap qalyp jatqan joq,ǧalamtor jelılerınde tüsındıru jūmystarymen,audio,video jazbalardyŋ köbeiuı, sondai-aq müftiiat pen dıni basqarmalardyŋ belsendılıgın baiqaimyz.Alaida onymen jūmys bıtpeidı,jaŋaşalanǧan ädıster men jyldamdatylǧan ozyq jüiege auysu kerek.
Eŋ aldymen islam baǧytyndaǧy bılım beru jüiesın naqtylap,sonymen qatar mektepterde dıntanu pänınıŋ saǧattaryn köbeitu arqyly, bılım alyp kele jatqan jas jetkınşekterdıŋ dın taqyrybyndaǧy sauattylyǧyn arttyramyz. Onymen qosa ǧalamtor jelılerındegı būrys baǧytta jūmys jasaityn saittar men toptardyŋ taraluyna tiym salu jäne qataŋ tekserısten ötkızu jūmystaryn qolǧa aluymyz şart.Arnaiy oŋaltu ortalyqtarynyŋ halyqpen tyǧyz bailanysyn jaqsartu kerek,iaǧni kez –kelgen qala tūrǧyny qysylmastan kökeiındegı sūraqtar men namaz oqu jüiesın tanysynan emes arnaiy oryndardan üirengenı dūrys. Halyqtyŋ dınge degen qūlşynysy künnen-künge artyp kele jatqanyn eskersek, memlekettık mekemelerde,jekemenşık jūmys oryndarynda, JOO,orta bılım beretın jäne mektepterde, arnaiy käsıporyndarda tüsındırme jūmystaryn jiı jasau arqyly dın mamandarynyŋ halyqpen tyǧyz bailanysyn arttyramyz.Jat aǧymdardyŋ qūrbany bolǧan adamdar turaly derektı jäne körkem filmderdıŋ sanyn köbeitken jön. Sondai-aq dıntanuşy psihologtardyŋ köptep daiarlanuy,ūtymdy jūmystyŋ bırı bolar edı.
Osyǧan orai, joǧaryda aitylǧan mäselelerdı şeşu maqsatynda Almaty qalasy Işkı saiasat basqarmasynyŋ «Monitoring jäne taldau» ortalyǧy Dın ısterı jönındegı basqarmanyŋ tapsyrysymen «Dıntanu jäne zaiyrlylyq negızderı» pänınıŋ mūǧalımderıne bılıktılıgın arttyru kurstaryn jürgıze bastady. Būl kurstar Qaldaiaqova, 62 A meken-jaiy boiynşa ornalasqan Qalalyq bılım berudegı jaŋa tehnologiialar ortalyǧynda ötıp jatyr.
Qazaq halqy üşın islam dını dästürlı dın bolǧandyqtan,islami sauyttylyq elımızdıŋ kez-kelgen azamatynan talap etıluı tiıs.Ol üşın arnaiy oqytatyn kurstar,internet jelılerındegı maqalalardyŋ sanyn jiıletudı qolǧa alu kerek.
Tūrsynǧali ÄLIP,
«Adyrna» ūlttyq portaly
