«Aq jol» «Arselor Mittaldyŋ» offşorlyq shemalaryn synǧa alyp, qazaqstandyq merdıgerlerdı qoldady «Aq jol» partiiasy «Arselor Mittaldyŋ» offşorlyq shemalaryn synǧa alyp, qazaqstandyq merdıgerlerdı qoldady. Būl turaly fraksiia töraǧasy Azat Peruaşev tiıstı parlamenttık sūranysynda mälımdedı.
Qazaqstan Respublikasynyŋ
Premer-Ministrı
A.Ū.Maminge
Qazaqstan Respublikasynyŋ
Bas prokurory
Ǧ.D.Nūrdäuletovke
DEPUTATTYQ SAUAL Qūrmettı Asqar Ūzaqbaiūly! Qūrmettı Ǧizat Däurenbekūly! «Aq jol» demokratiialyq partiiasy Prezident Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Ūlttyq senım keŋesınıŋ üstımızdegı jyldyŋ 20 jeltoqsanynda ötken otyrysynda bergen tapsyrmalaryn qūptaidy. Mitingıler turaly habarlau räsımıne köşu, saiasi partiialardy qūrudy jeŋıldetu, parlamenttık oppozisiia institutyn bırıktıru, biudjettıŋ jūmsaluyna qoǧamdyq baqylaudy engızu syndy tapsyrmalar qoǧamnyŋ damuynyŋ jaŋa paradigmasyn jäne özektı äleumettık-ekonomikalyq mäselelerdı şeşudegı jaŋa mümkındıkterdı jasaidy. Ol üşın qoǧam men memlekettıŋ negızgı müddelerıne qatysty mäselelerdı talqylauda aşyqtyq boluy kerek. Osyǧan bailanysty, Demokratiialyq partiia alǧa qoiylǧan mındetterdı tiımdı qoldaityndyǧyn jäne olardy ıske asyruǧa belsendı qatysuǧa daiyn ekendıgın mälımdeidı. Ūlttyq keŋestıŋ atalǧan otyrysynda Prezident Q.Toqaev bızdıŋ azamattarymyzdy kemsıtuge jol berılmeitının aityp, şeteldık jūmys beruşılermen jūmys ısteitın qazaqstandyqtardyŋ qūqyqtaryn qorǧauǧa qatysty naqty tapsyrmalar berdı. «Aq jol» ūlttyq biznes-partiia retınde osyǧan bailanysty keibır şeteldık tauar alpauyttarynyŋ qazaqstandyq şaǧyn jäne orta biznes müddelerınıŋ būzatynyn aitty. Būl az degendei, ırı jer qoinauyn paidalanuşylar şeteldık jetkızuşıler men merdıgerlerdıŋ tauarlary men qyzmetterın satyp alu üşın jyl saiyn şamamen 8 trln. teŋge jūmsaidy. Sondai-aq, kelısımşartqa qol jetkıze alatyn otandyq käsıporyndar da özderınıŋ zaŋdy qūqyqtary men müddelerın eleusız qaldyrady. «Arselor Mittal Temırtaude» jūmys ısteitın otandyq käsıpkerler «Aq jol» partiiasymen bailanysqa şyqty. Älemdegı eŋ ırı bolat öndıruşı käsıporyn qazaqstandyq serıktesterge öndırılgen tauarlar, jūmystar men qyzmetter üşın tölemdı ünemı alty ai nemese odan da köp merzımge keşıktırıp keledı. Mäselen, 2016 jyly kompaniianyŋ merdıgerler aldyndaǧy qaryzy 1 milliard teŋgenı qūrasa, 2017 jyly - 2 milliard teŋge bolsa, byltyr milliardtan asyp jyǧyldy. Biyl Qaraǧandy oblysy men Temırtau qalasynyŋ basşylyǧy «Arselor Mittal Temırtau» kompaniiasynyŋ basşylyǧymen jergılıktı merdıgerler aldyndaǧy qaryzdy töleu mäselesı boiynşa kelıssözder jürgızuge mäjbür. Sonymen bırge, barlyq qazaqstandyq serıktester bankterden nesie aluǧa mäjbür. Sebebı, oryndalǧan kelısım-şarttardyŋ uaqtyly tölenbeuınen olar tıkelei qarjylyq zalal şegedı. Mysaly, kommersiialyq nesieler boiynşa ortaşa paiyzdyq mölşerleme 18% bolǧan jaǧdaida, alty aiǧa keşıktırılgen otandyq kompaniialardyŋ şyǧyny kelısımşart somasynyŋ 9% qūraidy, būl jergılıktı biznes üşın ülken şyǧyn. Sonymen qatar, mūnyŋ kesırınen şeteldık käsıporyndarmen jūmys jasamasa da, olardyŋ äreketterınen tıkelei zalal şekken osy käsıporyndardyŋ jūmysşylaryna jalaqy keşıktırılıp tölenedı. Sonymen qatar, merdıgerler eseptelgen, bıraq älı jasalmaǧan tölemder üşın salyqtar men aiyppūldar töleuge mäjbür. Būl - qazaqstandyq kompaniialar öz esebınen «Arselor Mittalǧa» demeuşılık körsetıp otyr degen söz. Aşyq derekközderge sensek, «ArselorMittal Temırtau» kompaniiasy Qazaqstannyŋ jer qoinauyn paidalana otyryp, az mölşerde paida tüsırudıŋ jeke shemasyn qūrǧan. Bır sözben aitqanda, barlyq eksporttyq jetkızılımder kompaniianyŋ Dubaidaǧy keŋsesı arqyly ötıp, önım baǧasy aldymen BAÄ-de «özındık qūny + bır dollar» baǧasymen, odan keiın baryp naqty satyp aluşylarǧa älemdık baǧamen satyldy. Iаǧni, resmi türde «Mittaldyŋ» eksportynyŋ bır tonnasy 1 dollarǧa teŋ jäne olar Qazaqstanǧa sol 1 dollardan ǧana salyq töleidı. Al tüsken qarajattyŋ negızgı bölıgı sol ielerdıŋ offşorlyq kompaniiasyna tüstı. Bıraq būl shemaǧa qaramastan, jasyryn kırıstı aitpaǧanda, zauyt ondaǧan jyldar boiy özınıŋ şeteldık ielerıne jylyna jarty milliard dollarǧa juyq resmi kırıs berdı. Degenmen, «Mittal» jasalǧan kelısımşarttar boiynşa qazaqstandyq käsıporyndarǧa qarjy tölegısı kelmeidı. Sūranymda mūndai derekterdıŋ skanerlengen qūjattary bar közderı körsetıledı. «Aq jol» fraksiiasy atalǧan faktılerdı şeşuge jäne qazaqstandyq jūmysşylardyŋ da, qazaqstandyq käsıpkerlerdıŋ de, jalpy ūlttyq ekonomikanyŋ müddelerın de qorǧauǧa şaqyrady. Şeteldık tauarlyq alpauyttardyŋ Qazaqstan ekonomikasyn damytuǧa neǧūrlym selqos qarauy, olardyŋ satyp alǧan qazaqstandyq biznesınıŋ ülesı men qauıpsızdıgın arttyru mäselesın köteretın kez keldı. Osyǧan bailanysty «Aq jol» deputattyq fraksiiasy ırı şeteldık jer qoinauyn paidalanuşylardyŋ qyzmetınde ūlttyq ekonomikalyq müddelerdı qataŋ retteu men qorǧau mümkındıgın qarastyrudy sūraidy. Sonymen qatar, bız sybailas jemqorlyqqa qarsy zaŋnamaǧa «korporativtık sybailas jemqorlyq» tüsınıgın engızu mäselesın köteremız. Jer qoinauy memleketke tiesılı, demek, şeteldık jer qoinauyn paidalanuşylardyŋ olardy paidalanu kezınde terıs paidalanu da sybailas jemqorlyq boiynşa qūqyq būzuşylyqqa jatady. Qūrmetpen, «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattary"Adyrna" ūlttyq portaly
