Redjep Taiyp Erdoǧan oppozisiianyŋ Türkiianyŋ Liviia janjalyna aralasuy turaly pıkırın elemedı.
Türkiia Liviiaǧa halyqaralyq deŋgeide tanylǧan Ūlttyq kelısım ükımetıne (PNS) qoldau körsetu üşın Liviiaǧa äsker jıberudı bastady. Būl turaly prezident Redjep Taiyp Erdoǧan 16 qaŋtarda 2019 jylǧy memlekettık saiasattyŋ qorytyndylaryna arnalǧan jiynda söilegen sözınde mälımdedı. Bır kün būryn Türkiia parlamentınıŋ negızgı oppozisiialyq küşı Liviiadaǧy zorlyq-zombylyqqa qarsy kezektı ret qarsy şyqty. Respublikalyq halyq partiiasy (RNP) Erdoǧandy Afrikanyŋ soltüstıgınde siriialyq qatelıkterdı qaitalamauǧa şaqyrdy.
Erdoǧan 2019 jyldy qorytyndylaǧan jinalysta äskeri qyzmetşılerdı auystyru bastalǧanyn jariialady. «Türkiia Liviiaǧa zaŋdy Liviia ükımetınıŋ tūraqtylyǧyn saqtau üşın äsker jıberude», - dedı Türkiia basşysy. Osy uaqytqa deiın ol bırneşe ret Saraj Ministrler Kabinetıne belsendı türde kömektesuge daiyn ekendıgın jäne Liviia Ūlttyq armiiasynyŋ (LNA) qolbasşysy Halifa Haftar Tripolige şabuylyn jalǧastyrsa äsker jıberetının mälımdegen bolatyn. Äskeri küşterdı auystyru üşın qajettı qūqyqtyq baza bar. Tripoli men Ankara äskeri yntymaqtastyq turaly memorandumǧa qol qoidy, Türkiia parlamentınıŋ köptegen müşelerı şetelde küş qoldanudy maqūldady.
Sarai ükımetı Türkiia basşylyǧynan kömek sūrap resmi ötınış jasady. Şyn mänınde, Liviia daǧdarysy jaǧdaiynda Erdoǧan Resei äskerlerınıŋ Siriiaǧa basyp kırgendei syltaudy qoldandy - kem degende qandai da bır zaŋdylyqqa ie qūrylymdarǧa ötınış. Al qazırgı uaqytta PNS märtebesı Haftar märtebesınen görı berık negızge ie, degenmen özın-özı jariialaǧan dalalyq marşal Tripoli jaǧynda köptegen terrorister jūmys ıstep jatqandyǧyna jügınedı, olarmen de bıreu küresuı kerek qoi.
Türkiia taraby Liviiaǧa kımdı jıberetını turaly bırneşe ret aitty. Ūlttyq kelısım ükımetıne kömektesu üşın türık keŋesşılerınen basqa siriialyq qaruly toptar da ornalastyryldy. Olardyŋ sany bırneşe jüz.
Liviiadaǧy pozisiialarynan bastap, türık jaǧy endı Şyǧys Jerorta teŋızındegı gaz ken oryndaryna qatysty qaqtyǧys kezınde tarifterdı köteruge daiyn siiaqty. Prezidenttık saraida söz söilegen Erdoǧan 2020 jyly Ankara men Tripoli arasynda qol qoiylǧan offşorlyq aimaqtar turaly memorandumǧa säikes, Türkiia bilıgı offşorlyq ken oryndaryn barlauǧa jäne igeruge lisenziia bere bastaidy dep uäde berdı. Anadolu agenttıgı türıktıŋ Oruc Reis kemesı jaqynda aimaqta seismikalyq barlau jūmystaryn bastaitynyn habarlady. Şyǧys Jerorta teŋızındegı janjaldyŋ negızgı nüktesı Kiprdıŋ jaǧalauynda ornalasqan Afrodit ken orny bolyp qala beretını belgılı. Ankara men Nikosiia oǧan qūqyqty talasady.
Bır kün būryn Türkiia Respublikalyq Halyq partiiasynyŋ (RNP) jetekşısı Kemal Kylychdaroǧlu el bilıgı PNS-tı qoldaudan bas tartuy kerek degen mälımdeme jasady.
«Bız ükımettı Liviiadaǧy Siriia saiasatyn qaitalamauǧa şaqyramyz, - dedı RNP jetekşısı.» Bız bır tarapty qoldauǧa emes, soǧysuşy taraptar arasynda deldal boluǧa şaqyramyz. Türkiia, mysaly, osy saiasatty İran men İrak janjalynda özara qarym-qatynasta ūstady.». Parlamentarii Siriia daǧdarysy üşın eldıŋ bilıgın aiyptady: «Ükımet adal deldal rölın aluǧa tyrysudyŋ ornyna, Türkiiaǧa ülken zalal keltırgen aimaqtyq janjalǧa qatysudy taŋdady».
RNP töraǧasynyŋ orynbasary Unal Chevikoz öz kezegınde İzrail jäne Egipet siiaqty yqpaldy aimaqtyq oiynşylarmen qarym-qatynastyŋ naşarlauy Türkiianyŋ Taiau Şyǧystaǧy jäne Şyǧys Jerorta teŋızındegı deldaldyq missiiasyna nūqsan keltıredı dedı. Liviia janjalyna belsendı qyzyǧuşylyq, Ankaranyŋ osy memlekettermen qarym-qatynasyn naşarlatty.
«Deldal rölın alu üşın Türkiia Liviia daǧdarysy jaǧdaiynda BŪŪ ūstanymyna basymdyq beruı kerek jäne qaqtyǧystyŋ odan ärı uşyǧuyna yqpal etetın äskeri mümkındıkterdı paidalanudy talap etpeuı kerek», - dedı Chevikoz Arab News-ke bergen sūhbatynda.
Qaruly qaqtyǧys qaupı Haftar Mäskeudegı kelıssözder qarsaŋynda Resei Federasiiasy men Türkiia daiyndaǧan beibıtşılık kelısımıne qol qoimai kelıssözderden ketkennen keiın aitarlyqtai östı. Resei astanasyna türık ökılderı men Saraidyŋ özı keldı. Soǧysuşy taraptar tatulasu qajettılıgı turaly jalpy kelısım jasasady dep kütıldı. Alaida, LNA komandirı jinalys ötetın jerden ketıp, demarşe jasady. LNA mälımdemesıne süiene otyryp, Haftar qūjatta onyŋ müddelerıne säikes keletın talaptar joq ekendıgıne köŋılı tolmady. Özın-özı jariialaǧan dala marşaly Tripolige şabuyl jasau kezınde alǧan lauazymynan ketuge mäjbür boldy dep boljauǧa bolady.
Erdoǧan 5 qaŋtarda Liviiaǧa küş jıberetının jariialaǧanyn eskersek, 16 qaŋtardaǧy mälımdeme Haftardy Sarajemen kelısım jasasuǧa mäjbür etuge baǧyttalǧan boluy mümkın.
Daiyndaǧan "Adyrna" ūlttyq portaly
