Qazır bızdıŋ elde köp balaly analardyŋ problemasy qoiulanyp tūr. Byltyrdan berı Ükımet är balasyna 21 myŋ teŋge tölep köp balaly analardyŋ köŋılın aulaǧandai bolyp edı. Endı biyl jaŋa järdemaqy töleu tetıgı ıske qosylyp, järdemaqy kölemı bırşamaǧa azaiyp qaldy.
Oǧan sebep 2020 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap köpbalaly otbasylarǧa memlekettık järdemaqyny tabysyna qaramai töleudı ūsyndy. Būl üşın köpbalaly otbasylardy atauly äleumettık kömek alatyndardyŋ qatarynan şyǧaru qajet eken. «Bız köpbalaly analardyŋ märtebesın köterıp, äl-auqatyn jaqsartudy közdep otyrmyz. Memlekettık järdemaqynyŋ jaŋa türı 42 500 teŋgeden 73 370 teŋgege deiın saralanǧan mölşerde taǧaiyndalady», – dedı Eŋbek jäne äleumettık qorǧau ministrı Bırjan Nūrymbetov.
Eseptesek, būǧan deiın elde tört balasy bar ana är balaǧa 21 myŋ teŋgeden eseptegende 84,000 teŋgeden asyryp järdemaqy alyp jürse, endıgı kezekte tört balaly ana 42,500 teŋge alatyn bolyp otyr. Būǧan köŋılı tolmaityn bırqatar analar narazylyǧyn bıldırıp te jatyr. Solardyŋ bırı Almaty oblysy, Qarasai audanynyŋ tūrǧyny Baqytjamal Külderova «järdemaqymyz ekı esege azaiatyn boldy. Jetpeitın tırlık. Tört balaǧa şyndap kelgende 100 myŋ teŋge de jetpeidı. Endı bala tappaimyn. Nesın jasyramyz, şyndap kelgende bızdıŋ alatyn järdemaqy balanyŋ jaialyǧyna da jetpeidı » deidı aşynyp.
Al osy aralyqta Resei elınde analarǧa berıletın bırrettık «Ana kapitaly» 2020 jydan bastap ösırıletın boldy. Būǧan deiın Reseide ekınşı balany äkelgende ǧana ana kapitaly berıletın bolsa, endı bırınşı balany äkelgen sätten bastap Resei "Ana kapitalyn" taǧaiyndaityn boldy. Reseidegı äielderdıŋ ükımetınen alatyn bırrettık «ana kapitaly» 453026 rubl bolsa, būl soma 2020 jyly 470241 rubl bolyp ösetın boldy. (Teŋgege şaǧyp körseŋız qomaqty soma)
Sol tärızdı Japoniia ükımetı de «Bala kapitalyn» 2020 jyldan bastap ösıretındıkterın mälım ettı. Endı 2020 jyldan bastap japondardyŋ ekınşı balany ömırge äkelgen analary ai saiyn järdemaqy retınde 500 evro jalaqy alyp otyratyn boldy.
Resei elı 2020 jyly zeinetaqy qorynan jaǧdaiy tömen analardyŋ äleumettık jaǧdaiyn şeşu maqsatynda taǧy da qarjy böletın boldy. Būǧan deiın körşı el analarynyŋ joq-jıtıgın tügendeu maqsatynda zeinetaqy qorynan 2017 jyly 312 mlrd rubl, 2018 jyly 325 mlrd rubl bölgen bolatyn.
Ekonomist-sarapşy Däuren Arynnyŋ aituynşa, qazır köp balaly analardy memlekettık subsidiiamen qamtu özektı bolyp otyr. Sarapşy maman būl rette bırqatar elderdıŋ täjıribesın mysal ettı. Taǧy sol, körşı Reseide, Özbekstanda, Qyrǧyzstanda bankterdıŋ mūndai baǧytta jūmys ısteitın arnaiy bölımderı de bar körınedı. «Körşı Reseidı mysalǧa alsaq, Reseidıŋ Ortalyq bankı 2017 jyldan berı köp balaly analaryn subsidiiamen qamtu arqyly, analardy şaǧyn bizneske tartu, olardyŋ käsıpkerlık bılımın jetıldıru, agrobiznestı örkendetuıne üles qosu deisız be, tolyp jatqan mümkındıkter ūsynyp otyr. Osyǧan orai Reseide qazır köp balaly analardyŋ 60 paiyzdan astamy auyldyq aimaqtarda öz biznesın jürgızuge maşyqtanyp alǧan. Būǧan qosa Reseide 3 balasy bar analarǧa Mäskeuden üi alu üşın 6,1 %-ben arnaiy jeŋıldıkter qarastyrylǧan. Osylai arzan nesie beru arqyly olar köp balaly analardy baspanemen qamtu jaǧyn jüielı jolǧa qoiyp aldy. Sol tärızdı 6,2 %-ben auyldyq aimaqtarda biznes jürgızıp, baspana alu üşın de arzan subsidiialar berıledı. Körşı eldıŋ köp balaly analarynyŋ jartysynan köbı osy auyldyq-aimaqqa ornyǧyp biznes jürgızu jobasyn qatty qoldap otyr. Osyǧan qarap Qazaqstanǧa da naqty-naqty şaralardy qarastyru kerektıgın paiymdaisyŋ. Olai etpesek, bız köp balaly analardyŋ eŋsesın tıktei almaimyz. Jalpy, anaǧa jaǧdai jasai ol bolaşaqqa jaǧdai jasau kerekekenın ūmytpau kerek. Eger qazaq äielı ūrpaq köbeitsın desek, bırınşı kezekte onyŋ äleumettık jaǧdaiyn dūrystaǧan jön», - dedı ekonomist-sarapşy Däuren Aryn
Qarlyǧaş ZARYQQANQYZY,
"Adyrna" ūlttyq portaly
