Kışı jüzdegı Baibaqty ruynyŋ ūranyna ainalǧan ataqty Däuqara batyrdyŋ jauǧa kigen sauyty tabyldy.
Däuqaranyŋ ūrpaǧy Äbıtūly Quanyştyŋ balalary Serık pen Säulenıŋ igılıktı ısınıŋ arqasynda köp jyldan berı atadan balaǧa qasiettı mūra bolyp kele jatqan Däuqara batyrdyŋ sauytyn 2015 jyldyŋ küzınde bırınşı bolyp körudıŋ sätı maǧan tüstı.
Serık Quanyşūlynyŋ aituynşa, Äbıt atasynyŋ bäibışesı Qanalyqyzy Ūmsyndyq äjesı asyra sılteu jyldarynda Däuqara batyrdyŋ sauyty men qylyşyn jūrt közınen jasyryp, kömıp tastaǧan. Öitpegende şe?..
Älınıŋ balasy Äbıt 1903 jyly Taipaq audanynyŋ Öleŋtı eldı mekenınde düniege kelgen. Äbıttıŋ bäibışesı Ūmsyndyq Qanalyqyzy Älieva 1912 jyly Taipaq audanynyŋ Jylandy eldı mekenınde düniege kelgen. Ruy – Tana.
Äbıt 1942 jyly soǧysqa keter aldynda äielı Ūmsyndyqqa «Batyr babamyzdyŋ sauyty saǧan amanat. El men jerdı jaudan qorǧap at üstınen tüspei ötken batyr babamyzdyŋ atyn ardaqtaŋdar. Qaratöbedegı Däuqara atamyzdyŋ ziratyna baryp tūryŋdar. Sen sauytty şaŋyraq iesı balaŋa amanatta» degen eken. Äbıt 1943 jyly Stalingrad maidanynda erlıkpen qaza tapqan. Amanatqa qiianat joq. Ūmsyndyq batyr babasynyŋ qūraldaryn jūrt közınen jasyryp, bır tünde kömıp tastaǧan.
El tynyştalǧasyn, Ūmsyndyq äje qarular tyqqan jerdı aşsa, şırıgen qylyş qolǧa ūstauǧa kelmei, ortasynan qaq bölınıptı. Sauyt azdap tottanǧany bolmasa, baiaǧy küiın joǧaltpai saqtalypty.
Sol künnen bastap Ūmsyndyq äje batyr babasynyŋ sauytyn jūrt közıne körsetpei, özınıŋ ülken sandyǧynda saqtap, üi ışındegılerge ol jaiynda aituǧa tyiym salypty.
1986 jyly ömırden öter soŋǧy saǧatta 74 jastaǧy Ūmsyndyq äje sauytty balasy Quanyşqa amanattaǧan. Quanyş balasynyŋ ülkenı Serıkke tapsyrǧan. Serık Oral qalasynda tūrady.
…Serık kelesı bölmeden aq şüberekke oralǧan kölemdı närsenı äkelıp, «Däuqara atamyzdyŋ sauyty mynau» dep oramal bailamyn şeştı. Däuqara batyrdyŋ sauytyn ülken tolǧanys üstınde qolyma ūstap, qarap otyrmyn. Azdap tot basqany bolmasa, sauyt jaqsy saqtalǧan eken. Torlanǧan, kışkene şynjyr köz sauytty qolyma ūstadym. Säl joǧary şamasynda (sırä, Barmaq batyrdyŋ naizasynyŋ ūşy tesken şyǧar dep oiladym) tesıktı kördım (surette). Sauyttyŋ basqa jerlerı bütın.
Qaiyrjan HASANOV,
Qazaqstannyŋ qūrmettı jurnalisı,
Oral qalasy,
KAZMUSEUM.KZ
