Ozǧan zamannyŋ önerlılerı jaily aitu qaşan da qiyn. Şejıreden olardyŋ elesı ǧana jetken. Izdeisıŋ, sūraisyŋ, nobaiyn ǧana ūşyrastyrasyŋ. Özıŋ qūrmettegen, önerıne tabynǧan adamyŋnyŋ tūlǧasyn tolyǧyraq tanyǧyŋ keledı. Jädıgerdı qaraisyŋ. Bastary qosylmaityn üzık-üzık mälımetter. Ala qaǧazǧa, jazuǧa maşyqtanbaǧan eldıŋ nesıbesı – osy. Ölsek de, tırılsek de, Tättımbet jaiyndaǧy tüsınıgımız endı osydan aspaidy. Alaida eŋ basty derek –Tättımbettıŋ tamyljyǧan küi önerı bar emes pe? Sezıne bılgen, tüsıne bılgen adam üşın būdan artyq qandai jädıger kerek? Osyny oilaǧanda köŋıl barqadar men sabyr tabady.
Zamanynda Tättımbet degende dır etpeitın jürek bolmaǧan. Qazaq serılerınıŋ soŋy, elınıŋ atyna kır keltırmei jürıptı. Tuǧan halqyna mäŋgı tozbas öner qaldyrypty. Älı esımde, bala kezımde qariialar aityp otyruşy edı, Tättımbet on besınde jaqsy atanǧan dep. Bır tyŋdaǧannan mäŋgı-baqi ǧaşyq qylatyn küi iesı jäne ardager azamat… Halyq jadynda Tättımbettıŋ osy ekı beinesı saqtalypty.
Tättımbettıŋ önerı – jaŋa sapaǧa auysardyŋ aldyndaǧy qazaq küiınıŋ soŋǧy güldeuı. Sol sebeptı Jaratqan İe de oǧan önerdı aiamai-aq bergen. Tättımbettıŋ auyly Qarqaralyda estelık äŋgıme köp aitylady. Tättımbettıŋ aŋşy, zerger, dombyra şabatyn şeber, kiım tıgetın ısmer, segız qyrly bır syrly bolǧany aitylady. Ärine, at öledı, mülık tozady. Bıraq küişınıŋ artyna tastap ketken jauhar mūrasy – onyŋ asyl küilerı halyq jadynan eşqaşan öşpeidı.
Tättımbettıŋ özıne deiıngı küişılerden, Tättımbet küiınıŋ baiyrǧy qazaq küiınen eŋ basty aiyrmaşylyǧy nede? Tättımbettı «qazaq küiınıŋ reformatory» dep jatamyz, bıraq osy anyqtamany qalai tüsınemız? Ärine,būl saualdarǧa bır auyz sözben jauap beru mümkın emes. Eŋ äuelı aitarym, Tättımbettıŋ būrynǧy zaman küişılerınen taǧdyry basqa. Tättımbettıŋ nesıbesı – müldem basqa nesıbe. Dospambet jyraudyŋ aitqany bar ǧoi:
– Oq qylqandai şanşylsa,
Qan josadai egılse,
Aqqan sudai tögılse,
Betegelı Saryarqanyŋ boiynda,
Soǧysyp ölgen ökınbes, – dep.
Būl baiaǧy jaugerşılık zamannyŋ idealy. Keŋ dalany en jailaǧan, eşkımge namysyn taptatpaǧan erkındıktıŋ kezınde aitylǧan söz. Köne zamannan jetken «Naratu», «Abyl» siiaqty küilerden de osyndai biık ruh esıp tūrady. Al Tättımbettıŋ zamany – müldem basqa zaman. Qazaqtyŋ otarlyq kepke tüsıp mūqalǧan kezı. Tättımbet öz däuırınıŋ perzentı. Muzykant retınde aitaiyn, alqynyp tūrǧan arda halyqtyŋ osy ūlanǧaiyr jerdı lyqa toltyryp, biık däuren süretın kezınde taǧdyrdyŋ tälkegı, tarihtyŋ qalauymen osyndai kırıptar küige tüsken kezınıŋ mūŋy men nalasyn Tättımbet küiı aina-qatesız beinelegen.
Osy oraida, dünienıŋ ana şetınde kün keşken basqa halyqtyŋ tarihynan mysal keltıreiın. Poliaktyŋ ūly kompozitory Şopennıŋ basynda da osyndai kep bolǧan. Asylyq aitty demeŋız, Tättımbet pen Şopen bır-bırıne ūqsas taǧdyrlar. Ekeuı şamamen bır uaqytta ömır sürgen. Friderik Şopen 1810 jyly tuyp, 1849 jyly dünie salǧan. Tättımbet 1815 jyly tuyp, şamamen 1862 jyly ölgen. Ekı halyqtyŋ tarihi taǧdyry da ūqsas. Resei imperiiasynyŋ ekı koloniiasy, Polşa men Qazaqstan üşın HIH ǧasyr – köterılıster, ūlt-azattyq qozǧalystar ǧasyry. Şopen jiyrma jasynda otanynan aiyrylǧan eken. 1830 jyly Germaniianyŋ Ştutgart qalasynda gastroldık saparda jürgende Polşada köterılıs bolǧanyn estidı. Köp ūzamai köterılıstıŋ qanǧa batyp jeŋılıske ūşyraǧanyn, Varşavanyŋ alynǧanyn, özınıŋ eŋ jaqyn dostarynyŋ qaza tapqanyn bıledı. Osydan keiın Parijge at basyn būrǧan Şopen eşqaşan orystyŋ ezgısınde otyrǧan otanyna qaitpaǧan eken. Bıraq ömır boiy Polşany saǧynyp, aŋsap ötken. Elden kelgen ärbır poliakty jaqyn tuysyndai qarsy alǧan, qolynan kelgen kömegın aiamaǧan. Şopen ǧana emes, poliaktyŋ talai arys ūldary imperiianyŋ tepkısıne şydamai emigrasiiaǧa ketken, jat jūrtta ölgen.
Şopennıŋ polonezderı men mazurkalaryn tyŋdaǧanda, elıne degen äldebır saǧynyş, tılmen aityp jetkızu mümkın emes qasıret lebın sezesıŋ. Tıptı valsterınıŋ özınde äldebır mūŋ men nala bar. Estuımşe, poliaktyŋ ofiserlerı soǧysqa attanyp bara jatqanda Şopennıŋ şyǧarmalaryn tyŋdaityn ädetı bar eken. Ferens List özınıŋ «Şopen» atty kıtabynda, Polşadaǧy aqsüiekterdıŋ üilerındegı saltanatty jiyndar, baldy suretteidı. Mazurkalardyŋ barlyǧy derlık poliak tarihyndaǧy äigılı qolbasşylardyŋ, egemendık jolynda qan tökken, janyn qiǧan äskerbasylardyŋ atyna baǧyştalǧan. Mazurka jai ǧana bi emes. Jastar, bırın bırı süigender osy mazurkanyŋ kezınde sol şahidterdıŋ atymen bır-bırıne ant etedı eken deidı Ferens List. Izgılıktıŋ, otanǧa degen mahabbattyŋ, bostandyq idealdaryna degen adaldyqtyŋ qaitalanbas körınısı. Ärine, Tättımbet küilerınde sol kezdegı äleumettık qūbylystardyŋ, qandy tarihi oqiǧalardyŋ aty atalmaidy. Bıraq saharaǧa keŋ taraǧan, qazaqtyŋ qūlaǧyna ǧasyrlar boiy äbden sıŋıstı bolǧan «Qosbasardyŋ» Tättımbet salǧan ülgılerınıŋ astarynan äldebır bostandyqty aŋsaǧan saryn anyq sezılıp otyrady. Osy oraida, älbette, eŋ aldymen «Kökeikestı» auyzǧa ılınedı. Naǧaşy atam jäne ūstazym küişı Jünısbai Stambaev būl küidı Tättımbet özınıŋ süigen qyzyna, qosyla almaǧan alǧaşqy mahabbatyna arnaǧandyǧyn aitqan edı. Men sol hikaiany estıgen künı bükıl düniem töŋkerıldı desem de bolǧandai. Tättımbettıŋ qamyryqty tūlǧasy, onyŋ küilerınde özım emıs-emıs sezınıp bıraq atyn atai almai jürgen qat-qabat syrlar barlyq qyrymen jarqyrap aşyldy. Tättımbet han tūqymy bolmasa da, jetı atasynan qūty üzılmegen aqsüiek äulettıŋ ökılı. Arǧy atasy qaz dauysty Qazybek, Bertıs. Öz äkesı Qazanǧap – ülken äskeri şendı. Özı de orys armiiasynyŋ jüzbasy şenın alǧan. Alaida, öz zamanynyŋ äleumettık jüiesınen alǧan oryn bır bölek te, köŋıl tükpırındegı qasıret, jat jūrttyŋ telımıne tüsken öz elınıŋ beişara halın köre-köre jürekke bailanǧan dert – ekeuı ekı bölek närse. Mıne, Şopen men Tättımbettıŋ arasyna jürgızılgen paralleldıŋ şyn syry osynda jatyr. Jeŋılgen ekı el. Sol ekı eldıŋ ekı ardager ūly. Şopennıŋ «Mazurkasy» – Tättımbettıŋ «Kökeikestısı». Ekeuınde de Qūdai aldynda, er babalarynyŋ aruaǧymen bır-bırıne ant bergen bozdaq jastar.
«Kökeikestı» – jastyqtyŋ sertı. Süigen jarǧa ǧana emes, jalpy äiel zatyna degen qūrmettıŋ baǧa jetpes biık körınısı. Adamnyŋ boiyndaǧy ızgı sezımdı osyndai riiasyz jyrlau, kemel beineleu qazaq küişısınıŋ ǧana qolynan keletın siiaqty. Būl ruhaniiat tarihynda anda-sanda ǧana bolatyn asa sirek qūbylys. Tıptı älemdegı eŋ kemel önerlerdıŋ bırı – HIH ǧasyrdaǧy qazaqtyŋ änı men öleŋ önerınde de mūndai biık şyŋ bıreu-ekeu ǧana şyǧar. Abaidyŋ bırdı-ekılı süiıspenşılık lirikasy, sodan keiın, ärine, «Gauhartas». Osy «Gauhartastaǧy» «Anaŋnan sızdı tapqan ainalaiyn» dep keletın joldardy, öz basym eşbır qazynaǧa aiyrbastamas edım. Äielge degen mūndai qūrmet eşbır elde joq.
Kezınde Mūhtar Maǧauinnıŋ «Alasapyran» romanynyŋ bır epizodyn oqyǧanda köŋılım qatty bosady. Marina Mnişektıŋ şarasy tausylǧandaǧy tapqan amaly – Oraz Mūhamedtı azǧyruǧa keletın osy. Közbe köz söilesıp, äzäzıl körkıne igendei bolǧanda «Äiel mahabbaty degennıŋ ne ekenın bılmeisıŋ… Sūludyŋ talaiyn ötkerdıŋ, bıraq şyn bekzat äielge ūşyrasqan joqsyŋ» deidı. Sonda Oraz Mūhamed: «Menıŋ mahabbatym… Menı süigen äieldıŋ mahabbaty – älemdegı eŋ asqaq, eŋ kırşıksız mahabbat edı. Men bılgen äiel – jar bolǧan, ana – balaǧa ana, el-jūrtqa därmen bolǧan äielderge keibır sarisalar men korolevalardyŋ özı qyzmetşı boluǧa jaramas edı!», – dep jauap beredı. Ärine, ar jaǧy qandy kek, aianyşty ölım. Bıraq Oraz Mūhamedtıŋ ölımın bır sätke ūmytyp aitsam, osy romandaǧy öz otanynyŋ äielderıne degen qūrmet atalmyş Tättımbettıŋ küiındegıdei.
Kezınde, taǧdyrdyŋ tälkegımen Polşadan kelgen Adolf Iаnuşkevich Tättımbettıŋ auylynda bolǧandyǧyn bır derekten oqydym. Ärine, Iаnuşkevich ūly küişınıŋ önerın tamaşalai almaǧan. Bıraq Europadan, Şopennıŋ otanynan kelgen adamnyŋ Tättımbettei adamnyŋ üiınde boluy, ärine, Qūdaidyŋ aiany deuge tūrarlyq oqiǧa. Polşadaǧy köterılıs qalai qanǧa batyrylsa, qazaqtaǧy Kenesary men Nauryzbai, Janqoja, İsatai men Mahabettıŋ köterılısı de sondai kepke ūşyrady. Zaman ötedı. Qaitalap jūrt esıne salyp otyrmaǧannan keiın qandai zūlmat bolsa da ūmytylady. Keide oilap-oilap oiǧa batasyŋ. «Jūrtyŋdy oirandaǧan jaumenen qaitpai soǧysqan sol ardager azamattar ömırde şynynda da bolyp pa edı?!» deisıŋ. Esken jeldei, köşken seldei kettı bärı.
Mysalǧa, Tättımbet ömırı jaiyndaǧy derekterde Kenesary men Nauryzbai turasynda eşteŋe aitylmaidy. Özıŋız oilaŋyz, Arqadaǧy äigılı köterılıs kezınde Tättımbet şamamen otyz tört-otyz bes jasta. Azamat retınde äbden tolysqan, önerpaz retınde äbden marqaiǧan kezı. Öz Otanyn ǧana emes, Reseidıŋ oŋtüstıgın dür sılkındırgen köterılısten mülde beihabar boluy mümkın emes. Tıptı aqylǧa simaidy.
Basynda «Tättımbet baiyrǧy küişılerdei emes, basqa taǧdyr, basqa nesıbenıŋ adamy» dep aityp kettık. Būl kezde qazaq mädenietı «Ezop tılın» meŋgere bastaǧan. Üi artynda kısı bar, sol sebeptı aitatynyn tūspaldap, astarlap aitatyn maşyqqa köşken. Mınekei, Tättımbet küiındegı zar, ol jeke bastyŋ köŋıl-küiı emes, Tättımbettıŋ küiındegı zar – şermende bolǧan qairan eldıŋ jüregınen tögılgen jalyn.
Osyǧan orai, «Qosbasardyŋ», äigılı «Alpys ekı tamyrly Qosbasardyŋ» aŋyzyn aita keteiın. Arqada Küşıkbai degen bai bolypty. Qanşama adamǧa şarapaty tigen qoly aşyq myrza, Atymtaidai jomart adam eken. Künderdıŋ künınde sol Küşıkbaidyŋ jalǧyz ūly öledı. Küşıkbai qatty qaiǧyrdy deidı. «Men sondai da sondai adam edım ǧoi, būl zaualdy qai qylyǧymnan taptym» dep jylapty. Aqyrynda, «būl Qūdaida ädılet joq eken, endı qarailaityn ne qaldy?» deidı. Söitıp ölımge bet būrady. Terıs qarap jatyp qalady. När syzbai ai jatady. Aqyrynda sarǧaiyp seme bastaidy. Sonda aǧaiyn-tuǧan jinalyp aqyldasady. «Küşıkbaidy kım seiıltedı?» deidı. Aqyrynda, «Tättımbettı şaqyraiyq, Küşekeŋdı sol jūbatsyn» deptı bır köregen. Tättımbettı qos atpen aldyrtady. Tättekeŋ Küşıkbai jatqan üidıŋ tabaldyryǧyna otyryp alǧaşqy küiın şertedı. Būl «Tabaldyryq Qosbasar» eken. «Qosbasar» alpys ekı tarauly küi dedık qoi. Bes tarauynyŋ ärqaisysy on küiden tūrady. Soŋǧy altynşy tarau – on ekı küi. Jiyny alpys ekı küi. Bırınşı tarau – «Tabaldyryq Qosbasar». Odan keiın retımen «Zar Qosbasar», «Jaisary Qosbasar», «Seiıl Qosbasar», «Syrnaily Qosbasar» jäne «Qyrmyzy Qosbasar» ketedı. Arqada kezınde osy alpys ekı «Qosbasardy» tūtas meŋgerıp şertken şeberler bolypty. Menıŋ ūstazym Jünısbai küişı «Qosbasardyŋ» onnan astam tarauyn şertken. Jäne, baǧyma orai ärbır tarmaǧynan tartatyn. Nätijesınde men būl asa kürdelı muzykalyq qūbylys jaiynda pıkır aita alamyn. Jinaqtap aitsam, Tättımbettıŋ «Qosbasarlary» özınen keiıngı küi önerınıŋ jüretın joldaryn belgılep ketken ozyq şyǧarma.
Mysaly, Evropada İ. S. Bahtyŋ «Horoşo temperirovannyi klavir», iaǧni, «Egjei-tegjeilı temperasiialanǧan klavir» degen äigılı eŋbegı bar. Sol kıtabynda ūly kompozitor özıne deiıngı jäne öz zamanyna tän garmoniianyŋ barlyq derlık zaŋdylyqtaryn klaviaturada taŋbalaǧan. Onyŋ syrtynda, keler zaman muzykanttary üşın mümkındıgınşe, garmoniianyŋ endı qandai joldarmen damuy mümkın ekenın körsetıp ketuge tyrysqan. Batystyŋ bır ǧūlama kompozitorynyŋ «Bız ızdenıs üstınde şytyrmanǧa kırıp adasqanda, osy Bahtyŋ mäŋgı möldır būlaǧyna qaityp kelıp, dūrys jolǧa tüsemız» dep aitqany bar. Tättımbettıŋ küilerı dästürdıŋ kürmeuı, soŋǧy nüktesı ǧana emes, ol sondai-aq tübırımen jaŋa muzykanyŋ basy jäne keleşek qazaq küi önerıne jol körsetetın ainymas belgı.
Osy oraida mysal üşın Tättımbettıŋ bır-ekı küiın taldap bereiın. Eŋ äuelı jas Tättımbettıŋ atyn alty Alaşqa äigılegen «Sylqyldaq» jaiynda. El ışındegı äŋgımelerge, jazba derekterge sensek, Tättekeŋ jūt jyly Altaiǧa jylqy qystatyp, köktemde elge qaityp kele jatqanda Arqanyŋ äigılı küişı qyzy Saqaumen kezdesıp küi tartysady. «Tättımbet başpaiymen küi tartypty» degen äŋgıme sol oqiǧadan qalsa kerek. Kelesı jyl el ışın oba jailap, Saqau ındetten öledı. Tättımbet küişı qaryndasynyŋ ölgenın estıp, qatty qaiǧyryp, osy küidı şyǧarǧan desedı. «Sylqyldaqtyŋ», mysalǧa Baijıgıt küiınen aiyrmasy nede?
Qarapaiym tılmen aitsaq, Baijıgıttıŋ küilerınde muzykalyq fraza men ritm, iaǧni, yrǧaqtyq suret ekeuı bır-bırıne tolyqtai säikes. Batystaǧy Qūrmanǧazy men Däuletkereidıŋ, Abyl men Esırdıŋ küilerı de osylaişa qūrylady. Būl säikestık – eskı mekteptıŋ basty talaby. Baijıgıttıŋ «Qosaidar» küiın ataiyq. Qaǧysy qorǧasyndai auyr. Sanamalap şertıletın küi. Alaida muzykalyq fraza, küi barysynda bır sätke de yrǧaqtyŋ aiasynan şyqpaidy. Nege? Öitkenı, eskı küige osyndai säikestık jetkılıktı bolǧan.
Al endı «Sylqyldaqqa» keleiık. Ärine, Tättımbet būl küide qysqa glissando siiaqty baiyrǧy täsıldı qoldanady. Küiden eskı dombyra küilerındegıdei qobyzdyŋ tembrı estıledı. Bıraq būl küidıŋ bergı, bızge jaqyn tūrǧan qyry ǧana. Tereŋırek üŋılseŋız, qazaq küiınde būryn bolmaǧan fenomen – ritm men metrdıŋ nemese yrǧaq pen ölşemnıŋ arasyndaǧy teketırestı köresız. Sausaq, qarapaiymdap aitsaq, «muzykalyq söilemdı» soŋǧy dybyspen kürmemeidı, töŋkerılıp, kelesı frazanyŋ bırınşı dybysymen astasyp ketedı. Dybystar keide bır-bırıne mıngesıp ketkendei äser qaldyrady. Būl ne üşın kerek? Būl küi yrǧaǧyn kädımgı söileu tılınıŋ beibereket yrǧaǧyna jaqyndatu üşın jasalǧan. Tättımbet küiı asyǧyp-aptyǧyp söilegen adamnyŋ sözın elestetedı! Baiyrǧy küi keŋ alymdy epos bolsa, osyǧan sai sabyrly jäne alymdy beineleu maşyǧy qalyptasqan bolsa, Tättımbet arqyly qazaq küiıne örtene söilegen ǧaşyqtardyŋ tılı keldı.
«Jaŋalyqtyŋ jartysynan astamy eskı bolu kerek» degen qaǧida bar. Körermen bolsyn, tyŋdauşy bolsyn, jaŋalyq boiynan özıne tanysty, özı bıletındı ızdeidı. Jaŋa närse osylaişa tanylady. Tättımbet küiı tübırımen jaŋa bolsa da äleumet ony riiasyz qabyldady. Mūndai fenomen qalai mümkın boldy? Ärine, mūndai sūraqqa jauap beru qiyn. Adamnyŋ önerge degen talǧamy, syry aşylmaǧan ūlanǧaiyr jūmbaq älem ǧoi. Bar aitarym,jaqsy şyǧarmada ūlt bolmaidy. Ol adam atty perzenttıŋ bärıne tüsınıktı.Şyn önerdıŋ tüp mūraty osy. Oiymşa, Tättımbettıŋ bırden qazaq jüregıne jol tabuy da osyndai qūbylys. Tättımbet te keremet, ony jaratqan halyq ta kemeŋger.Iаǧni,qazaq kemel jetılgen tyŋdauşy bolǧandyqtan jaŋa örnektı bırden tanyp qabyldaǧan.
Osy oraida, men Tättımbet aşqan jäne bır taŋǧajaiyp qūbylysty atap ötkım keledı. Äŋgıme «Bestöre» küiı jaiynda. Baiqaǧan adamǧa, Tättımbet būl küide qazaq küiınıŋ ǧana emes, öz önerınıŋ de altyn dıŋgegı bolǧan basty kanon – sazdylyqtan, äuezdılıkten sanaly türde bas tartqan. «Bestöre» küiınıŋ melodiiasy kıleŋ qiysymy joq äuenderden tūratynyn moiyndaumyz kerek. Alaida Äbıkennıŋ oryndauynda būl küi şedevr därejesıne jetken. «Bestörenı» äuezdı küi qylyp şyǧaruǧa Tättımbettıŋ qūdıretı jetpedı me degen sūraq tuady.
Ärine, olai emes. Būl küide Tättımbet melodiiany ekınşı qatarǧa qoiyp, oryndaudyŋ özın körkemdık kategoriia därejesıne jetkızıp, aldyŋǧy qatarǧa şyǧarǧan. Būl jerde Tättımbet melodist emes. Küi, qyrǧyzdardyŋ qobyzben tartatyn küilerınıŋ baiaulatylǧan nūsqasy. «Bestöre» – qazaq küiınıŋ jaŋa belesın taŋbalaityn küi. Tättımbet būl küide män men maǧyna nenı tartuda emes, qalai tartuda ekenın aşqan. Iаǧni, oryndaudyŋ özı jeke tūryp poetika bola alady eken, sūlulyq bola alady eken. Būl melodiianyŋ garmoniiaǧa auysa bastaǧanyn körsetetın alǧaşqy mysal.
Söz soŋynda, Tättımbet jetken biık belesterdıŋ bırı – «Saryjailau» jaiynda bırer söz. Ädepkı tyŋdauşy būl küidı tabiǧat suretı dep qana qaraidy. Ädepkı tyŋdauşydan bır mysqal biık tūrǧan sauatty tyŋdauşy küidıŋ filosofiialyq astaryna üŋıledı, «Saryjailaudyŋ» mänın adam ömırımen, bazary qaitqan kärılıkpen salǧastyryp tüsınuge tyrysady. Ärine, būl da tolǧanuǧa tūratyn taqyryp. Alaida bır maqalanyŋ aiasy būl äŋgımege jetkılıksız. Sondyqtan küidıŋ dybystyq mädenietı jaily ǧana bır-ekı auyz söz aityp keteiın. Älbette, tabiǧat dybystarynyŋ köbı, mysaly, qūstyŋ ünı, aǧaştyŋ, şöptıŋ sybdyry, sudyŋ syldyry, mūnyŋ bärı adamnyŋ qūlaǧyna jaǧymdy dybystar. Alaida būl älı muzyka emes. Atalmyş dybystardy muzykaǧa teŋep jatady. Bıraq ta ol – teŋeu ǧana. Tabiǧat dybystary – bolaşaq muzykanyŋ uädesı ǧana. Muzyka, küi, qūstyŋ ünımen aspannan tüse salmaidy. Tättımbettıŋ küiınde imitasiia, elıkteuış dybystar joq. Bıraq köz aldyŋyzǧa şynynda da tabiǧat suretı keledı. Ärı özı, ärı özge. Jailau, bıraq basqa jailau. Asanqaiǧy at arytyp ızdegen Jerūiyqtai körıktı. Būl – adam köŋılınıŋ eŋ tereŋ tükpırındegı eşqaşan syrtqa şyǧarylmaityn syry. Endı osynşama körıktı suretteu qalai mümkın boldy? Bır ǧana jauap – Tättımbettıŋ biık tüisıgı arqyly bolǧan keremet. Bıraq būl basqa taqyryp, basqa äŋgımenıŋ ūşyǧy.
Talasbek ÄSEMQŪLOV,
