ŞYMKENTTE KORONAVİRUSPEN KÜRES JŪMYSTARY QATAŊ BAQYLAUDA

Koronavirus ındetınıŋ keŋ taraluyna jol bermeu maqsatynda Şymkent qalasynda barlyq saqtyq şaralary jasaluda. Azamattardyŋ ömırı men qauıpsızdıgın, densaulyǧyn saqtau üşın 2020 jylǧy 4 säuırden bastap qala aumaǧynda karantin rejimı engızılgenı belgılı. Būl rette qala tūrǧyndary karantin talaptaryn būljytpai oryndauy öte maŋyzdy. Qazırgı taŋda Şymkent qalasynyŋ kıreberısterınde 18 blok-beket jūmys ısteude, şaharda zalalsyzdandyru şaralary küşeitılude. Sondai-aq medisina mamandary tötenşe jaǧdaiǧa bailanysty küşeitılgen rejimge köşken. Osy oraida, jahandyq ındetpen küres jūmystary aiasynda Şymkent qalasynda 6-11 säuır aralyǧynda atqarylǧan jūmystarǧa şolu jasap, nazarlaryŋyzǧa ūsynamyz. Şymkentte covid-19 virusyn jūqtyrǧandarǧa​ gospital salynuda​ Şymkentte covid-19 virusyn jūqtyrǧandar üşın​ 200 oryndyq gospitaldyŋ qūrylysy bastaldy. Şymkent qalasynyŋ äkımı Mūrat Äitenov jaŋa auruhananyŋ qūrylysymen tanysty. Tötenşe jaǧdai kezınde nauqastardy qabyldaityn gospital tez qūrastyrylatyn materialdardan tūrǧyzylady. Oǧan qajettı qūrylys zattary tolyqtai otandyq. 400-ge juyq jūmysşy jergılıktı jerden tartylǧan. Arnaiy auruhana stasionar, jan saqtau syndy bırneşe bölıkten tūrady. Jäne onda medisina qyzmetkerlerı jatyp jūmys ısteitın jai salynyp, oǧan qajettı mamandar​ ırıktelıp alynady. Būl rette uaqytşa auruhananyŋ jabdyqtaluy men sanitarlyq-epidemiologiialyq jaǧdaiy belgılengen normativterge tolyq sai bolady. Mūndaǧy bükıl ūiymdastyru jūmystaryn Şymkent qalalyq jūqpaly aurular auruhanasy üilestıretın bolady.​ Atalǧan gospitaldıŋ qala aumaǧynda qyzmet etuı infeksiialyq aurulardyŋ aldyn aludy jaqsartatyn bolady. Sondai-aq Şymkent qalasynyŋ äkımı Mūrat Äitenov qalalyq perzenthanada jürıp jatqan kürdelı jöndeu jūmystarymen tanysty. Bügınde medisinalyq ūiymǧa tiesılı 6 ǧimaratta kürdelı jöndeu jūmystary qarqyndy jürude. Merdıger kompaniia säuırdıŋ soŋynda alǧaşqy 3 korpustyŋ qūrylysyn bıtırudı jäne 3 ǧimarattyŋ kürdelı jöndeuın küzge deiın aiaqtaudy josparlap otyr. Biudjetten 1,7 mlrd. teŋge qarjy qaralǧan nysandaǧy jūmystarmen tanysqan qala äkımı qanaǧattanarlyq dep baǧa berdı. Qazırgı taŋda qalalyq perzenthananyŋ eskı ǧimaratynda qajettı em-dom aluda. Jöndeu jūmystary aiaqtalysymen jaŋa bölımge köşırıledı. Nysan tolyqtai soŋǧy ülgıdegı medisinalyq qondyrǧylarmen jabdyqtalyp, zaman talabyna sai jaŋǧyrtylyp jatyr. Jöndeu jūmystary aiaqtalǧannan keiın mūnda jylyna 10 myŋ ananyŋ bosanuyna mümkındık jasalatyn bolady. Bank qyzmetterdı onlain-rejimge köşırdı Epidemiialyq jaǧdaiǧa orai qabyldanǧan karantindık şara kezınde halyqtyŋ bır jerge köp şoǧyrlanbauy öte maŋyzdy. Osy sanitarlyq talaptardy oryndau maqsatynda qalamyzdaǧy ekınşı deŋgeilı bırneşe bank bükıl qyzmetterdı onlain-rejimge köşırdı. Bügıngı taŋda memleket taǧaiyndaǧan 42500 teŋgenı aluǧa ötınış beru üşın bankterge barudyŋ qajetı joq. Qyzmetterdıŋ barlyǧy onlain jüiesınde körsetıledı. Qazır üide otyryp şot aşuǧa mümkındık qarastyrylǧan. Tıptı şot būǧattalyp qalsa da järdemaqyǧa arnaiy şot aştyruǧa bolady. Sifrlyq jüienıŋ arqasynda endı mobildı qosymşa arqyly banktık kartaǧa üiden tapsyrys berıp, ony keiın karantin bıtken soŋ banktıŋ kez kelgen bölımşesınen baryp aluǧa mümkındık bar. Qazırgı uaqytta qaladaǧy tört qarjy institutynyŋ filialdary «Kaspi bank», «Home credit Bank», «Halyq bankı» jäne «Bank Sentr Kredit» qyzmetterın tolyqtai onlain jüiege köşırdı. Aita keterlıgı, qalamyzdaǧy bazarlar men dükender jäne sauda oryndary tölemderdı post terminaldar arqyly qabyldaudy bastady. Būl öz kezegınde koronavirustyŋ taraluyna tosqauyl bolmaq. Oǧan qosa köleŋkelı biznesitıŋ jolyn kesedı. Banktık kartasy joq azamattar bankterge qoŋyrau şalu arqyly nemese onlain tapsyrys bere alady. Daiyn kartany bankter üilerıŋızge jetkızıp beredı. Tölem kartasyn qabyldaityn qūrylǧy ornatpaǧan nysandarǧa äkımşılık şara qoldanylmaq. Koronavirus infeksiiasynyŋ aldyn alu maqsatynda Şymkenttegı bank bölımşelerınde saqtyq şaralary küşeitılgen. Onda klientterdıŋ qauıpsızdıgı üşır ärbır 1,5-2 metr saiyn arnaiy jolaqtar syzylǧan. «Halyq ban», «Kasri bank», «Bank houm kredit» pen «KazTransGaz» AQ tölem kassalarynda zalalsyzdandyru jūmystary jürgızılıp, mekeme qyzmetkerlerı ındetten saqtanu joldaryn keluşılerge tüsındırude. Tötenşe jaǧdai zartaptary retke keltırıldı 2020 jylǧy 9 säuırde jauǧan qardyŋ saldarynan Şymkent qalasy aumaǧynda köptegen aǧaştar qūlap, elektr jelılerı üzıldı. 8 myŋǧa juyq abonent elektr jaryǧynsyz qaldy. Tötenşe jaǧdaidyŋ zardabyn joiuǧa qaladaǧy kommunaldyq qyzmetter men tötenşe jaǧdailar departamentınıŋ 111 bırlık tehnikasy men jeke qūramnan 600 adam, sondai-aq «Oŋtüstık Jaryq Tranzit» JŞS-nyŋ 24 apatty qalpyna keltıru brigadasy jūmyldyryldy. Äskeri qyzmetke keluşılerdıŋ qatary artuda Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevtyŋ äskeri mındettılerdı arnaiy jiynǧa şaqyru jönındegı ūsynysyna orai, Şymkentte el üşın ter töguge bel buǧan azamattardyŋ qarasy artty. Erıktıler qalalyq äskeri komissiariiatqa baryp tırkelıp jatyr. Tötenşe jaǧdai kezınde Şymkent qalasy äkımdıgınıŋ tapsyrysymen qala boiynşa äzırge 100-ge juyq azamatty qabyldau josparlanǧan. Olar zazalsyzdandyru men blok-beketterde patruldeu jūmystaryn atqarady. Būl joly 35 jasqa deiıngı azamattar tırkeuge alynyp jatyr. Oquşylardyŋ 96,7%-y elektrondy qūrylǧylarmen jabdyqtalǧan Şymkent qalasynda jalpy 213 bılım beru ūiymdary tolyǧymen qaşyqtan oqytu formatyna köştı. Aǧymdaǧy jylǧy 6 säuırden bastap barlyq mektep oquşylary IV toqsandy qaşyqtyqtan oqytu formatynda bastady. Qalada jalpy 172 mektepte 222 037 oquşy bılım aluda. Onyŋ ışınde inkliuzivtı bılım berıletın oquşylar sany — 827. «WhatsApp» messenjerı arqyly oŋaltu sabaqtary 702 oquşyǧa jürgızılude, ol 86,5%-dy qūraidy. 125 oquşy densaulyǧyna bailanysty ata-analarynyŋ ötınışterı negızınde sabaqtan bosatylǧan. Oquşylardyŋ 96,7%-y elektrondy qūrylǧylarmen iaǧni, kompiuter, smartfon, planşet t.b jabdyqtalǧan (214 613 oquşy), qalǧan 3,3%-y 7 424 oquşynyŋ telearnalar arqyly bılım alu mümkındıgı bar. Bügıngı taŋda mektep oquşylary tolyǧymen qaşyqtyqtan bılım beru jüiesımen qamtyldy. Barlyq 17 253 mūǧalım elektrondy qūrylǧylar men internet jelısımen qamtamasyz etılgen. Joǧary oqu oryndary 4 sifrlyq bılım beru platformalary arqyly jūmys atqaruda. Studentter sany – 106 723 (praktikada – 11 459, syrttai – 22 333). Qaladaǧy jalpy balabaqşa sany – 521, onda 75 386 bala tärbielenude. Aǧymdaǧy jyldyŋ 26 nauryzynan bastap barlyq mektepke deiıngı bılım beru ūiymdarynyŋ jūmystary toqtatyldy.Qaladaǧy barlyq balabaqşalar qyzmetınıŋ uaqytşa toqtatylǧan merzımınde menşık türıne qaramastan balabaqşa qyzmetkerlerınıŋ jalaqylary tolyq kölemde tölenu turaly şeşım qabyldandy. Sall ortalyq 8707 qoŋyrauǧa jauap berdı Tötenşe jaǧdai kezınde tūrǧyndardyŋ saualdaryna tūşymdy jauap beru maqsatynda qala basşylyǧynyŋ şeşımımen arnaiy Sall ortalyq ​ jūmysyn bastaǧan bolatyn. 39-50-55 nömırıne tırkelgen 9 telefonda kündelıktı otyratyn mamandar 22 nauryz ben 9 säuır aralyǧynda azamattardan tüsken 8707 qoŋyraudy tırkep, saualdarǧa jauap berdı. ​ ​ Ortalyq qyzmetıne jürgızılgen taldau jūmystary soŋǧy üş künde osyndaǧy mamandardyŋ 2224 saualǧa jauap bergenın körsetıp otyr. Jalpy, bügınge deiın sall ortalyqqa äleumettık kömek jaily 5454; tasymaldau boiynşa 1553; käsıpkerlık turaly 722; blok-beketter jaily 378; kommunaldyq problemalarmen 223; karantin boiynşa 128; betperdege qatysty 87; azyq-tülıktıŋ baǧasy turaly 86; dezinfeksiialau men ​ qaşyqtan oqytu jäne özge de mäselelermen 76 qoŋyrau şalynǧan. Äleumettık baǧyttaǧy sūraqtardyŋ artuyna orai, qaladaǧy audan äkımdıkterınde arnaiy mamandar kezekşılıgı ūiymdastyrylyp, ortalyqqa tüsken qoŋyraular baǧyttau (pereadresasiia) jüiesıne qosylǧan.​ «Birgemiz» qory şymkenttık 21864 otbasyǧa kömek berude Elımızde qūrylǧan «Birgemiz» qorynan 11 myŋ 997 şymkenttıktıŋ esepşotyna 50 myŋ teŋgeden qarjy audaryldy. «Nur Otan» partiiasy Şymkent qalasy filialynyŋ mälımetınşe, 15 säuırge deiın tızımge ılıngen 21 864 mūqtaj otbasynyŋ barlyǧyna kömek körsetılmek. Aita ketsek, az qamtamasyz etılgen tūrǧyndardy qoldau maqsatynda qalalyq jūmyspen qamtu jäne äleumettık qorǧau basqarmasy men Abai, Äl-Farabi, Eŋbekşı, Qaratau audandarynyŋ äkımdıkterı kömekke mūqtaj otbasylardyŋ tūrmys jaǧdaiyna monitoring jürgızıp, asa mūqtaj otbasylardy ırıktep, arnaiy tızımge engızgen. 40 myŋ 586 azamat äleumettık tölemdı aldy Elımızde koronavirus ındetıne bailanysty jariialanǧan tötenşe jaǧdai saldarynan tabysynan aiyrylǧan Şymkent qalasynyŋ 40 586 tūrǧyny 42 500 teŋge tölemdı aldy. Memlekettık korporasiiaǧa (ZTMO Eŋbek ministrlıgı) Şymkent qalasynan 43 210 ötınış kelıp tüsken. Onyŋ ışınde, belsendı taǧaiyndau nysany arqyly 8 037 azamattyŋ ötınışı tıkelei bıryŋǧai bazasyna BJT elektrondy töleuşıler portalyna kelıp tüsken. Äleumettık tölem 39 857 azamatqa tölendı. Belsendı taǧaiyndau nysany arqyly — 8 037. Jalpy memlekettık järdemaqyny 40 586 azamat aldy. Blok-beketter beinebaqylau kameralarmen qamtylǧan Şymkent qalasynyŋ kıreberısterınde 18 blok-beket jūmys ıstep tūr. Olardyŋ ärqaisysy beinebaqylau kameralarmen qamtylǧan. 18 blok-bekette arnaiy avtokölık qūraldarymen jalpy 676 qyzmetker jūmyldyrylǧan. Onyŋ ışınde 240 polisiia qyzmetkerlerı (18 arnaiy avtokölıkter), 204 medisina qyzmetkerlerı (18 jedel järdem kölıkter) jäne 232 qaruly küşter 3 auysymda täulık boiy qyzmet atqaruda. Odan bölek 18 prokuratura qyzmetkerlerı jūmyldyrylǧan. ​Atalǧan blok-beketterde tötenşe jaǧdai rejimın būzu boiynşa 23 jait oryn alyp, QR ÄQBtK-nıŋ 476-babymen (Tötenşe jaǧdai rejimin būzu) hattamalar toltyrylǧan — eskertu jasauǧa nemese 10 ailyq eseptik körsetkiş mölşerinde aiyppūl saluǧa ne 15 täulıkke deiın äkımşılık qamaqqa aluǧa äkep soǧady. Olardyŋ 1 jaity boiynşa tūlǧa äkımşılık qamauǧa alynǧan, qalǧan ıster qaralu satysynda. Koronavirus infeksiiasynyŋ keŋ taralmauyna jäne qauıptı ındettıŋ aldyn alu maqsatynda Şymkent qalasynda 16 aumaq oqşaulandy. Onda 163 polisiia qyzmetkerı jūmyldyrylǧan. Medisina mamandary da täulık boiy qyzmet atqaruda. Oşaqtarda nauqastardyŋ tūrǧylyqty jerı boiynşa dezinfeksiia jürgızılıp, üzdıksız epidemiiaǧa qarsy ıs-şaralar ötkızılude. 1290 medisina qyzmetkerıne üstemaqy tölendı Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev koronaviruspen küresıp jatqan medisina qyzmetkerıne kömek körsetu turaly tapsyrma bergen bolatyn. Osyǧan orai, bügıngı künı Şymkent qalasynda 1290 medisina qyzmetkerıne üstemaqy tölendı. Oǧan säikes, medisina qyzmetkerlerı jūmysynyŋ qauıptılıgıne qarai 3 topqa bölıngen. Bırınşı sanattaǧy öte qauıptı jaǧdaida jūmys ısteitın 24 qyzmetkerge 8,7 mln teŋge bölındı. Ekınşı sanattaǧy qalypty jaǧdaida jūmys ısteitın därıgerler men feldşelerge, 845 medisina mamandaryna 258,3 mln teŋge bölındı. Üşınşı deŋgeidegı qauıpsızdık jaǧdaiynda jūmys ısteitın 421 medisina ūiymynyŋ qyzmetkerıne 51,3 mln teŋge bölındı. Üstemaqy alǧandar reanimasiia bölımderımen qosa alǧanda, jūqpaly aurular stasionarlarynyŋ därıgerlerı, karantindık aimaqtaǧy orta jäne kışı medisina qyzmetkerlerı. Sondai-aq provizorlyq stasionar men jedel järdem qyzmetınıŋ därıgerlerı men jedel-järdem jürgızuşılerı. Şymkent-Lengır tas jolynyŋ boiyndaǧy köpır aşyldy Şymkent qalasyndaǧy «Sairam-su» özenın kesıp ötetın köpırdı qaita qūru jūmystary 2019 jyly bastalǧan. Aiaqtalu merzımı osy jyldyŋ mamyr aiyna josparlanǧan bolatyn. Elımızde engızılgen Tötenşe jaǧdaiǧa qaramastan merdıger kompaniia qaita qūru jūmystaryn merzımınen būryn aiaqtady. Köpır qūrylysyn «Korporasiia Bereke-A» JŞS-ı jürgızdı. Aita ketsek, 433,87 mln teŋgege jobalanǧan köpırdıŋ qūrylys jūmystaryna ötken jyly 200 mln. teŋge bölıngen. Biyl qalǧan bölıgı igerılıp, köpır el igılıgıne berıldı. Ekı nauqas koronavirustan jazylyp şyqty Şymkentte koronavirus jūqtyrǧan ekı nauqas auruhanadan jazylyp şyqty. Dertınen aiyqqandar — anasy men balasy. Būl turaly qala äkımınıŋ bırınşı orynbasary Erbol Sadyr baspasöz brifingınde mälımdedı. 2020 jyldyŋ 11 säuır küngı jaǧdai boiynşa Şymkent qalasynda koronavirustyq infeksiianyŋ 33 jaǧdaiy tırkelgen. Quanyştysy sol, «Täuelsızdıkke — 20 jyl» bırınşı oşaǧynan osy 2 otbasy müşelerınde zerthananyŋ synamalar terıs bolyp, olar üige şyǧaryldy. Därıgerler pasientterdıŋ jaǧdaiy jaqsy ekenın aitady.Dertınen aiyqqandar 1970 jylǧy jäne 1996 jylǧy bır otbasynyŋ müşelerı. Naqtyraq aitqanda, anasy men balasy Al otbasynyŋ qalǧan 3 müşesı medisinalyq qyzmetkerlerdıŋ baqylauymen 14 kündık karantin aiaqtalǧanǧa deiın qalady, sebebı ınısınen COVID-19 auruy 12 künı anyqtalyp, äkesımen qaryndasy jaqyn bailanysta bolǧan. Dezinfeksiialau jūmystary qarqyndy jürgızılude Bügınge deiın qaladaǧy 4 audanda zalalsyzdandyru jūmystary qarqyndy jürude. Şymkentte būl baǧyttaǧy ıs-şaralar karantin aiaqtalǧanşa jüielı jalǧasady. Dezinfeksiialau qala köşelerınde, köpqabatty üilerde, aulalarda jäne jaiau jürgınşıler joldary men aialdamalar syndy qoǧamdyq oryndarda atqaryluda. Şymkent qalasyndaǧy zalalsyzdandyru jūmystaryna 50 avtokölık pen 600-ge juyq adam jūmyldyrylǧan. Sondai-aq, 200-ge tarta äskeri qyzmetker qamtylǧan. Tūrmysy tömen 76 myŋnan astam adamǧa tegın betperde taratyldy Şymkentte äleumettık tūrmysy tömen toptaǧy azamattarǧa jalpy sany 76 255 betperde tegın taratyldy. Mäselen, «Bekjan» bazary maŋyndaǧy «Magnum» ırı sauda dükender jelısınde Abai audany äkımdıgı atalmyş supermarketten ai saiyn azyq-tülık esebınde atauly äleumettık kömek alatyn 3 myŋdai otbasyǧa 32 myŋ dana betperdenı tegın taratty. Būl aksiia tıkelei memlekettık biudjet qarajatyna ūiymdastyryldy. Atalǧan aksiia aldaǧy uaqytta da jalǧasady. Būdan bölek, Bäidıbek bi daŋǧyly boiyndaǧy «Nauryz park» sauda keşenınde Qaratau audany äkımdıgı atauly äleumettık kömek alatyn 5 400 otbasyǧa tegın 5 dana betperdeden ülestırdı. Aksiia aiasynda 16 myŋ dana betperde taratyldy. Eŋbekşı audandyq äkımdıgı de atalmyş aksiiaǧa üles qosty. «Terıskei» şaǧynaudanyndaǧy «Magnum» ırı sauda dükenınde äleumettık kömek aluşylar tızımınde tūrǧan 3114 tūrmysy tömen otbasynyŋ ärqaisysyna bes-beseuden jalpy sany 15 570 köp rettık betperde taratty. Sondai-aq igı şara Äl-Farabi audany äkımdıgı tarapynan da ūiymdastyryldy. Eskı qala aumaǧyndaǧy «Magnum» sauda keşenınde osy dükennen äleumettık paket retınde ai saiyn azyq-tülık alatyn 2537 jaǧdaiy tömen otbasyǧa beseuden tegın 12 685 betperde berıldı. Būl köp rettık maskalar, sondyqtan sabyndap juyp, qaita qoldanuǧa jaramdy. Aita ketu kerek, Şymkenttegı būl igı ıs saqtyq şaralary aiaqtalǧanǧa deiın jalǧasa bermek. Äleumettık azyq-tülıkter belgılengen baǧamen satyluda Elımızde tötenşe jaǧdai jariialanǧan künnen bastap qala äkımı Mūrat Äitenovtıŋ tapsyrmasymen bırınşı kezekte azyq-tülık baǧasyn tūraqtandyru mäselesı jıtı baqylauǧa alyndy. Būl maqsatqa qajettı qarjy bölındı. Memleket bekıtıp bergen äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧasyn tūraqty ūstap tūru üşın äkımdık pen «Gramad Retail» JŞS men kelısım tüzıldı. Qazırgı taŋda atalmyş serıktestıktıŋ qoimasynda azyq-tülık qory jetkılıktı. Oǧan qosa tauarlardyŋ köterme baǧasy tūraqty. Kelısım negızınde serıktestık özınıŋ 2 supermarketınde azyq-tülıktı belgılengen baǧada satyp jatyr. Endı «Gramad» supermarketıne «Magnum» «Firkan» sauda jelılerı de qosyldy. Qazır qala aumaǧynda bekıtılgen baǧamen azyq-tülık satyp jatqan 21 sauda jelısı bar. Oǧan qosa «Gramad» supermarketı qaladaǧy «Alaş», «Jıbek joly», «Qaplanbek», «Akbar» jäne «Aina» bazarda arnaiy kölıkpen jyljymaly satu nüktelerın ūiymdastyruda. «Gramad», «Magnum», «Firkan» supermarketterınıŋ 21 sauda nüktelerı men bes bazardaǧy jyljymaly oryndarda äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlary belgılengen baǧada satyluda.