Qazaq Elınıŋ de öz qūqyqtary men zaŋdylyqtary bar ekenın eskertemız!..
Qazır eldıŋ köbısınıŋ eleŋdep kütıp otyrǧany Qazaqstandaǧy saiasi mitingıler turaly zaŋ jobasy. QR Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Qazaqstan halqyna joldauynda köterılıp, QR Prezidentı janyndaǧy Ūlttyq Keŋestıŋ alǧaşqy otyrysynda qoldau tapqan būl zaŋ Parlament Mäjılısınde qabyldandy. Endı qazır Senatta talqylanyp jatyr.
Aty aiqailap tūrǧan būl zaŋ jobasy turaly äleumettık jelıde aitpai qalǧan adam az - türlı pıkırler tolyp jür. Saiasi mitingılerdı qaşyp-pysyp, tükpır-tükpırde tyǧylyp ötkızıp kelgen elde endı tek onlain eskertumen ǧana qalanyŋ ortalyq alaŋdarynda mitingı ötkızuge rūqsat bergen būl zaŋ Qazaqstannyŋ demokratiialyq damuy jolyndaǧy igı qadam ekenı anyq.
Bıraq Qazaqstan bilıgı ne ıstese de, qandai zaŋ qabyldasa da, qarsy şyǧudyŋ özın "zaŋǧa" ainaldyryp alǧandar da öz missiialaryn oryndap qaluda.
Taiauda qūqyqqorǧauşy, Qazaqstandaǧy Halyqaralyq Adam qūqyqtary men zaŋdylyqtardy saqtau biurosynyŋ direktory Evgenii Jovtistıŋ özınıŋ feisbuk paraqşasynda Saiasi mitingıler turaly zaŋ jobasyn synaǧan pıkırın közım şalyp qaldy.
İä, sonymen Evekeŋ ne deidı deseŋşı?!.
Eŋ aldymen menıŋ kümänımdı oiatqan mäsele - Jovtis myrzanyŋ şeteldık sarapşylardyŋ pıkırlerın aldyǧa tartyp, Qazaqstanda şeteldıkter men azamattyǧy joqtarǧa da mitingıge şyǧuǧa rūqsat beru kerek degen talaby.
Evgenii Jovtis myrza özı zaŋger bolǧandyqtan bız de aldymen zaŋǧa jügıneiık. Ärine, Jovtis sekıldı özge eldıŋ, Ūlybritaniianyŋ zaŋyna emes, özımız ömır sürıp jatqan Qazaqstannyŋ Konstitusiiasyn qaraiyq. Atazaŋymyzdyŋ 32 babynda
"Qazaqstan Respublikasynyŋ azamattary beibıt ärı qarusyz jinaluǧa, jinalystar, mitingıler men demonstrasiialar, şeruler ötkızuge jäne tosqauyldarǧa tūruǧa haqyly" dep, taiǧa taŋba basqandai jazuly tūr ekı tılde de. Konstitusiiany qaita qarap şyǧyŋyz Jovtis myrza, "Qazaqstan Respublikasynyŋ azamattary" dep tūr mūnda, "şeteldıkter men azamattyǧy joqtar" dep tūrǧan joq.
Jylannyŋ ızın körıp, ının bıletın Evekeŋnıŋ Konstitusiianyŋ qai babyna qarai qisaiyp otyrǧanyn da sezuge bolady. Ol Konstitusiianyŋ 12 baby, 4-şı tarmaǧyndaǧy: "Konstitusiiada, zaŋdarda jäne halyqaralyq şarttarda özgeşe közdelmese, şeteldıkter men azamattyǧy joq adamdar Respublikada azamattar üşın belgılengen qūqyqtar men bostandyqtardy paidalanady, sondai-aq mındetter atqarady"-degenge jabysyp otyrǧan boluy kerek şamasy. Anyqtap qarasaŋyz, būnda da "Konstitusiiada, zaŋdarda özgeşe közdelmese"-dep jazuly tūr, Eveke! Al Konstitusiianyŋ 32-şı babynda ne közdelgenın joǧaryda aityp öttık.
Al Saiasi mitingıge şeteldıkter men azamattyǧy joqtardyŋ qatysu qūqy joqtyǧynyŋ zaŋdylyǧyn zaŋger myrzaǧa közge şūqyp körsettık. Endı būnyŋ Qazaq memleketınıŋ Täuelsızdıgıne töner qaterı de jetkılıktıgı turaly da bır-ekı auyz aita keteiık.
Şeteldıkterge miting ötkızuge rūqsat beretın bolsaq, erteŋ, mysaly AQŞ-tyŋ Ükımettık emes ūiymdaryna bailanysty şeteldıkter köşege şyǧuy mümkın. Qytailyqtar jer sūrap, Reseilıkter soltüstıkke köz alartyp, şeteldıkterdıŋ müddesın qorǧaǧan miting bolsa, ne ısteimız? Memlekettık organdar olarǧa jauap beruge mındettı bolady. Bızdıŋ elde... mitingıge şyqqan azamattarynyŋ müddesın qorǧaǧan Qytai, Resei, Amerika ükımetterı qysym körsete bastasa, olarǧa jovtister jauap bere me?
Ärine, Evgenii Jovtis özın qarjylandyryp otyrǧan şeteldıŋ jyryn aityp otyrǧanyn tüsınemız. Bıraq Halyqaralyq Adam qūqy men zaŋdylyqtardy saqtau biurosy basşysyna Qazaq Elınıŋ de öz qūqyqtary men zaŋdylyqtary bar ekenın eskertemız. Iаǧni, qaidan qarjy alsa, sol eldıŋ, qai tılde söilese sol tıldegı eldıŋ müddesın qorǧaǧyş Jovtisterge erıp, jolda qalatyn jaǧdaiymyz joq.
Qazaqstanda ışkı saiasi jäne qoǧamdyq mäselelerdı şeşuge tek qazaqstandyqtar ǧana qūqyly boluy kerek!
Qazybek İSA, QR Prezidentı janyndaǧy Ūlttyq Keŋes müşesı
