Alapat apat bolyp, qalyŋ el suǧa ketıp jatqanda bilık oinap jatqandar Özbekstanǧa nota jıberemız be, joq pa degendı de aqyldaspapty. Notamyzdy daiyndap qoidyq degen vise-ministrdıŋ sözıne qaraǧanda, şekarada salynyp jatqan su qoimasy jönınde Qazaqstan "bırneşe ret" sūrasa da Özbekstan jöndem jauap bermeptı. Bırı kelıp, bırı ketıp jatqan şeneunıkter sırä, "bız sūradyq, mındetımızden qūtyldyq" dep jyly jauyp qoisa kerek. Tabandap tūrmaǧan, jerıne jetkızbegen. Äitpese, halyqaralyq zaŋ normasyn būzdy dep Bırıkken ūlttar ūiymyna aryzdanar edı, älemnen beitarap sarapşy şaqyrar edı. Izdedım, ondai joq. Sardoba salynsa, tym bolmaǧanda Syrdariia sualmai ma, Kışı Aralǧa zar bolmaimyz ba degen de esep-qisap joq.
Sardobanyŋ mäselesı ekı jemqor jüienıŋ arasynda jalǧan aǧaiyngerşılıkpen, bälkım, sen ış, men ış saltanatty dastarhan basynda özara dostyq pen tatulyq üşın netıp tūrǧanda şeşılıp ketse, taŋǧalmaimyn.
İslam Karimov Täjıkstanǧa Rogun GES-ın saldyrmaimyn, kerek bolsa soǧysamyz dep ömır boiy könbep edı. Rogun salynsa, bırınşıden Özbekstanǧa Ämudariianyŋ suy jetpeidı, ekınşıden 335 metr biıkke, seismikasy öte qauıptı tauǧa salynatyn, "Ortalyq Aziiada teŋdesı joq" Rogun GES-ı jarylsa Ortalyq Aziiany joq qylady. Biıktıgı on metr topan su közdı aşyp jūmǧanşa özbek, qazaq jerın qala-molasymen qosa tügel şaiyp ketedı. Būl tūrǧyda özbek diktatorynyŋ ūstanymy bızge de tiımdı bolǧan. Elbasy da, Türıkmenbaşy da, Täjıkbasy da, qyrǧyz prezidentterı de Karimovpen qyrbai bop kettı. Karimov ölıp, bärınıŋ qūdaiy berdı. Mirziiaev Nazarbaevtyŋ lider ekenın moiyndai saldy. Esesıne 2017 jyldary Jetısaidan jer alyp, basqa jerden jer bere qoidy. Sardobanyŋ aşylǧany da sol kez. Bızdıŋ jūrt pälendei narazy bop, ötırık bolsa da būldanbapty.
Mirziiaev Rahmonǧa da Rogunyŋdy salsaŋ sala ber dedı. Söitıp endı bırer jylda Ortalyq Aziianyŋ däl töbesıne alapat su jinalatyn boldy. Auǧan sodyrlary erıkkende Täjıkstanǧa kırıp şyǧa salatynyn jäne jemqor täjık diktaturasyn eskersek, tau basyndaǧy GES-tıŋ qauıpsızdıgıne eş kepıl joq.
Mirziiaevtıŋ özı de qarap otyrmai, Qazaqstan şekarasynan 40 km jerge atom elektr stansasyn salatyn boldy. 2018 jyly Reseimen qol alysty. 2028 jyly atom svetın jaǧyp otyrady.
Balqaşqa AES saldyrmaimyz dep şuladyq qoi? Şardara su qoimasynyŋ däl tübıne salǧaly jatqanyn baiqamaǧan siiaqtymyz. Sırä, sonau alysta, bızge qatysy şamaly dep ūqsaq kerek. Ökımetımız "äu, būlaryŋ qalai, halyqaralyq zaŋ, pakt, akt degen bar emes pe degen eken, Özbekstan "oǧan qol qoimadyq" deptı. "Saǧan qol qoidyq" degenı. Sonymen äŋgıme tämam bolǧan. Qatty aituǧa batpaimyz, lider ekenımızdı moiyndap qoiǧany bar, arǧy jaǧynda Putin tūr bır qap kompromatymen degendei.
Al, endı topyraq tögıp, tas üiıp, beton qūiyp, qarapaiym böget sala almaǧan, sementın satyp, armaturasyn şarbaqqa paidalanǧan Özbekstannyŋ jemqor jüiesı joǧary tehnologiialy AES-tı ūstap tūra ala ma?
Būl AES salyna qalsa, sosyn jaryla qalsa, bilık oinap, oiyny osylǧannyŋ kökesı sonda bolady.
Asylhan Mamaşūlynyŋ Feisbuk paraqşasynan
