31 mamyr quǧyn-sürgın qūrbandaryn ǧana eske alu künı emes, sonymen bırge aşarşylyq qūrbandaryn da eske alu künı.
Bızdıŋ proza da, poeziia da qasırettı jyldar şyndyǧyn jazuda älemdık ädebietten bır saty da tömendegen emes. Al qazaqstandyq kino älemınde aştyq pen sol kezeŋnıŋ tarihi şyndyǧyn körkem şyndyqpen astastyryp, körkem dünie tudyrǧan rejisserler kımder? Qazaq kinosy būl taqyrypty nüktesın qoiarlyqtai jetkıze aldy ma? Kino älemınde būl taqyrypty qozǧauǧa ne kedergı ?!
Eŋ aldymen aştyq jaily tüsırılgen qazaq filmderı tızımın ūsynamyz:
Erkın Raqyşevtıŋ «Aşarşylyq» derektı filmı «Qazaqfilm» kinostudiiasynyŋ tapsyrysymen tarihi derekterge süienıp tüsırılgen. Film üş bölımnen tūrady. Alaida tuyndynyŋ telearnalarda körsetılmeu sebebın rejisserdıŋ özı bır sūhbatynda : « Aşarşylyq turaly filmdı Mädeniet ministrlıgınıŋ tapsyrysymen tüsırdım. Bıraq, ony telearnalar körsetuden bas tartty. «Bastyqtaryŋyzdyŋ tapsyrysymen tüsırıp otyrmyn. Nege körsetpeisızder?» dep edım, olar Mädeniet ministrılıgınen de joǧary adamdardyŋ bar ekenın aitty.» - dep körsetken eken.
Jandos Espenbetovtıŋ «Jūt» qysqametrajdy filmı «Qazaqfilm» ssenariiler baiqauynda üzdık 5 ssenariidıŋ qataryna enıp, rejisserdıŋ debiuty bolǧanyn atap ötuımız kerek. Kinokartinany köruge ūsynamyz.
Bolat Qalymbetovtıŋ «Talan» filmı 2018 jyly jaryqqa şyqty. Film aştyq kezeŋındegı qazaq halqyn, basty keiıpkerdıŋ tūlǧalyq damuyn sipattaidy. Asan Mäjit, Erık Joljaqsynov, Şynar Janysbekova esımdı akterlyq qūrammen közge tüsken film Jüsıpbek Qorǧasbektıŋ «Qasqyr adam» hikaiatynyŋ negızınde tüsırıldı. Ssenarii avtorlary – Bolat Qalymbetov pen Ǧaziz Nasyrov.
2019 jyly jaryq körgen «Zūlmat» filmı Janbolat Mamaidyŋ avtorlyǧymen tüsırılgen. Filmde qazaqtyŋ zūlmatty jyldar oqiǧasy bır otbasynyŋ aştyqpen küresken azapty taǧdyry arqyly körsetıledı.
Mıne, sausaqpen sanarlyq kino tuyndylaryn tızıp şyqtyq. Däl qazırgı sätte media däuırın keşıp jatqanymyzdy eskersek, kino arqyly talai sanany oiatuǧa bolady, tarihty tüsındıruge bolady. Al tarihyn bıletın adam – öz ūltyn bıletın, özınıŋ kım ekenın bıletın adam.
Bız ūlt retınde resmi täuelsızdıgımızge 29 jyl tolsa da, tarihymyzdaǧy aşarşylyqqa, genosidke tarihi tūrǧydan da, ekonomikalyq, demografiialyq tūrǧydan da baǧa bere almaǧandaimyz. Būl rejisserlerdıŋ, ssenaristerdıŋ aitary tausyldy degen söz emes. Joǧarydaǧy «Aşarşylyq» derektı filmın otandyq arnalardyŋ körsetpegenın eskersek, basqa syry da bolǧany.
Endeşe, tarihyŋdy tanyt, qazaq rejisserı ! Jaŋa ǧasyrdyŋ jas ūrpaǧynyŋ taǧdyry senıŋ qolyŋda.
Dina Bökebai,
Äl-Farabi atyndaǧy QazŪU-dyŋ
filologiia jäne älem tılderı fakuletınıŋ 3-kurs studentı
Nazarlaryŋyzǧa "Adyrna" ŪEB" qorynyŋ tüsırgen "Alaş arystary: ūlttyq dästür jäne dın" atty şaǧyn derektı filımın ūsynamyz. https://www.youtube.com/watch?v=aBzdpjlNaf4
