«Aq jol» partiiasy Aşarşylyqqa resmi türde «genosid» dep qūqyqtyq baǧa berudı talap etedı. Tiıstı deputattyq saualdy bügın Mäjılıs otyrysynda fraksiia deputaty B.Düisembinov joldady. (Mätını tömende qosa berıldı)
QR Premer-Ministrınıŋ orynbasary
E.Toǧjanovqa
Qūrmettı Eraly Lūqpanūly!
Elımız keşe ǧana saiasi quǧyn-sürgın jäne aşarşylyq qūrbandaryn eske alu künın atap öttı. Däl osy künı Prezident Q.Toqaevtyŋ «Tarihi ädıldıktı qalpyna keltıru jūmystaryn aiaqtap, saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn aqtau üşın arnaiy komissiia qūru» jönındegı tapsyrmasy jariialandy. Öte özektı tapsyrma. «Aq jol» partiiasy Prezident tapsyrmasyn qoldaidy jäne onyŋ jūmysyna öz ökılderın jıberuge daiyn ekenın habarlaidy.
Sonymen qatar, tarihi ädıldıktı qalpyna keltıru üşın «Aq jol» demokratiialyq partiiasy bolşevikterdıŋ totalitarlyq bilıgı ūiymdastyrǧan qazaq jerındegı Aşarşylyqqa resmi türde «genosid» dep qūqyqtyq baǧa berudı talap etedı.
Mysalǧa älem «genosid» dep moiyndaǧan Ukrainanyŋ «Golodomorynan» 3 million 900 myŋ adam qaza tapsa, sol ukraindyq sarapşylardyŋ özderınıŋ aituynşa, Qazaqstanda aşarşylyqtan 4 million astam otandastarymyz qaiǧyly qūrbandyqqa ūşyraǧan, Qazaq elınıŋ sany 70 prosentke azaiyp kettı.
Belgılı aqyn Qazybek İsa jazǧandai:
- «Qolyn jaiyp nan sūraǧan säbiler,
O düniede dūǧa sūrap jür älı…»
- dep, künäsız ketken beikünä jandar aldynda bızdıŋ boryşymyz älı ötelgen joq.
Osyǧan bailanysty elımızdıŋ Syrtqy ıster ministrlıgı aşarşylyq mäselesın genosid retınde halyqaralyq deŋgeide (Bırıkken Ūlttar Ūiymy, OBSE, AQŞ Kongressı, Evroparlament) moiyndatu jūmystaryn bastauy kerek dep oilaimyz.
Sol jyldary, öz elın, auylyn azapty ajaldan qūtqaramyn dep, totalitarlyq, qanışer saiasatqa qarsy, qaruly köterılıs jasaǧan jüzdegen batyrlarymyz älıge deiın aqtalǧan joq. Olar «basmach» degen mazaq attan älı aryla almai jür. Tarihşylardyŋ derekterı boiynşa, qazaq dalasynda kemınde mūndai 300-den asa köterılıs bolǧan. Eldıŋ jadynda Sarqan, Balqaş, Qazaly, Qaraqūm, Yrǧyz, Atbasar, Sarysu, Sozaq, Adai, Şūbartau, Bostandyq köterlısterı älı künge deiın saqtalǧan.
Atalarymyzdan bızge jetken estelıkter boiynşa, bas kötergen qazaq rularyn bolşevik äskerlerı artilleriiamen atqylap, qaşyp bara jatqan auyldardy aeroplanmen bombalap, şekarada ūstalǧan qorǧansyz bosqyndardy pulemiotpen bala-şaǧasymen qosa, qoişa kyrǧan.
Mysaly, şyǧystaǧy qazaq-qytai şekarasyndaǧy ataqty «Aq-naiman qyrǧyny» degen qandy oqiǧa el esınde saqtalsa da, resmi türde älı moiyndalmaǧan; al osy zastavanyŋ aty bertınge deiın sol qyrǧyndy tıkelei basqarǧan qyzyl äskerdıŋ atymen atalyp keldı. 2012 jyly «Qarasu» şekara punktınıŋ qūrylysy kezınde, Şu özennıŋ jaǧasynan jergılıktı qariialardyŋ aituynşa 30-şı jyldary atylǧan äieldermen balalardyŋ toptalyp jatqan süiekterı tabyldy.
Osyndai tarihi aqtaŋdaqtar Ertıs pen Şuda ǧana emes, Jetısu men Syr boiynda, Kaspii öŋırınde de oryn alǧan.
Elımızben bırge, aşarşylyq pen repressiia orys, ukrain, özbek, ūiǧyr, tatar, qyrǧyz basqa da Qazaq Respublikasynda ömır sürgen adam balasynyŋ basynan ötken.
Ärine, mūndai qūjattardy anyqtap, halyqqa jariia etıp, elımızdıŋ myŋdaǧan naǧyz qūrbandaryn aqtap, adal tarihi baǧa beretın kez keldı.
Sonymen qatar, soŋǧy jyldary, bızdıŋ baiqauymyzşa, keibır äleumettık toptarda, kerısınşe, stalinizmdı qaita nasihattau bastaldy. Sol sebepten, «Aq jol» demokratiialyq partiiasy elımızde de-kommunizasiia ūstanymyn memleketımızdıŋ resmi saiasatynyŋ bır bölıgı boluyn qalaidy.
Bız ondaǧan jyl boiy kırme ügıt-nasihatpen ömır sürgen aǧa buynnyŋ közqarasymen sanasyp, olardyŋ Otanymyz üşın qosqan qajyrly enbegıne qūrmetpen qaraimyz.
Alaida, ötken zaman täuelsız ūlttyŋ keleşegıne böget emes, baspaldaq boluy tiıs. Qazaq elınıŋ bolaşaǧyn totalitarlyq ideologiia emes, jalpyadamzat örkenietıne baǧyttalǧan, keleşektıŋ ara-jıgın ajyrata bıletın jaŋa, Täuelsızdıktıŋ ūrpaǧy aiqyndauy qajet.
Sonda ǧana Aşarşylyq pen saiasi kūǧyn-sürgın qaiǧysynyŋ tereŋ ūǧynyp, 30 jyl būryn Tūnǧyş Prezident N.Nazarbaevtyŋ bastaǧan qūrbandardyŋ aqtau jūmysy şyn maqsatyna jeter.
Qūrmetpen, «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattary
"Adyrna" ūlttyq portaly
