Kenesary Han men balasy Syzdyq Sūltan turaly derek Osman mūraǧatynan kezdesuı bek mümkın. Būǧan eşqandai da şübäŋız bolmasyn.
Bırınşı sügıret, Osman elınde jaryq körgen "Basirat" (basîret) atty gazet.
Ekınşı jäne üşınşı sügıret, Osman memleketınde jaryq körgen "Uaqyt" atty gazet.
Törtınşı sügıret, Osman sūltany Äbdüläzizdıŋ Qaşqariiaǧa kömekke jıbergen äskeri qaru-jaraq, oq-därısınen bır parşa körınıs.
Kenesary men Syzdyq Sūltan turaly Osman derekterı şyny kerek älı tolyq zerttelgen joq. Han Kenesarynyŋ ūlt-azattyq köterılısın Qazaqstan aimaqtarymen şektep bölıp qarau eŋ ülken qatelık sanalady. Han Kene men Şyǧys Türkıstandaǧy qazaq, ūiǧyr, dūŋǧan köterılısterı arasyndaǧy saiasi, äskeri qatynastar turaly derek te qytai mūraǧatynda kömulı jatyr. Onda Şäueşek, Qūlja jäne Ürımjı qalalaryndaǧy qazaqtardyŋ Han Kenemen jäne keiıngı Syzdyq Sūltanmen jasasqan qūpiia hattary saqtauly. Osy tūsta Osman memleketınıŋ syrtqy qūpiia barlau qyzmetı Sin ükımetıne qarsy ūlt-azattyq köterılıs ūiymdastyrǧan mūsylmandar turaly raport daiyndady. Onda Qūlja, Şäueşek, Ürımjı jäne Qaşqariia mūsylmandary turaly hattamalar toptalǧan. Hattamanyŋ kelesı bumasy Hiva, Buhara jäne Qoqan handyqtarynyŋ Resei saiasaty men otaryna bailanysty jinaqtalǧan. Han Kenesarynyŋ aty men ıs-qimyldary sonda tolyqtai kezdesedı.
Bırınşı suret
Keiın Kenesary öz äskeri ıs-qimylyn Şyǧys Türkıstan betterınde jalǧastyrudy da közdedı. Öitkenı, Işkı qytaida Sin ükımetıne qarsy köterılıster art-artynan tuylyp, manjurlardyŋ Qūlja men Ürımjıdegı qazaq, dūŋǧan jäne ūiǧyrlar köterılısın basyp janşuǧa küşı därmensız qalǧan edı. Osydan soŋ manjurlardyŋ Qūlja (Küre) arqyly tūtas ortalyq aziiaǧa saiasi ekspansiia jürgızu jobasy tas-talqan boldy. Qūlja men Ürımjıdegı ūlt-azattyq köterılıs Han Kenesary üşın jaqsy orai boldy. Han Kene endı Täŋır tau men Altai arasyndaǧy qazaq jerın artqy baza retınde qoldanudy közdedı. Būl alqap atasy Abylai kezınen berı handar auzynan tüspegen künşyǧys jaily aumaq-ty. Atasy Abylaiǧa aibar şekken Sin ükımetı qazır qauqarsyz, köterılıs kün sanap örşıp keledı. Bıraq Kenesary būl armanyna jetpedı, maqsaty Alataudan asa almady...
Ekınşı suret
Han Kenesary ölgen kezde Syzdyq Sūltan toqym qaǧar jasta boldy. Oryndalmaǧan saiasi armandy Syzdyq sūltan atqardy. Ol ışkı qytaidaǧy manjur bilıgıne qarsy "Taipin tiian go" būlǧaǧyn sättı paidalana otyryp, Ürımjı men Qūlja jäne Şäueşek qalalaryndaǧy qazaq köterılısıne bolysty jäne qysqa uaqyt ışınde saiasi tūlǧa retınde tanyldy.
Üşınşı suret
Däl osy tūstaǧy äskeri oqiǧalar Ystanbūlda jaryq körgen "Basirat" pen "Uaqyt" gazetterınde köp jazyldy. (sügıretter gazettıŋ keiıngı nūsqalary). Ol gazetter Qaşqariia men Joŋǧariia turaly aptalyq aqparattyq saraptama jasap tūrdy. Gazet tıptı ol jaqtan kelgen elşılerdıŋ Sūltan Äbdüläzizben saraidaǧy jolyǧuyn da aptalyq eŋ maŋyzdy jaŋalyq retınde berıp otyrdy. Sūltan Äbdüläziz äskeri qaru-jaraq pen oq-därı jäne sonymen bırge äskeri soǧys mamany men äskeri tehnolog kadrlaryn jerorta, qyzyl teŋızden kesıp ötıp parsy şyǧanaǧy arqyly ündı mūhityna odan bombaiǧa deiın jetkızgen. Bombaidan Qaşqariiaǧa deiın Ystanbūldaǧy Aǧylşyn diplomattaryna qolqa salyp jürıp Qaraqūrym tauynan atkölık aman asyrǧan. "Basirat" pen "Uaqyt" gazetınıŋ 1971-1972 jylǧy köne nūsqalarynda osy turaly aitylady (keme bastapta sveiış kanaly maŋynda qairaŋdap köp tūryp qalǧan, keiın türık sūltany kemenı öŋdep qaita jıbergen).
Törtınşı suret
Syzdyq Sūltan Qūlja, Şäueşek jäne Ürımjı qalalarynda belsendı äskeri qimyl jürgızgen kezınde Altaidaǧy Kögedai Han Abaq Kerei bilıgı men Qaşqariiadaǧy Iаqūp Bek Han arasynda bızge älı beimälım diplomatiialyq qatynastar jürıp jatty.
Ūzyn sözdıŋ qysqasy, būl kezeŋge bailanysty ǧylmi ainalymǧa tüspei qalǧan tyŋ derekter Osman mūraǧatynda şaŋ basyp jatyr. Sol derekterdı ontologiialyq taldaudan ötkızıp, adal jolmen aşsa bılsek (būrmalausyz) Han Kenesary men Syzdyq Sūltan turaly bızge beimälım tyŋ derekter köptep kezdeserı anyq.
Sūltan Äbdüläzizden soŋ bilıkke kelgen Sūltan Ekınşı Äbdülqamittyŋ Ystanbūlda qūpiia qūryltai ötkızıp Şyǧys Türkıstannan qazaq ökılderın ülken qūrmet jäne ūly senımmen şaqyruy tegın emes. Tarih sahnasynda olar "qajyǧa barǧan qazaqtar" degen atpen ǧana saqtaldy, al şyn mänınde qajylyq sapardy syltau qyla otyryp, sūlttannyŋ arnaiy qūpiia qūryltaiyna bara jatqanyn qaidan bılsın...
Bırınşı suret
Keiın Kenesary öz äskeri ıs-qimylyn Şyǧys Türkıstan betterınde jalǧastyrudy da közdedı. Öitkenı, Işkı qytaida Sin ükımetıne qarsy köterılıster art-artynan tuylyp, manjurlardyŋ Qūlja men Ürımjıdegı qazaq, dūŋǧan jäne ūiǧyrlar köterılısın basyp janşuǧa küşı därmensız qalǧan edı. Osydan soŋ manjurlardyŋ Qūlja (Küre) arqyly tūtas ortalyq aziiaǧa saiasi ekspansiia jürgızu jobasy tas-talqan boldy. Qūlja men Ürımjıdegı ūlt-azattyq köterılıs Han Kenesary üşın jaqsy orai boldy. Han Kene endı Täŋır tau men Altai arasyndaǧy qazaq jerın artqy baza retınde qoldanudy közdedı. Būl alqap atasy Abylai kezınen berı handar auzynan tüspegen künşyǧys jaily aumaq-ty. Atasy Abylaiǧa aibar şekken Sin ükımetı qazır qauqarsyz, köterılıs kün sanap örşıp keledı. Bıraq Kenesary būl armanyna jetpedı, maqsaty Alataudan asa almady...
Ekınşı suret
Han Kenesary ölgen kezde Syzdyq Sūltan toqym qaǧar jasta boldy. Oryndalmaǧan saiasi armandy Syzdyq sūltan atqardy. Ol ışkı qytaidaǧy manjur bilıgıne qarsy "Taipin tiian go" būlǧaǧyn sättı paidalana otyryp, Ürımjı men Qūlja jäne Şäueşek qalalaryndaǧy qazaq köterılısıne bolysty jäne qysqa uaqyt ışınde saiasi tūlǧa retınde tanyldy.
Üşınşı suret
Däl osy tūstaǧy äskeri oqiǧalar Ystanbūlda jaryq körgen "Basirat" pen "Uaqyt" gazetterınde köp jazyldy. (sügıretter gazettıŋ keiıngı nūsqalary). Ol gazetter Qaşqariia men Joŋǧariia turaly aptalyq aqparattyq saraptama jasap tūrdy. Gazet tıptı ol jaqtan kelgen elşılerdıŋ Sūltan Äbdüläzizben saraidaǧy jolyǧuyn da aptalyq eŋ maŋyzdy jaŋalyq retınde berıp otyrdy. Sūltan Äbdüläziz äskeri qaru-jaraq pen oq-därı jäne sonymen bırge äskeri soǧys mamany men äskeri tehnolog kadrlaryn jerorta, qyzyl teŋızden kesıp ötıp parsy şyǧanaǧy arqyly ündı mūhityna odan bombaiǧa deiın jetkızgen. Bombaidan Qaşqariiaǧa deiın Ystanbūldaǧy Aǧylşyn diplomattaryna qolqa salyp jürıp Qaraqūrym tauynan atkölık aman asyrǧan. "Basirat" pen "Uaqyt" gazetınıŋ 1971-1972 jylǧy köne nūsqalarynda osy turaly aitylady (keme bastapta sveiış kanaly maŋynda qairaŋdap köp tūryp qalǧan, keiın türık sūltany kemenı öŋdep qaita jıbergen).
Törtınşı suret
Syzdyq Sūltan Qūlja, Şäueşek jäne Ürımjı qalalarynda belsendı äskeri qimyl jürgızgen kezınde Altaidaǧy Kögedai Han Abaq Kerei bilıgı men Qaşqariiadaǧy Iаqūp Bek Han arasynda bızge älı beimälım diplomatiialyq qatynastar jürıp jatty.
Ūzyn sözdıŋ qysqasy, būl kezeŋge bailanysty ǧylmi ainalymǧa tüspei qalǧan tyŋ derekter Osman mūraǧatynda şaŋ basyp jatyr. Sol derekterdı ontologiialyq taldaudan ötkızıp, adal jolmen aşsa bılsek (būrmalausyz) Han Kenesary men Syzdyq Sūltan turaly bızge beimälım tyŋ derekter köptep kezdeserı anyq.
Sūltan Äbdüläzizden soŋ bilıkke kelgen Sūltan Ekınşı Äbdülqamittyŋ Ystanbūlda qūpiia qūryltai ötkızıp Şyǧys Türkıstannan qazaq ökılderın ülken qūrmet jäne ūly senımmen şaqyruy tegın emes. Tarih sahnasynda olar "qajyǧa barǧan qazaqtar" degen atpen ǧana saqtaldy, al şyn mänınde qajylyq sapardy syltau qyla otyryp, sūlttannyŋ arnaiy qūpiia qūryltaiyna bara jatqanyn qaidan bılsın...
Eldes Orda
