Koronavirus qos ökpeden qysyp tür. Älı jaǧdaidyŋ oŋalatyn türı joq. Būl ındettıŋ qaşanǧa deiın sozylary belgısız. Bärınen būryn qarapaiym halyqqa qiyn tiıp tūr.
Indet ūzaqqa sozylyp barady. Eger būlai kete beretın bolsa, halyqtyŋ tūrmysy auyrlaidy.
Qazırdıŋ özınde jūmyssyz otyrǧan adamdar bar. Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrı Bırjan Nūrymbetov mausym aiynda 700 myŋ adamnyŋ jūmyssyz qalǧanyn mälım ettı.
Qalai aitqanda da, bar mäsele koronavirusqa qatysty bolyp tūr. Eger būl ındet älı de jalǧasa beretın bolsa, elımızde jūmyssyzdardyŋ sany artady. Aldaǧy ekı aida qarapaiym halyqqa qiyn tiedı. Köptegen mekemeler qyzmetkerlerın jazǧy demalysqa jıbere bastady. Demalysqa ketken adam alǧan qarjysyn ünemdep, jūmsamasa qiyn. Öitkenı ındet uaqytynda ärtürlı jaǧdailar oryn aluy mümkın. Baǧanyŋ da ösuın joqqa şyǧaruǧa bolmaidy.
Onyŋ üstıne qazırgı uaqytta Qazaqstandaǧy halyqtyŋ bır adamǧa şaqqandaǧy tabysy 59 myŋnyŋ şamasynda bolyp tūr. Būl bügıngıdei qymbatşylyq, naryq jaǧdaiynda az. Resmi derekterge jügıner bolsaq, 2020 jyldyŋ alǧaşqy toqsanynda respublika boiynşa jūmyssyzdardyŋ sany 4,8 paiyzdy qūraǧan. Aldaǧy ekı aida tıptı köbeiedı. Öitkenı qarjylyq jaǧdaidyŋ tömendeuıne bailanysty köptegen mekemeler jūmysşylaryn qysqartyp jatyr. Būl barlyq öŋırge tän bolyp otyr.
Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ deregıne sensek, qazırgı uaqytta Türkıstan jäne Almaty oblysynda jūmyssyzdardyŋ sany artqan. Sondai-aq Almaty, Nūr-Sūltan jäne Şymkent qalasynda sauda ornynyŋ jūmysy toqtauyna qatysty adamdar tabyssyz qaldy. Ükımet naqty bır ıs-qimyl şaralaryn qabyldamasa bolmaidy.
Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrı Bırjan Nūrymbetovtıŋ sözıne sensek, şılde aiynan bastap jaǧdai jaqsara bastauy mümkın. Bıraq jūmyssyzdyq deŋgeiı jyl soŋyna deiın 6,1 paiyzǧa jetedı degen boljam bar. Ministrlık «Eŋbek» memlekettık baǧdarlamasy arqyly jaŋa jylǧa deiın 600 myŋ adamdy jūmysqa ornalastyrudy közdep otyr.
Aita ketetın bır jait, tötenşe jaǧdai kezınde bırqatar jerlerde jūmys toqtaǧanymen, tek qana qūrylys salasyndaǧylar qiyndyq körgen joq. Olar tūraqty jūmys ısteude. Bügıngı künde qūrylys salasynda jürgenderdıŋ sany -700 myŋ şamasynda. Qazaqstanda 8 millionnan astam adam ärtürlı salada qyzmet ısteidı. Sonymen qatar, 2 millionnan astam adam özın-özı jūmyspen qamtamasyz etıp otyr.
Bıraq ındet kezınde jäne odan keiıngı uaqytta būl derekter özgerıske ūşyrauy mümkın. Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev bügın «Ana tılı gazetıne bergen sūhbatynda «Jūmyssyzdar sany köp. Būl – öte kürdelı äleumettık mäsele. Ony şūǧyl şeşpese bolmaidy», - dep qoǧamdaǧy şyndyqty atap körsettı.
Rasynda jūmyssyzdar köbeidı. Jalaqy tömen. Jaǧdai qaşan jaqsaruy mümkın? Ony däl qazır eşkım boljap, aita almaidy.
Degenmen, «ükımet öltırmeidı» dep ükılı ümıtpen üide qarap otyra beruge bolmaidy. Adam balasy da jaǧdaiyn jaqsartuy üşın özıne senıp, tırşılık etuı qajet bop tūr.
Erkın Qaldan,
«Adyrna» ūlttyq portaly