Osy sot bolady degelı bıraz uaqyt boldy. Men elden, el menen sūraidy. Osyny bır şeşıp tastau kerek dedı tanysym. Soŋǧy ret. Būl sūraqqa qaita oralmaityn bolyp.
Äiteuır osy sot bolar kün de jettı-au. Sot aldy yǧy-jyǧy halyq. Bırden közge tüserı köpşılık ekıge bölınıp alǧan. Bır jaǧyndaǧylardyŋ qolynda «Şyŋǧyshan jasasyn», ekınşılerı «Şyŋǧyshan joiylsyn» dep jazyp alypty. Şyŋǧyshan joiylsyn degennıŋ qasynda bır top orystar jür. Qoldarynda tom-tom kıtap. Mıne, bızdıŋ bälen degen ǧalym bylai degen. Joq, bälen degen akademigımız bylai degen. Eger aqşa berseŋızder milliondap, dollarmen... Qatqan kino tüsırıp beremız. Qaiyrhan... Qai mesenat köp aqşa berse, sonyŋ ruy jasaimyz. Äkel qolyŋdy. Äitpese analar jaqqa ketıp qalamyz.
Şyŋǧyshan jasasyn degen jaqta bır top qytai jür. Būlar da şu-şu etedı. Būlar da kino tüsırmek. Kıtap jazbaq. Közıldırıktı qytai ezeurep bolmaidy. Atyn qaraŋyzşy. Şyŋǧyshan. Būl qazaqtyŋ aty ǧoi. Bız de qanşa qazaqtar otyr, moŋǧoldar jür. Şyŋǧyshan jailap alǧan jerdıŋ bärı bızge ortaq. Ne bölınıp jarylary bar. Qazaq-qytai bırıgeiık... Qūdai da ortaq. Mūnai da ortaq.
Sälden keiın kırıŋızder degen soŋ, bärı sot zalyna ūmtyldy. Şyŋǧysşyl top mūrtty jazuşy aǧamnyŋ bastauymen oŋ jaqqa otyrdy.
Şyŋǧyshanǧa qarsy jūrt mūrtsyz aqyn aǧamnyŋ bastauymen sol jaqqa jaiǧasty.
Sot keledı, tūryŋyzdar.
Sot jıgıt kırdı. Türı qazaqqa ūqsamaidy. Qasynda otyrǧan sybyrlady «Assambleiaǧa aityp äreŋ sūrap aldyq. Myna jıgıttıŋ boiynda qazaqtyŋ, ūiǧyrdyŋ, orystyŋ, qytaidyŋ qany bar. Istı ädıl şeşedı dep otyrmyz».
Bırınşı sözdı mūrtty aǧam aldy. «Sızder bılesızder, men Şyŋǧyshandy erteden zerttep jürmın. Şyǧarǧan eŋbegımnıŋ kırıspesın «Jabai»saityna berıp edım. Keiın qaita aldym. Şyŋǧyshanşylar bırıgıp, «Dabai» degen sait aşsaq dep otyrmyz. Şyŋǧyshan - qazaq. Ol qazaq tılınıŋ qorǧauşysy. Maǧan, bızge qarsy şyqqannyŋ bärı qazaqqa jau. Qarsy şyqqandy Qūdai tabady».
Ekınşı jaq şuyldap kettı. Mūrtsyz aqyn aǧam ortaǧa şyqty. Bırden öleŋmen bastap kettı. Jyr taqyryby « Tarih bızge qarap qaqima nemese bır taudyŋ basyndaǧy oqiǧa» dep atalady. Aqyn aǧam ūzaq oqyp, şarşap, asqynyp toqtady.
«Menıŋ aitarym Şyŋǧyshan Otyrardy oiran ettı. Qandai qala edı... Pauza. Sol qalada ne joq edı... Kıtaphana, monşa, jylu jüiesı, tualetnaia bumaga... Tfu... Bolǧan. Men erteŋ deputat bolǧanda osy mäselenı qozǧaimyn». Eşkım ündemei qaldy. Aldy da, «sailau» dep bärı kübırledı.
Sot aǧasy qazır ortaǧa Şyŋǧyshannyŋ aruaǧyn şaqyramyz dedı. El gu ete tüstı. Toqtaŋyzdar! Qaiyrhandy da şaqyrdyq. Qazaqtardyŋ ışınde ol joq. Parsynyŋ ba, arabtyŋ ba ışıne sıŋıp ketıptı. Al qaraşa degennıŋ aruaǧy atymen joq. SİK, RNN-ın Şyŋǧyshan oŋbaǧan jaǧyp jıberıptı.
Özıŋızdı tanystyryŋyz.
Men aq äuliemın. Sary äulie joq. Eşkımnıŋ qara äulie bolǧysy kelmeidı. Kök äulie bolyp edı. Skinhertter öltırıp tastady.
Men bärın bılemın. Allany da, Hristosty da, Buddany da moiyndaimyn. Taŋerteŋ mınäjat etıp şoqynamyn, keşke Namaz oqyp ūiyqtaimyn. Qazır men transqa kıremın. Aq äulie asa taiaǧyn laqtyryp jıberdı. Ah... uh... Közın aşty da «sen... sen eşteŋege senbeitın beitarap jansyŋdar, sodan soŋ jurnalister şyqsyn» - dedı. Qoryqpaŋyzdar. Menıŋ qazır deneme Şyŋǧyshan ruhy kıredı. Men emes, han söileidı.
Äulie qatyp semdı. Sekırdı... Sälden soŋ qyp-qyzyl közın aşty. «Sender kımsıŋder», - dedı.
Bız qazaqtarmyz... sızden sūraiyq degenımız... Sız qazaqsyz ba?
Mūrtty aǧam dausy dırıldep, «Han-iem, myna jūrtqa aityŋyzşy. Sız Qaiyrhandy azapqa salǧany üşın, qazaqtyqtan ketkenı üşın öltırdıŋız ǧoi. Han-iem?!».
Aq äulie – Şyŋǧyshan közın aşty da, - Qazaqtar, sender nege menı mazalaisyŋdar? Nemene basqa jūmystaryŋ joq pa?
Mūrtsyz aqyn aǧam sūrady: «Sızder nege Qaiyrhandy öltırdıŋızder?».
Aq äulie – Şyŋǧyshan: «Nege öltırdıŋ. Men tuǧan bauyrymdy, menı han jasaǧan Toǧyryldy, dosym Jamuhany da öltırdım. Bilık üşın. Bügın ne bastyqtaryŋ eşkımdı öltırmedı me?».
Ary qarai syryl aralasyp kettı. Qaita söiledı.
Būnyŋ bärı bilık üşın. Za vlast. Za vlast. Esli net drugie voprosy idite k chertu. Nu i kazahi... zaimites so svoimi problemami!
Sot zaly typ-tynyş. Esın bırınşı sot aǧasy jidy.
Sud zakryt..., – dedı şyŋǧyryp. El aqyryn şyǧyp kettı. Esıktıŋ aldynda bos bötelkelerdı jinap ekı orys jür eken...
Kerekuden Serık Elıkbai
