Emdelgıŋız kelse memleketke aqşa audaryŋyz

 Elımızge mındettı äleumettık medisinalyq saqtandyru jüiesı osy jyldyŋ qaŋtar aiynan bastap ıske qosyldy. Bıraq azamattardyŋ bärıne saqtandyru paketıne engen qyzmetter statusyna qaramastan körsetıldı. «Adyrna» ūlttyq portalynyŋ oqyrmandary şılde aiynan bastap emhanalardan medisinalyq qyzmet türlerın paidala almai jürgenderın aityp, şaǧymdandy. «Däl osyndai ömır men ölım arpalysqan şaqta densaulyq saqtau salasynyŋ mūnysy nesı?Būǧan deiın tırkelgen emhanalardan alyp jürgen tegın proseduralar boiynşa  medsaqtandyru  tölenbegen pasientterge kompiuterden avtomatty türde bas tartatyn baǧdarlamany qosyp ülgerıptı! İä, mūndai zaŋ qaŋtardan berı bar. Bıraq, ıske qosylmaǧan bolatyn. Men üş aidan berı osy  emhanada qaralyp jürmın, būndai bolǧan joq edı ǧoi desem, 1-ınşı şıldeden osy baǧdarlama qosyldy deidı. Konstitusiiamyzda ärbır  azamat  tegın medisinalyq kömek aluǧa qūqyly degen bap bar. Konstitusiia zaŋdyq küşı boiynşa barlyq zaŋnan joǧary. Endeşe, QR  konstitusiiasyna medsaqtandyru tölenbegen azamattarǧa tegın medisinalyq kömek körsetılmeidı degen bap engızılsın! Däl osyndai, ömır men ölım arpalysqan, densaulyq mäselesı bırınşı orynǧa şyqqan,  el jūmyssyz, tabyssyz tyǧyryqqa tırelgen   şaqta būl talapty  ıske qosudyŋ eşbır jönı joq!»,- dedı Feisbuk jelısın qoldanuşy Aqsūŋqar Aqynbaba.   «Adyrna» ūlttyq portaly būl mäselenıŋ anyq-qanyǧyna jetu üşın «Äleumettık medisinalyq saqtandyru qoryna» habarlasty. Tıleuhan ÄBILDAEV, «Äleumettık medisinalyq saqtandyru qory»Almaty qalalyq filialynyŋ direktory:  

• Mındettı äleumettık medisinalyq saqtandyru jüiesı 2017 jyldyŋ şıldesınde ıske qosyldy. Jarnany biylǧy jylǧa deiın tek jūmys beruşıler tölep keldı. Jüie 2020 jyldyŋ 1qaŋtarynda tolyqqandy küşıne endı. Barlyq sanattar jarna töleuge mındetteldı. Degenmen jyldyŋ bastapqy üş aiy ötpelı kezeŋ bolyp jariialanyp, keiın karantinge bailanysty būl merzım taǧy üş aiǧa ūzartyldy. Jalpybūl şara azamattardyŋ saqtandyru paketınıŋ artyqşylyqtaryn sezınıp, olardyŋ jüiege qosyluyna mümkındık beru maqsatynda qolǧa alynǧan bolatyn. Jeŋıldık merzımı 1şıldede aiaqtaldy. Alty aida statusyn anyqtap, jüiege qosylyp ülgermegen azamattar barşylyq. Olar MÄMS paketıne engen qyzmetterdı paidalanu üşın ötken ailardyŋ jarnasyn töleuı tiıs. Bıraq şūǧyl jaǧdailarda barlyq azamattarǧa saqtandyrylsa da, saqtandyrylmasa da kömek körsetıluı tiıs. Iаǧni, aiaq asty auyryp därıger kömegı qajet bolǧan pasientter būrynǧyşa jedel järdem şaqyrtyp, uchaskelık maman kömegıne jügıne alady. Oǧan qosa, äleumettık maŋyzy bar aurular men sozylmaly syrqattar da kömektı tegın ala alady.Sonymen qatar, status mäselesı boiynşa Medisinalyq saqtandyru qorynyŋ 1406 bailanys ortalyǧyna habarlasuǧa bolady. Ortalyq operatorlary ärı qarai saualdy tiıstı filial mamandaryna joldaidy.

Nazarlaryŋyzǧa äleumettık medisinalyq saqtandyru qoryna jarna tölemeitın adamdardyŋ 14 sanatyn ūsynamyz: 1) balalar;  2) jūmyssyz retınde tırkelgen adamdar;  3) jūmys ıstemeitın jüktı äielder;   4) bala (balalar) üş jasqa tolǧanǧa deiın ony (olardy) ıs jüzınde tärbielep otyrǧan jūmys ıstemeitın adamdar;  5) bala (balalardy) tuuǧa, jaŋa tuǧan balany (balalardy) asyrap aluǧa bailanysty, bala (balalar) üş jasqa tolǧanǧa deiın onyŋ (olardyŋ) kütımıne bailanysty demalysta jürgen adamdar;  6) 18 jasqa deiıngı mügedek balaǧa kütım jasaityn jūmys ıstemeitın adamdar;  7) zeinetaqy aluşylar, onyŋ ışınde Ūly Otan soǧysynyŋ qatysuşylary men mügedekterı;  8) qylmystyq-atqaru (penitensiarlyq) jüiesı mekemelerınde (qauıpsızdıgı barynşa tömen mekemelerdı qospaǧanda) sot ükımı boiynşa jazasyn ötep jürgen adamdar;  9) tergeu izoliatorlaryndaǧy adamdar;  10) jūmys ıstemeitın oralmandar (1 jyl boiy);  11) "Altyn alqa", "Kümıs alqa" alqalarymen nagradtalǧan nemese būryn "Batyr ana" ataǧyn alǧan, sondai-aq I jäne II därejelı "Ana daŋqy" ordenderımen nagradtalǧan köp balaly analar;  12) mügedekter;  13) orta, tehnikalyq jäne käsıptık, orta bılımnen keiıngı, joǧary bılım beru, sondai-aq joǧary oqu ornynan keiıngı bılım beru ūiymdarynda kündızgı oqu nysanynda bılım alyp jatqan adamdar;  14) orta, tehnikalyq jäne käsıptık, orta bılımnen keiıngı, joǧary bılım beru, sondai-aq joǧary oqu ornynan keiıngı bılım beru ūiymdarynda kündızgı oqu nysanynda oqudy aiaqtaǧan aidan keiıngı küntızbelık üş aidyŋ ışınde oquyn aiaqtaǧan  adamdar.  Eger sız joǧaryda körsetılgen sanattardyŋ eşqaisyna jatpaityn bolsaŋyz, mındettı türde MÄMS jüiesıne ai saiyn jarna audaruyŋyz kerek.Esterıŋızge sala keteiık, 1 şıldeden bastap jūmys beruşıler men jūmyskerler ailyq jalaqylarynyŋ  2%-yn MÄMS jüiesıne audarmaǧan jaǧdaidamedisinalyq qyzmet türlerın tolyq paidalana almaidy. Qazırgı taŋda  käsıpkerlerdıŋ 15 sanaty ǧana 1 qazanǧa deiın medisinalyq saqtandyru jarnalary men audarymdarynan bosatyldy.  

Diana ASANOVA,

«Adyrna» ūlttyq portaly