Gonkong sońǵy kezge deıin Covid-19 pandemııasyna qarsy kúreste eń úlgili el bolyp sanalyp keldi.
Alǵashqy aýrý Qytaı men Gonkong shekarasynan shyqqanyna qaramastan, Gonkongta ınfekııalyq aýrý sany az boldy. Qytaı, Eýropa jáne AQSh-taǵydaı engizilgen qatań shekteý sharalarynan aýlaq boldy.
Biraq qazir Gonkong ekinshi emes, úshinshi ınfekııa tolqynyna tap boldy. Úkimet aýrýhanalar óte qıyn jaǵdaıǵa dýshar bolýy múmkin ekenin eskertti jáne bir kúnde jańa ınfekııalar sany rekordtyq kórsetkishke jetti.
Nege bulaı boldy? Pandemııadan, oqshaýlanýdan týyndaǵan ekonomıkalyq aýyrtpalyqqa shyrmalǵan elderge sabaq bolar jaıt bar ma?
Karantınnen shyǵý jáne ketken kemshilikter
Gonkongta birinshi Covid-19 juqtyrý oqıǵasy qańtardyń aıaǵynda tirkeldi. Muny alǵashqy tolqyn dep eseptegen elde qatty alańdaýshylyq boldy, biraq ınfekııanyń sany salystyrmaly túrde tómen bolyp, onyń taralýy tez baqylaýǵa alyndy.
«Ekinshi tolqyny» naýryz aıynda sheteldik stýdentter men turǵyndardyń eline orala bastaǵannan keıin boldy. Osy oralýlar ınfekııanyń ósýine alyp keldi.
Nátıjesinde, Gonkong barlyq rezıdent emesterge jáne shekarasyna shetelden kirýge tyıym salatyn qatań baqylaýdy engizdi, qaıtyp kelgen adamdardyń barlyǵyna Covid-19 synaǵynan ótip, 14 kúndik karantınnen ótý kerek boldy.
Tipti jańa kelgenderdi baqylaýǵa alýǵa jáne olardyń úıde bolǵanyna kóz jetkizý maqsatynda elektrondyq bilezikterdi de qoldandy.
Sondaı-aq, maskalardyń keńinen qoldanylýy jáne adamdardyń qashyqtyqty saqtaý sharalardy oryndaýynyń arqasynda Gonkongtaǵy ómir qalypty kúıge oralǵandaı boldy.
Sonymen, toǵyz kún qatarynan 100-den astam adamnyń koronavırýspen aýyrǵany, «úshinshi tolqyny» qalaı paıda boldy?
Gonkong «aýqymdy» órshý qarsańynda
Gonkong ýnıversıtetiniń vırýsologııa kafedrasynyń meńgerýshisi Malık Peırıs:
-Bul kútpegen jáne ashýǵa tıerlik jaǵdaı. Bar jaǵdaıdy baqylaýda ustaǵan júıede eki kemshilik boldy. Birinshiden, oralmandardyń kópshiligi úıdegi 14 kúndik karantınde jatqanymen, karantın lagerlerinde turmady. Ulybrıtanııa men basqa elderdegideı keńinen taralǵan úılerde turdy. Úıdegi adamdar eshqandaı shekteýge ilikpedi, qaıda barsa da óz erkimen júrdi.
Ekinshiden, Gonkong 200 000-ǵa jýyq adamdy, onyń ishinde teńizshilerdi, avıaııalyq ekıpajdardy jáne bırjada tirkelgen kompanııalardyń basshylaryn karantınnen bosatty.
Úkimet bul bosatýdy Gonkongta kúndelikti jumystyń qalypty júrýin qamtamasyz etý úshin olardyń kelýi qalanyń ekonomıkalyq damýyna qajet boldy dep túsindirdi.
Gonkong halyqaralyq qala jáne saýda porty bolǵandyqtan, bul jerde áýe, keme qatynasy kóp. Sondyqtan, kóptegen kemeler men ushaqtarda ekıpajdardy aýystyrady. Buǵan qosa bul aımaq Qytaıdan jáne basqa jerlerden azyq-túlik jáne qajetti taýarlar ımportyna táýeldi.
Juqpaly aýrýlar jónindegi maman jáne dáriger Djozef ang ta «joǵaryda ataǵan tekseristen bosatýdy» ınfekııanyń taralý qaýpin arttyrdy dep sıpattaıdy. «Ásirese, teńizshiler men áýe ekıpajdary týrıstik oryndarǵa baryp, qoǵamdyq kólikti paıdalanǵan».
Alǵashynda úkimet karantındik bosańsytýǵa kináli emespiz degen. Keıinirek, aýrýdyń órshýi tekserýden bosatýǵa qatysty bolǵany dáleldengen soń kinásin moıyndady. Qazir úkimet áýe jáne teńiz ekıpajdaryndaǵy erejelerdi kúsheıtti, biraq ony oryndaý qıyn bolýy múmkin.
Osy aptanyń basynda bir sheteldik ushqyshtyń Covid-19 synaǵynyń nátıjelerin kútip júrip, kórikti jerlerge barǵany týraly aıtyldy.
VVS aqparat agenttiginen aýdarǵan: Naǵıma BAZARQYZY,
"Adyrna" ulttyq portaly
