Jügıru – adam densaulyǧyna paidaly, denenı şynyqtyryp, metabolizmdı retteitın, tözımdılıkke biımdep, jürektı jaqsartatyn jeŋıl sporttyŋ türı. Arnaiy jattyǧu zaly men trenajerlerdı qajet etpeitın būl sportqa qyzyǧyp, ūzaq qaşyqtyqqa jügıretın marafonşylar jyl saiyn köbeiıp keledı.Tıptı, «trendke» ainalǧandai. Käsıbi marafonşylardy qarapaiym jandar arasyndaǧy būl tendensiia alaŋdatyp ta keledı.Olardyŋ uäjı – bır qaraǧanda, öte jeŋıl sport körıngenmen, jügırudıŋ de bolmaşy qaǧidalaryn saqtamaudan densaulyqqa orasan zor ziian keluı mümkın. Sondyqtan jügıruge de asqan yjdahatpen qarap, jaqsy nätije körsetu üşın keibır qaǧidalardy qaperde ūstaǧan jön.
Eger sız ūzaq qaşyqtyqty baǧyndyryp, marafonnyŋ medalıne qol jetkızgıŋız kelse, myna keŋesterdı jadyŋyzda saqtaŋyz:
Dūrys tamaqtanyŋyz. Eger auzyŋyzdy tyimasaŋyz, artyq salmaq jinap, sonyŋ saldarynan aiaǧyŋyzǧa köp küş tüsıp, tabanyŋyzdy zaqymdaisyz, soŋy artrozǧa ūlasady. Jügırudı bastamas būryn salmaŋyǧyz ben boiyŋyzdyŋ säikestıgın tekserıp alyŋyz. Artyq salmaqty sezınsezıŋız, tezırek aryluǧa tyrysyŋyz. Künıne az-azdan jiı tamaqtanyp tūryŋyz. Salmaqpen aitarlyqtai problemaŋyz bolsa, maman keŋesıne jügıngenıŋız jön. Sondai-aq jügırerden bırneşe saǧat būryn tamaqtanyŋyz. Tamaq äbden qorytyluy tiıs. Qorytylmaǧan tamaq sızdı äbden äbıgerge salyp, qozǧalysyŋyzdy qiyndatady.
Būlşyq etterıŋızdı daiyndaŋyz. Deneŋızge küş tüsırmes būryn ony jaqsylap qyzdyryp, daiyndap alǧanyŋyz jön. Jügırgen sätte sız tek aiaqpen ǧana jūmys ıstep qoimai, tūtas deneŋızdı qozǧaltatynyŋyzdy este saqtaŋyz. Bırneşe ret otyryp-tūryŋyz, aiaqpen köbırek jattyǧu jasaŋyz, sekırıŋız, plankaǧa tūryŋyz, otjimaniia jasaŋyz. Fizikalyq jattyǧulardy köbırek oryndap, aiaqtan basqa, bel, qol, arqaŋyzdyŋ da jūmysyn jaqsartyp alyŋyz.
Baiau jügırıŋız. «Älın bılmegen – älek» demekşı, äuelı qaşyqtyqty közdep, oǧan jetkenşeşarşap qalmaudyŋ qamyn jasaŋyz. Jügırudı bastaǧan alǧaşqy 2-3 aida jyldamdyqty qospai, baiau jügırgenıŋız abzal. Sebebı, sızdıŋ jürek-qantamyr jüieŋız, tırek-qimyl apparatyŋyz bırden auyr qozǧalysty qabyldai almaidy. Tynysyŋyzdyŋ dūrystyǧyn baqylaŋyz. Eger entıgıp, demalysyŋyz qiyndasa, dereu jyldamdyqty bäseŋdetıŋız.
Aiaq kiımdı dūrys taŋdaŋyz. Jügıruge arnalǧan aiaq kiım alyŋyz. Basqa sport türıne arnalǧan nemese belgılı brendtıŋ köşırme ülgısısızge yŋǧaisyzdyq tudyruy äbden mümkın. Sol sebepten aiaq kiımge asqan kırpiiazdyqpen qaraŋyz. Aiaq kiıımıŋız sızdıŋ tabanyŋyzǧa säikes keluı kerek. Jügırgen sätte aiaq ısıp, tyrnaqtar tırelıpqap, batatyny bar, sol sebeptı jarty ölşemge ülkenın alǧanyŋyz jön.
Eŋ bastysy – eşqaşan tolyq daiyn bolmai, marafonǧa qatyspaŋyz. Özıŋızdı ainalaǧa batyr qyp körsetudıŋ eş keregı joq. Sebep – marafon bolmaşy qatelıkterdı keşırmeidı.
Aijan QŪRMANBAI,
«Adyrna» ūlttyq portaly
