Kerekýdegi Keńes desanttary

2753
Adyrna.kz Telegram
Pavlodarda jyl saıyn 9 mamyr merekesi paradynda Reseı ımperııasy áskerleriniń georgıı taspalaryn keýde tusyna qadap, Keńes odaǵynyń qyzyl týlaryn bastarynan asyra bulǵańdatyp shyǵatyndar bar. Jergilikti bılik Reseı ıdeologtarynyń keıingi kezeńde qoldanysqa engizgen jobasy «Máńgilik polk» sherýin uıymdastyrýdy dástúrge aınaldyrǵan... Sol sherýdiń aldyńǵy jaǵynda áskerı formalarynyń omyraýyna ordender men medaldaryn saýsatyp taǵyp alǵan Aýǵan soǵysy ardagerleri sap túzep júredi! Keńes úkimetiniń Aýǵanstandaǵy basqynshylyq joryqtaryn júzege asyrǵan jaýyngerlerdiń Ekinshi dúnıejúzilik soǵystaǵy jeńiske qandaı qatysy baryn kim bilsin?..
Onyń ústine árbir 5 jyl saıyn jergilikti patshashyl-keńesshil toptar 1720 jyly patsha áskerleriniń qazaq jerin jaýlap alyp qazirgi Pavlodar qalasynyń ornynda Korıakov Iar bekinisin salǵanyn mereke retinde toılaý jóninde másele kóterip otyrdy. Olar áýelde, 1990 jyly qalanyń ortalyq alańynda Ombydan kazaktardyń áskerı formalaryn aldyryp, zeńbirekterdiń maketin jasap, patsha áskerleriniń basqynshylyq joryǵyna 270 jyl tolýyn teatrlanǵan kórinister arqyly dáripteýdi kózdedi! Abyroı bolǵanda, jergilikti memleketshil, otanshyl azamattardyń narazylyq kórsetýiniń nátıjesinde patshashyl-keńesshil toptardyń josparlary sol jyly da, keıingi jyldary da júzege aspaı qaldy. Esesine, 2016 jyly «Pavlodar Geografııa úıi»qoǵamdyq birlestiginiń dırektory, jýrnalıst Aleksandr Vervekınniń shaqyrýymen, oblys ákimdiginiń sol kezdegi basshylyǵynyń qoldaýymen «Býhgol joldarymen» atty ekspedıııa Ombydan Pavlodarǵa keldi!.. I.D. Býhgoltyń 1715 jyly Ertistiń Kereký óńirine qandy joryq jasap, Jámish kóli janynda Iamyshev bekinisin salǵan polktyń komandıri, patsha áskeriniń podpolkovnıgi ekenin esterińizge salamyn. Álgi A. Vervekın men oblys jastar saıasaty máseleleri jónindegi basqarmasynyń basshysy (qazirgi kezde Ekibastuz qalasy ákiminiń ıdeologııa boıynsha orynbasary) N. Nefedova reseılik ekspedıııany sol bekinistiń ornyna salynǵan Eski Iamyshev aýylyna apardy! (https://qazaquni.kz/2016/10/12/59098.html) Reseı ımperııasy men Keńes odaǵynyń merekeleri men ataýly kúnderine erekshe qurmetpen qaraıtyn jergilikti patshashyl-keńesshil toptar 2020 jyly ásire belsendilik kórsetýge tıisti edi. Óıtkeni, bıyl Ekinshi dúnıejúzilik soǵystaǵy jeńiske 75 jyl, patsha áskerleriniń Pavlodar qalasynyń ornyna Korıakov Iar bekinisiniń salǵanyna 300 jyl toldy ǵoı. Biraq olardyń erkin qımyldaýyna KOVID-19 pandemenııasyna baılanysty jarııalanǵan karantın talaptary mursat bermedi! Solaı bola tura, ınternet jelisi arqyly jurtshylyqqa georgıı taspalarymen, qyzyl týlarmen bezendirilgen «Uly jeńiske – 75 jyl!», «Pavlodar qalasyna – 300 jyl!» degen jazbalar taratty! Osy tusta adalyn aıtaıyn, abyroı bolǵanda, ne Pavlodar qalasy ákimdigi, ne oblys ákimdigi tarapynan shahar turǵyndaryna 300 jyldyqqa baılanysty quttyqtaýlar aıtylǵan joq. Tek qala kúni merekesi onlaın rejımde atalyp ótilip, sol merekege oraı quttyqtaýlar jarııa etildi.
...Osymen, Pavlodardaǵy patshashyl-keńesshil toptardyń ekpini basylyp, is-áreketteri sıyrquıymshyqtanyp bitetin shyǵar dep topshylaǵanbyz. Joq, qatelesippiz! 2 tamyz kúni KSRO áýe desanttary áskerleri kúni burynǵy desant jaýyngerler toby ortalyq kóshelermen sherýge shyqty! Polıııa karantın talaptaryn óreskel buzǵan ári kólik qozǵalysyna kedergi keltirgen burynǵy áskerılerdiń árqaısyn anyqtapty, endi aıyppul salmaqshy eken. (https://24.kz/kz/zha-aly-tar/o-am/item/413472-pavlodarda-ue-desantshylaryna-ajypp-l-salyndy).
Tótenshe oqıǵaǵa barabar bul jaıt otanshyl azamattardyń sanasynda birshama suraqtar týdyrdy. Koronovırýstyń qurbandaryna aınalǵan marqumdardyń jerleý rásimine de toptalyp jınalýǵa tyıym salynǵan kezeńde álgilerdiń ortalyq kóshelelerde taırańdap júrýi qalaı? Sherýdi kimder uıymdastyrdy, ótkizilýine kimder ruqsat etti?! Epıdemııaǵa qarsy is-sharalardy saqtaý boıynsha monıtorıng toby, ishki saıasat, quqyq qorǵaý, ulttyq qaýipsizdik organdary qaıda qarap otyrdy?
Keńes áskerleriniń quramynda áskerı boryshyn ótegen desant jaýyngerler Keńes úkimeti kezeńinde de dál osyndaı saıası áreketke barǵan emes! Ortalyq saıabaqqa jınalyp, spırtti ishimdikter iship birin-biri quttyqtaýmen shekteletin. Endi egemendik kezeńinde Keńes desanttary kimderge qyr kórsetpekshi?!
Kerekýdegi sherýden keıin 1986 jyly Almatyda jeltoqsanshy jastardy basyp janyshtaý maqsatynda desanttary bar, basqalary bar Chelıabi, Novosibir, Sverdlovsk, Ýfa, Tbılısı, Frýnze, Tashkent qalalarynan ákelingen áskerıler men Qazaqstanda áskerı boryshyn ótep jatqan sarbazdar eriksiz eske túsedi... Olarǵa qoldaý kórsetken mılıııa qyzmetkerleri men jumysshylar jasaqtary da oıǵa oralady...
Uzyn sózdiń qysqasy, Pavlodar qalasynyń ortalyq kóshelerinde Keńes odaǵy qarýly kúshteri áýe desanttary áskerleriniń sherýin uıymdastyrýshylar men qatysýshylardyń is-áreketterine saıası baǵa berilip, olarǵa tıisti jaza qoldanylýy kerek! Mundaılar búgin aýyzdyqtalmasa, kúni erteń egemen eldigimizdiń tas-talqanyn shyǵaryp, halqymyzǵa qaıtadan bodandyq qamytyn kıgizýdi kókseıtin patshashyl-keńesshil toptar, basqasha aıtsaq, separatıster, besinshi kolonnaǵa toptasqandar oılaryna kelgenin isteıtini anyq.
Arman QANI,
Pavlodar qalasy.
(Fotosýret ınternetten alyndy)
Pikirler