Microsoft kompaniiasynyŋ negızın qalauşy Bill Geits saldary koronavirustyq pandemiiadan da qauıptı ekologiialyq apat bolady dep boljady.
Ol aldaǧy onjyldyqta älemdı jahandyq ekologiialyq daǧdarys şaiqaitynyn atap öttı.Käsıpker apattyŋ aldyn alu üşın kömırtegı şyǧaryndylaryn tübegeilı azaitudy ūsyndy.
Geits koronavirustyŋ keletının osydan 5 jyl būryn aitqan 2015 jyly Bill Geits TED Talk jobasynda Ebola turaly leksiia oqyǧan bolatyn. Ol baiandamasynda Ebolaǧa qaraǧanda äldeqaida qauıptı, köp adamnyŋ ömırın jalmaityn jaŋa ındet keledı degen tūjyrymyn da aita kettı:- Äitpese, qorşaǧan ortanyŋ naşarlauy, adamdardyŋ qaitys boluy jäne ekonomikalyq problemalar pandemiia kezındegıge qaraǧanda äldeqaida köp bolady.Eger klimattyŋ lastanuyn qazırden bastaptoqtatpasaq, erteŋgı künı üiden şyǧuǧa qorqatyn jaǧdaiǧa jetemız.Ötken aptadaǧy mälımetter boiynşa, bükıl älemde COVID-19-dan 600 000-nan astam adam qaitys boldy. Jyl saiyn būl 100 000 adamǧa şaqqanda 14 ölım körsetkışı. Osy qarqynmen jalǧasa berse, ǧasyrdyŋ aiaǧynda būl körsetkış 100 000 adamǧa şaqqanda 73 ölımdı qūrauy mümkın.Basqaşa aitqanda, 2060 jylǧa qarai klimattyŋ özgeruı COVID-19 siiaqty qauıptı bolady, al 2100 jylǧa qarai ol bes ese qauıptı boluy mümkın.
Sol kezdıŋ özınde qoǧam qairatkerı adamzattyŋ 2020 jyly tap bolatyn negızgı problemalaryn sipattap berdı.- Eger jaqyn bır onjyldyqta on millionnan astam adamnyŋ ömırın qūrtuǧa qabılettı bır närse paida bolsa, ol soǧys emes, asa qauıptı virus bolady. Zymyran emes, mikrobtar ömırımızdı jalmaidy.
Söz soŋynda älemge tanymal milliarder halyqty bosqa dürlıkpei, äreket etuge şaqyrdy.- Bırınşıden, kedei elderde myqty densaulyq saqtau jüiesın qūru qajet, öitkenı olar ındetten basqalarǧa qaraǧanda köp zardap şegedı. Sondai-aq, küş-jıgerı äskeri küştermen bırıktırılgen, qauıp-qaterge tez jauap bere alatyn medisinalyq qyzmetterdıŋ rezervın jasaqtaudy qolǧa alu kerek. Osal jerlerdı anyqtau üşın bakteriologiialyq jattyǧular jürgızu qajet. Sonymen qatar, vaksinasiia jäne diagnostika salasynda jetıldırılgen zertteulerdı jasaǧanymyz abzal.
Diana ASANOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly
