Germaniia
Germaniiada ärbır balaly otbasy ai saiyn järdemaqy alady. Negızgı şart – bala osy otbasynda tūryp, onyŋ qajetın öteuı kerek. Qazırgı kezde būl el bırınşı jäne ekınşı bala üşın ärqaisyna 204 euro töleidı. Memleket ata-anaǧa bala kämelet jasyna tolǧanşa qoldau körsetedı. Eger bala orta bılımdı aiaqtap, JOO-nynda bılımın jalǧastyrsa, onyŋ 25 jasyna deiın järdemaqy töleu sozyluy mümkın. Balalar sany ösken saiynkelesı balaǧa tölenetın järdemaqy mölşerı de artady. Memleket ai saiyn üşınşı balaǧa – 210 euro, al törtınşısınen bastap – 235 euro töleidı. Sonymen qatar, balaly otbasylar üşın tūrǧyn üi salu nemese satyp aluǧa alynǧan nesie somasyn azaituǧa jäne salyq töleu kezınde jeŋıldık aluǧa mümkındık bar.
Fransiia
Fransiiada balalarǧa arnalǧan järdemaqynemıs qaǧidaty boiynşa esepteledı. Tekjärdemaqy ekınşı baladan bastap berıledı.Memleket ekı balaly otbasyǧa – 120 euro, bes balaly otbasyǧa – 582 euro kölemınde järdem körsetedı. Bıraq būl elde kelesı baladan bastap järdemaqy azaiyp otyrady.
Şvesiia
Europanyŋ eŋ güldengen elderınıŋ bırı – Şvesiiada balaǧa ai saiynǧy tölem 120 eurodan(kronnan euroǧa şaqqanda) bastalady. Ekı balasy bar ata-ananyŋ şotyna 251 euro tüsedı. Şvesiia Fransiia sekıldı kelesı balalar üşın somany azaitpai, qaita ösıredı.
Ūlybritaniia
Ūlybritaniiada balalarǧa arnalǧan järdemaqyny bölu kerı baǧytta jüredı deuge bolady. Mūnda bır bala bolsa, otbasy biudjetı ai saiyn – 90 funtqa (105 evro) köbeiıp otyrady. Ärbır kelesı bala üşın ata-ana aiyna – 59 funt (70 evro) aluǧa qūqyly. Eger otbasynda alty nemese odan da köp bala bolsa, är kelesı balaǧa järdemaqy mölşerı 35-50 euroǧa artyp otyrady.
Avstriia
Mūnda balaǧa berıletın järdemaqynyŋ mölşerı balanyŋ jasyna säikes ūlǧaiady. Bala ösken saiyn soǧūrlym järdemaqy da köbeiedı. Avstriialyq ata-analarǧa 3 jasqa deiıngı är balaǧa – 114 evro, 3-ten 10 jasqa deiıngı balalarǧa – 122 evro jäne 10-nan 18 jasqa deiıngı balalarǧa – 142 evro bölınedı.
İtaliia i İspaniia
İtaliiada balalarǧa arnalǧan järdemaqy ata-ananyŋ jyldyq tabysyna tıkelei täueldı, aiyna şamamen – 39 eurony qūraidy. İspaniia ata-ananyŋ tabysy ortaşa deŋgeiden aspasa da, ärbala üşın – 25 evro töleidı. Mügedek balalar üşın tölemder būdan joǧary.
Grek Respublikasy
Europalyq standarttar boiynşa Grek Respublikasy azamattary öte kedei tūrady dep sanalady. Memleket tarapynan halyqqa kömek öte az jürgızıledı. Būl eldıŋ äleumettık salasy tūtastai alǧanda qūldyrauda. Grekiiadaǧy alǧaşqy balaǧa berıletın järdemaqy – 5 euro. Būl bızdıŋ elımızde de öte az körsetkış. Memleket ekı balaǧa – 20 euro kölemınde «kömek körsetuge» daiyn.
Lihtenştein jäne Liuksemburg
Balaǧa tölenetın järdemaqy boiynşa eŋ jomart memleket dep Europanyŋ eŋ kışkentai elderın sanauǧa bolady. Lihtenşteinde memleketär balaǧa aiyna – 250 euro, Liuksemburgte – 265 evro töleidı. Sonymen qatar, balanyŋ jasyna bailanysty onyŋ järdemaqysy da artyp otyrady.
Özbekstan
Al körşımız 14 jasqa deiıngı balalary bar otbasylarǧa: eger jalǧyz balasy bolsa – 131 myŋ sum mölşerınde, ekı bala bolsa – 217 myŋ sum, üş nemese odan köp bala bolsa – 304 myŋ sum tölenedı. Bala 2 jasqa tolǧanǧa deiın onyŋ kütımı üşın berıletın järdemaqy 434 myŋ teŋgenı qūraidy.
Qazaqstan
Bızdıŋ elımızde järdemaqy mölşerı bala sanyna qarai esepteledı. Bala 1 jasqa tolǧanşa onyŋ kütımıne bailanysty ai saiyn bırınşı balaǧa – 15 270 teŋge, ekınşısıne – 18 054 teŋge, üşınşısıne – 20 811 teŋge, törtınşı balaǧa – 23 594 teŋge mölşerınde jörgekpūl tölenedı.
2020 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap köpbalaly otbasylarǧa tabysyna qaramastan jaŋa memlekettık järdemaqy tölenıp keledı: 4 balasy bar otbasyǧa – 44 448 teŋge, 5 balaǧa – 53 myŋ 125 teŋge, 6 balaǧa – 63 myŋ 750 teŋge, 7 jäne odan da köp balaǧa – 77 784 teŋge tölenıp kelgen. Alaida, 7 balaǧa da, 16 balaǧa da tölenıp kelgen 77 784 teŋge qisynsyz ekendıgın eskere kelıp, memleket basşysy osy jyldyŋ 13 mamyrynda 8 jäne odan da köp balasy bar otbasylarǧa arnaiy järdemaqy mölşerın belgılegen zaŋǧa qol qoidy. Jaŋa zaŋǧa säikes 8 balaly otbasy üşın – 88 896 teŋge, 9 balaǧa – 100 008 teŋge, 10 balaǧa – 111 120 teŋge, 11 balaǧa – 122 232 teŋge, 12 balaǧa – 133 344 teŋge, 13 balaǧa – 144 456 teŋge, 14 balaǧa – 155 568 teŋge, 15 balaǧa – 166 680 teŋge, 16 balaǧa – 177 792 teŋge mölşerınde järdemaqy belgılendı. 1 şıldeden bastap köpbalaly otbasylar mölşerı özgertılgen järdemaqyny ala bastaǧan.
QR Eŋbek jäne halyqty äleumettık qorǧau ministrlıgınıŋ deregıne süiensek, köp balaly otbasylarǧa arnalǧan atauly äleumettık kömektı jyl basynan berı 400 myŋnan astam otbasy alǧan.
Aijan PERDEBEKQYZY,
«Adyrna» ūlttyq portaly
