Bır sözdılıgı
Äieldıŋ ömırınde (däl tösektegıdei), er adam köŋıl küi auanyn küittep, qarym-qatynastyŋ negızgı baǧytyn özı taŋdap otyrady. Özıne senımdı azamatqa yntyzarlyq tez oianady. Aitqanynan qaitpaityn adamǧa qūrmet ösedı. Ol qandai äiel ızdegenın bıledı. Qandai qarym-qatynasty kütetının boljaidy. Ol özı taŋdaǧan äielge ömırınde qandai röl oinaitynyn aituǧa arlanbaidy.
Alǧyrlyq pen äzıl
Bır qyzyǧy, äiel üşın er adamnyŋ aqyly öte tartymdy bolady eken. Mäsele, IQ-de emes, er kısınıŋ ensiklopediialyq bılımınde de emes. Joǧary bılımınde de bolmauy mümkın. Mäsele, ömırdı tanuǧa talpynǧan nietınde. Jaŋaşyldyqqa beiımdıgınde. Jaǧdai men zattyŋ mänın tüsınuge tyrysuynda. Aqyl – älemdı uysta ūstau qūralyndai. Mūnysy äieldıŋ qiialyn ūştap, azamattyŋ bolmysyna täntı boluǧa itermeleidı. Äiel üşın onymen söilesu, daulasu, tyŋdau maŋyzdy.
Sezımtaldyǧy men näzıktıgı
Köptegen elde er azamattyŋ dästürlı tärbiesınde sezımtaldyǧyn basyp ūstau mänerı bar. Ony körsetu älsızdık dep ūǧady. Alaida äieldıŋ yntyzarlyǧyn «temırbeton» erkekter emes, däl osy näzık janyn aşyp körsete alatyn azamattar oiatady eken. Äiel üşın mūndai qylyq «sen men üşın maŋyzdysyŋ», «jüregımdı tek sen üşın aştym» degen belgı eken. Näzıktıgın körsetuı er adamnyŋ tüsınıstık tanytu, köŋılge qarai bılu, sezımtaldyǧy men qamqorlyq jasai alatyndyǧynan habardar etkenı. Degenmen, näzıktıgı azamattyŋ adaldyǧymen, kez kelgen jaǧdaidy basqaryp kete alu qabıletımen astaspasa, tartymdy bolmai qalady. Kei äielderdıŋ pıkırınşe näzıktık degen: «Menıŋ jıgıtımnıŋ näzıktık tanytuy – men ydys juǧanda janymnan ötıp bara jatyp moinymnan iıskeuı», «dostarmen keşkı asta otyrǧanda qolymnan ūstauy», «kino körgende basyn menıŋ tızeme qoiuy», «sebepsız aimalap, qūşuy» - yntyzarlyq oiatady eken.
Küş-quat deŋgeiı
Er adamnyŋ seksualdy küş-quatynyŋ joǧary boluy. Filosoftardyŋ aituynşa, būl tek tösektegı qabılet emes, ömırlık küş-quattyŋ körınısı. Er adam ylǧi maqsat qoiyp, alǧa ūmtylyp otyrsa, yntylansa – būl da küş-quattyŋ eselenuı. Sonyŋ bärın jüzege asyruǧa nietı jetse er adam pozitivtı, dūrys zariadtalǧan bolyp şyǧady. Onyŋ üstıne küş-quattyŋ tasyp-toluy er adamnyŋ özıne senımdı boluyna, özın, ainalasyn qūrmetteuıne, harizmasynyŋ erekşe boluyna, kez kelgen ıste alda boluyna sebepşı. Kei psihologtar, seksualdy küş-quattyŋ myqtylyǧyna adamnyŋ materialdy däuletı de täueldı bolady dep aitady.
Qaljyŋdai bıluı
Qaljyŋdasa bıluı er adamnyŋ erkındıgınıŋ, üilestırgış qasietınıŋ boluy, jaǧdaidy sezıne alu qabıletınıŋ, erkınsi aluyn tiianaqtaidy. Äzıldese bıluı adamnyŋ ışkı tüisıgımen qatty bailanysty.
Dene tūrpaty
Äielderdı tek symbatty er adamdar qyzyqtyrady degen pıkır keŋ taraǧan. Syrtqy älpet maŋyzdy faktor emes. Degenmen, äiel zaty tüisık deŋgeiınde keleşek ūrpaǧyna neǧūrlym denı sau, tegı myqty äkenı ızdeitını anyq. Jauyryny qaqpaqtai denelı jıgıt – är äieldıŋ beisanasynda jazylǧan arhaikalyq obraz. Qazırgı zamandaǧy erlerdıŋ obrazy san aluan. Onyŋ standarty joq. Bolsa, tym köp. Köp äiel üşın äkesıne ūqsas adamdar tartymdy keledı. Sondyqtan ideal proporsiiaǧa ūmtyla berudıŋ qajetı şamaly. Al özıne, symbatyna män beru – är jıgıttıŋ öz erkındegı ıs. Būl tarapta örkeniettıŋ är azamatqa bergen mümkındıgı jetıp-artylady.
Tärbiesı
"Tärbiesı – erkektıŋ bet-beinesı". Qazırgı taŋda köptegen er azamattar būl turaly ūmytqan sekıldı. Alaida äiel zaty būǧan jete män beredı. Äielge er adamnyŋ tärbiesı öte maŋyzdy ärı tyrtymdy bolyp qala beredı.
Audarǧan Şynar Äbılda
