Surette "Han" qymyz sehynda äzırlenetın qymyz türlerı
Osydan bır ai būryn belgılı käsıpker, qymyz öndıruşı «Zaŋ» JŞS-nyŋ direktory Düisenbek Ybynalievtıŋ «Han qymyz» sehyna bal tatityn bie sütınen däm tatuǧa baryp, köŋıl-küiımız tüsıp qaitty. Nege deseŋız, qazaq qymyzynyŋ patentın Germaniiadan qaitaryp alǧan, qymyzdy daiarlaudyŋ erekşe tehnologiiasyn meŋgergen, halyqty sapaly sary qymyzben, şipaly därı qymyzben qamtamasyz etıp otyrǧan, «Absent» asyl tūqymdy jylqy fermerlıgınıŋ direktory Düisenbek Ybynalievtıŋ 100 gektar jerın aluǧa bailanysty qala äkımdıgı sotqa jügıngen eken. Dauly mäseleden habardar bolǧan boida «Qala äkımdıgı «Han qymyz» sehyn tartyp alyp, ornyna tennis kortyn salmaqşy» degen taqyryppen «Adyrna» aqparattyq agenttıgı sūhbat jariialady. Al bügın bır ai ışınde jaǧdaidyŋ qalai özgergenın bılu maqsatynda portal tılşısı sehqa taǧy da at basyn būrǧan edı. Endeşe Düisenbek Ybynaliev pen oǧan araşa tüsken Qazaqstan fermerlerınıŋ qauymdastyǧy basqarma töraǧasynyŋ orynbasarynyŋ pıkırın nazarlaryŋyzǧa ūsynamyz.
- Düisenbek ata, Taraz qalasynyŋ äkımdıgen hat-habar bar ma? Jergılıktı sottyŋ şeşımı qandai bolyp jatyr?
- Olar qazır tynyştalyp qaldy. Bız sotqa bergenbız. Degenmen jergılıktı sot äkımdıktı jaqtap otyr. Oblystyq sotqa appeliiasiia jazdyq. Alaida oblystyq sot qaşan şaqyratynyn älı bılmeimız. Joǧarǧy sotqa da hat joldadyq. Qazır künıne 100-150 adam bienıŋ sütın ışıp jatyr ǧoi. Sonyŋ bärı endı kort oinai ma? Tennis korty – qalai tartsaŋ da maŋyzdy obektılerdıŋ qataryna jatpaidy. Qazır bärımızdıŋ oilaǧanymyz halyqtyŋ densaulyǧy, tırı qaluy. Sonyŋ jolynda kün-tün demei etımızdı, sütımızdı, qymyzymyzdy halyqqa berıp jatyrmyz. Äkımdık Jambyldan däl bızdıkı sekıldı şaruaşylyqpen ainalysyp jürgen adam tapsa, ündemei-aq qoialyq. Joq, olardyŋ qolynan tartyp alu ǧana keledı ǧoi. Osy künge deiın halyq qymyzdyŋ maŋyzdylyǧyn tüsınbedı ǧoi. Degenmen biyl qūdai da järdem berdı. Jer dünie «bie sütın ışseŋ, immunitetın köterıledı» dep atoilap jatyr. Al bız ony 20 jyldan berı därıpteudemız. Eldıŋ bärı «nege özıŋızdı qorǧamaisyz, erteŋ kortqa kım keletınıŋ bılemız ǧoi» dep jatyr. Özımdı osy künge deiın qorǧap keldım. Tarazǧa jaŋa äkım kelse boldy, jerıme köz tıgedı. Seksenge taiaǧan qausaǧan şaldy sottan sotqa süireidı. Sonyŋ nätijesınde mende densaulyq degen qalmady. Jaqynda ǧana jüregıme ota jasattym. Prezidenttıŋ özı keşegı joldauynda «halyqty azyqtandyruǧa küş saluymyz kerek» dep edı ǧoi. Sol joldaudy Taraz qalasy äkımdıgı ıske asyryp jatyr ma?! Mysaly, men et pen bie sütımen, 3-4 otbasyny jūmyspen qamtamasyz etıp otyrmyn. Būnyŋ bärın özım jep-ışıp jatqan joqpyn. Mal özımızdıkı, özımız sauamyz, özımız qymyzǧa ainaldyramyz, özımız satamyz. Bärın adal eŋbekten, joqtan bar jasap otyrmyz. Almaty men Nūr-Sūltandaǧy qymyzdyŋ asqaqtap tūrǧan baǧasy mende su tegın. Nege? Sebebı alyp-satarǧa bermeimız. Özımız qoldan satamyz. Būl halyqtyŋ äl-auqatyn, densaulyǧyn jaqsartuǧa öz ülesımızdı aitarlyqtai qosyp jatyrmyz degen söz. Bylaişa aitqanda, biznes infliiasiiamen küresudemız. Ükımet, äkımdık eŋbek etken adamdy nege baǧalamaidy osy?
Bie sütın satyp aluǧa kelgen Taraz tūrǧyndary
- Al advokat ne deude?!
- Advokat zaŋ jüzınde bızdıkı dūrys deude. Nege? Bırınşıden, ükımetke eşqandai bereşegım joq. Bıreudıŋ jerın tartyp almadym. Tıpten äkım jerımdı kort saluǧa tartyp alǧan künnıŋ özınde bızdıŋ qymyz sehymyz, kafemız, 25 millionǧa kredit alyp soqqan basseinımız, kölık tūraǧymyz, demalys ornymyz bar. Sonyŋ bärın maǧan zaŋ jüzınde töleuı tiıs. Ala ma, tölesın! Onyŋ üstıne būl reaksiialyq zonaǧa jatady. Būl jerge üi saluǧa bolmaidy, halyq ta tūrmaidy. Kortqa qanşa adam keledı?! Būnyŋ ükımetke bolmasa halyqqa paidasy qanşalyqty? Ekınşıden, 20 jyldan berı 200 şaqty jylqym osy jerde jaiylyp, sauylady. Olardy qalaǧa kvartiraǧa aparyp tyqpaimyn ǧoi. Basqa jer kerek. Tıpten basqa jerge aparyp qoisam, jylqylardyŋ adaptasiialanuynyŋ özı oŋai tırlık emes. Ükımet nege osynyŋ bärı ülken şyǧyn äkeletının oilamaidy? Ükımet nege Jambyl jūrtşylyǧynyŋ densaulyǧyna qam jemeidı? Qymyzdyŋ halyq üşın maŋyzdylyǧyn tüsınbeidı?
Ermek Abuov, Qazaqstan fermerlerınıŋ qauymdastyǧy basqarma töraǧasynyŋ orynbasary:
- Bız Qazaqstan Respublikasy Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgıne «Han qymyz» sehyn saqtap qalu turaly hat joldaǧan edık. 15 jūmys künı ışınde jauap berulerı tiıs. Hattyŋ jauabyn kütıp otyrmyz. Prezidenttıŋ auyl şaruaşylyǧyn ūlǧaitu kerek, kömek körsetu kerek degen tapsyrmasy bar. Sony oryndauymyz kerek emes pe?! Ösemız, önemız degen adamǧa mümkındık berıp, qazaq qymyzyn nege damytpasqa?! Būl ülken mäsele! Äkımdık atanyŋ jerıne qarap qalyp pa? Basqa jerde kort salsyn! Kömektesudıŋ ornyna nege kerı ketedı eken?!
- Düisenbek ata, Taraz qalasynyŋ äkımdıgen hat-habar bar ma? Jergılıktı sottyŋ şeşımı qandai bolyp jatyr?
- Olar qazır tynyştalyp qaldy. Bız sotqa bergenbız. Degenmen jergılıktı sot äkımdıktı jaqtap otyr. Oblystyq sotqa appeliiasiia jazdyq. Alaida oblystyq sot qaşan şaqyratynyn älı bılmeimız. Joǧarǧy sotqa da hat joldadyq. Qazır künıne 100-150 adam bienıŋ sütın ışıp jatyr ǧoi. Sonyŋ bärı endı kort oinai ma? Tennis korty – qalai tartsaŋ da maŋyzdy obektılerdıŋ qataryna jatpaidy. Qazır bärımızdıŋ oilaǧanymyz halyqtyŋ densaulyǧy, tırı qaluy. Sonyŋ jolynda kün-tün demei etımızdı, sütımızdı, qymyzymyzdy halyqqa berıp jatyrmyz. Äkımdık Jambyldan däl bızdıkı sekıldı şaruaşylyqpen ainalysyp jürgen adam tapsa, ündemei-aq qoialyq. Joq, olardyŋ qolynan tartyp alu ǧana keledı ǧoi. Osy künge deiın halyq qymyzdyŋ maŋyzdylyǧyn tüsınbedı ǧoi. Degenmen biyl qūdai da järdem berdı. Jer dünie «bie sütın ışseŋ, immunitetın köterıledı» dep atoilap jatyr. Al bız ony 20 jyldan berı därıpteudemız. Eldıŋ bärı «nege özıŋızdı qorǧamaisyz, erteŋ kortqa kım keletınıŋ bılemız ǧoi» dep jatyr. Özımdı osy künge deiın qorǧap keldım. Tarazǧa jaŋa äkım kelse boldy, jerıme köz tıgedı. Seksenge taiaǧan qausaǧan şaldy sottan sotqa süireidı. Sonyŋ nätijesınde mende densaulyq degen qalmady. Jaqynda ǧana jüregıme ota jasattym. Prezidenttıŋ özı keşegı joldauynda «halyqty azyqtandyruǧa küş saluymyz kerek» dep edı ǧoi. Sol joldaudy Taraz qalasy äkımdıgı ıske asyryp jatyr ma?! Mysaly, men et pen bie sütımen, 3-4 otbasyny jūmyspen qamtamasyz etıp otyrmyn. Būnyŋ bärın özım jep-ışıp jatqan joqpyn. Mal özımızdıkı, özımız sauamyz, özımız qymyzǧa ainaldyramyz, özımız satamyz. Bärın adal eŋbekten, joqtan bar jasap otyrmyz. Almaty men Nūr-Sūltandaǧy qymyzdyŋ asqaqtap tūrǧan baǧasy mende su tegın. Nege? Sebebı alyp-satarǧa bermeimız. Özımız qoldan satamyz. Būl halyqtyŋ äl-auqatyn, densaulyǧyn jaqsartuǧa öz ülesımızdı aitarlyqtai qosyp jatyrmyz degen söz. Bylaişa aitqanda, biznes infliiasiiamen küresudemız. Ükımet, äkımdık eŋbek etken adamdy nege baǧalamaidy osy?
Bie sütın satyp aluǧa kelgen Taraz tūrǧyndary
- Al advokat ne deude?!
- Advokat zaŋ jüzınde bızdıkı dūrys deude. Nege? Bırınşıden, ükımetke eşqandai bereşegım joq. Bıreudıŋ jerın tartyp almadym. Tıpten äkım jerımdı kort saluǧa tartyp alǧan künnıŋ özınde bızdıŋ qymyz sehymyz, kafemız, 25 millionǧa kredit alyp soqqan basseinımız, kölık tūraǧymyz, demalys ornymyz bar. Sonyŋ bärın maǧan zaŋ jüzınde töleuı tiıs. Ala ma, tölesın! Onyŋ üstıne būl reaksiialyq zonaǧa jatady. Būl jerge üi saluǧa bolmaidy, halyq ta tūrmaidy. Kortqa qanşa adam keledı?! Būnyŋ ükımetke bolmasa halyqqa paidasy qanşalyqty? Ekınşıden, 20 jyldan berı 200 şaqty jylqym osy jerde jaiylyp, sauylady. Olardy qalaǧa kvartiraǧa aparyp tyqpaimyn ǧoi. Basqa jer kerek. Tıpten basqa jerge aparyp qoisam, jylqylardyŋ adaptasiialanuynyŋ özı oŋai tırlık emes. Ükımet nege osynyŋ bärı ülken şyǧyn äkeletının oilamaidy? Ükımet nege Jambyl jūrtşylyǧynyŋ densaulyǧyna qam jemeidı? Qymyzdyŋ halyq üşın maŋyzdylyǧyn tüsınbeidı?
Ermek Abuov, Qazaqstan fermerlerınıŋ qauymdastyǧy basqarma töraǧasynyŋ orynbasary:
- Bız Qazaqstan Respublikasy Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgıne «Han qymyz» sehyn saqtap qalu turaly hat joldaǧan edık. 15 jūmys künı ışınde jauap berulerı tiıs. Hattyŋ jauabyn kütıp otyrmyz. Prezidenttıŋ auyl şaruaşylyǧyn ūlǧaitu kerek, kömek körsetu kerek degen tapsyrmasy bar. Sony oryndauymyz kerek emes pe?! Ösemız, önemız degen adamǧa mümkındık berıp, qazaq qymyzyn nege damytpasqa?! Būl ülken mäsele! Äkımdık atanyŋ jerıne qarap qalyp pa? Basqa jerde kort salsyn! Kömektesudıŋ ornyna nege kerı ketedı eken?!
Aqgül AIDARBEKOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly
