Qazırgı taŋda belden şyqqan perzentıne kömek beruden qaşyp, aliment tölemei jürgen bezbüirek äkelerdıŋ qarasy kün sanap artyp keledı. Tuǧan balasyn nesıbesınen aiyrǧan erlerdıŋ būl äreketı talai ananyŋ jüikesın jūqartyp jatqany şyndyq. Statistikalyq mälımetterge süienetın bolsaq, elımızde aliment tölemegen boryşkerlerdıŋ qaryzy 6 milliard teŋgeden asqan.
Sot oryndauşylarynyŋ aituynşa, «kökek äkelerden» aliment öndırıp alu qiynǧa soǧady. «Keibır azamattar aliment tölemeu üşın jūmys ornyn, tabysyn jäne tūrǧylyqty meken-jailaryn jasyru arqyly jaltaryp otyr. Zaŋdaǧy qarama-qaişylyqtarǧa bailanysty olar qylmystyq jauapqa tartylmai keledı»,- deidı zaŋ qyzmetkerlerı.
Köptegen elderde boryşkerlerge qataŋ jaza türlerı qoldanylady. Mysaly, Qytai aliment tölemeitın er adamdardy atu jazasyna kesse, AQŞ olardy 2 jylǧa deiın bas bostandyǧynan aiyrady. Sondai-aq, Fransiia, İtaliia, Äzırbaijan syndy elderde de zaŋǧa baǧynbaǧan äkelerdı türmege toǧytu qarastyrylǧan. Kanada memleketınde boryşkerlerdıŋ suretı saittarda jariialanady. Osy oraida bızdıŋ elımızdıŋ zaŋy bezbüirek ata-anaǧa äldeqaida meiırımmen qarai ma degen oiǧa kelesıŋ.
Zaŋger-mediator Aijan KESEBAI «Adyrna» tılşısıne bergen sūhbatynda aliment öndıru azamattyq ıs retınde qaralatynyn atap öttı.
«Aliment öndıru azamattyq ıs retınde qaralady. Ökınışke qarai, oǧan eşqandai qylmystyq jauapkerşılık qoldanylmaidy. Belgılengennen somma tölenbegen jaǧdaida, zaŋ boryşkerdıŋ mülkın tärkılep, şetelge şyǧuyna tyiym sala alady»,-dedı ol.Erlı-zaiyptylar özara aliment töleu turaly kelısımge otyra alady
–QR «Neke jäne otbasy» Kodeksınıŋ 138-babynda ata-analardyŋ kämeletke tolmaǧan balalardy kütıp-baǧu jönındegı mındetterı körsetılgen. Erlı-zaiyptylar özara aliment töleu turaly kelısımge otyra alady, al ol bolmaǧan jaǧdaida sot kämeletke tolmaǧan balalarǧa olardyŋ ata-analarynan alimenttı ai saiyn bır balaǧa - ata-anasy tabysynyŋ jäne özge de kırısınıŋ - törtten bır bölıgın; ekı balaǧa - üşten bır bölıgın; üş jäne odan da köp balaǧa teŋ jartysyn öndırıp alady.Boryşker jūmyssyz bolsa da, aliment töleuge mındettı
–Elımızde būrynǧy küieuınen qajettı sommany öndıre almai jürgen analar öte köp. Boryşker jūmyssyz bolsa da, aliment töleuge mındettı. Būl jaǧdaida tölem er azamat tūratyn qalanyŋ ortaşa ailyq jalaqy kölemıne bailanysty esepteledı.Sot oryndauşy mardymdy jūmys atqarmaǧan jaǧdaida, onyŋ üstınen aryz jaza alasyz
–«Aliment öndırıp alu jönındegı ıspen sot oryndauşylary ainalysady. Alaida olardyŋ būl jūmysty atqarǧannan alatyn paiyzy öte az. Sol sebeptı qyzmetkerlerdıŋ ıstegen jūmysy köp jaǧdaida nätijesız bop jatady. Qyz-kelınşekterdıŋ köpşılıgı «onyŋ jaǧdaiy joq, aliment tölei almaidy» dep ündemei jüre beredı. Dese de, är adam öz qūqyǧyn qorǧai bıluı kerek. Bes jyl boiy, on jyl boiy aliment öndıre almai jürgen äiel adamdar özınıŋ sot oryndauşysynyŋ üstınen elektrondy türde aryz jazyp, lisenziiasynan aiyra alady. Ol üşın Ädılet ministrlıgınıŋ resmi saityna kıruı qajet»,- dep keŋes berdı zaŋger.Bügınde ärbır onynşy äke ūl-qyzyna aliment töleuden bas tartady. Būl – ata-analardyŋ bala aldyndaǧy jauapkerşılıktı sezınbeuınıŋ saldarynan tuyndaǧan statistika. Bızdıŋ taraptan aitarymyz – ūrpaq jalǧasy balanyŋ ömırıne äke men ana bırdei köŋıl bölse degen tılek qana.. Foto aşyq derekközden alyndy.
Diana ASAN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
