Keńestik ıdeologııa jasyrǵan aqıqat

Totalıtarlyq júıeniń jeti qat jer astyna jasyrǵan qupııalarynyń biri – qazaq ult-azattyq qozǵalysy týraly aqıqat edi. Biz, arasynda zertteýshi ǵalymdar da bar, osy ýaqytqa deıin “alash qozǵalysy” delinip kelgen pro­estiń jalǵyz shyn aty – qazaq ult-azattyq qozǵalysy bolatyn. Totalıtarlyq júıe ony osy óz atymen atap, áshkere bolýdan qoryqty, shyndyqpen betpe-bet kelýge qaımyqty.

Máskeý muraǵatyndaǵy qupııa qorlardan alynyp, búgin gazet betinde jaryq kórip otyrǵan Bádrısafa Baıtursynkelininiń, Ahmet Baıtursynulynyń jáne Álıhan Bókeıhanovtyń sol kezdegi Saıası tutqyndarǵa kómek qorynyń tóraıymy Ekaterına Pavlovna Peshkovaǵa joldaǵan hattary I.V.Stalın basqarǵan ókimettiń qazaq ult-azattyq qozǵalysyn, eń aldymen qozǵalystyń basshylaryn maqsatty túrde jáne teńdesi joq qatygezdikpen kózin joıǵandyǵynyń bultartpas naqty aıǵaǵy bolyp tabylady.

Mundaı dárejedegi tarıhı qujattardy jarııalaý bizge ne beredi?

Birinshiden, Á.Bókeıhanov bastaǵan qazaq ult-azattyq qozǵalysy basshylarynyń qazaq ultynyń bolashaǵyn anyqtaý isinde durys jolda turǵandyǵyna; ekinshiden, óziniń tabıǵı arnasynda turǵan qazaq ult-azattyq qozǵalysy men onyń basshylaryn maqsatty túrde joıyp, qazaq ultyn azapty jolǵa salǵan (ashtyq, repressııa, soǵys jáne t..b.) keńestik bıliktiń irge­tasynyń shirik ekendigine; úshinshiden, óz halqyna qamqor, onyń táýelsizdigi men biregeıligin qamtamasyz ete alatyn memlekettigi bar ulttyń baqytty ult ekendigine kózimiz jete túsedi.

Qazaq ult-azattyq qozǵalysyn patshalyq bılik te, sondaı-aq keńestik bılik te qýǵyn-súrginge ushyratty. Degenmen, sońǵy bıliktiń alǵashqysymen salystyrǵanda, bul iste sheksiz jaýyzdyq tanytqanyn, Álimhan Ermekulynyń sózimen aıtqanda, ult-azattyq qozǵalysy qaıratkerleri men belsendilerin “baýdaı túsirgenin” aıtý paryz. Bul –biz keshirsek te, tarıh keshirmeıtin qııanat, ultqa jasalǵan qııanat. Ult tarıhynyń uzyna boıynda ǵylym úshin “jaraıdy” dep kóz juma salatyn oqıǵalar men qubylystar bolmaıdy, al keńes ókimetiniń qazaq aǵartýshylyǵy men qazaq ultshyldyǵyna jasaǵan qııanatyna baılanysty nemquraıdylyq tanytý – Alla aldynda kúná, sondaı-aq ulttyq sanamyzdyń máńgúrttikke boı aldyrǵandyǵynyń aıǵaǵy bolmaq. Baspasózge alǵash ret usynylyp otyrǵan tómendegi qujattyq materıaldar osy oıǵa jeteleıdi, sonymen birge bul qujattarda berilgen tarıhı faktiler jaryq kórip jatqan kóp faktilerdiń biri ǵana emes, bul – HH ǵasyrdaǵy qazaq ult-azattyq qozǵalysy basshylarynyń bolshevıkter qurǵan saıası bılikke aıtqan qarǵysy, orys bıliginen aqyryp teńdik suraǵan ult qaıratker­lerin qanǵa bóktirgen bolshevıkter ókimetiniń jasaǵan qylmysynyń naqty aıǵaǵy.

Sondaı-aq bul qujattyq materıaldar – 1905 jylǵy Qarqaraly petıııasynan bastalyp, 1917 jyly qurylǵan Qazaq komıtetteri, Alash partııasy jáne Alashorda úkimeti arqyly jalǵasyn tapqan júıeli azattyq qozǵalystyń keńes ókimeti tusynda qaıǵyly fınalmen aıaqtalǵandyǵynyń kýási.

Sondaı-aq bul qujattyq materıaldar – ózin otarlyq táýeldilikte tonalǵan, qorlanǵan ulttardyń qamqorshysy retinde túrli deklaraııalar arqyly álemge jarııa etken ókimettiń ustanymynyń ekijúzdilikke urynǵandyǵynyń kórinisi.

Sondaı-aq bul qujattyq mate­rıaldar – keńes ókimeti tarapynan júzege asqan shekten shyqqan arsyzdyqtyń (ınızm) kórinisi. Bolmasa Álekeńniń (Álıhan Bókeıhanovtyń) ótinish hatynda kórsetilgendeı, keńestik qupııa polıııanyń A.Baıtursynulynyń 1917 jylǵy qazan tóńkerisine deıin aǵartýshylyq qyzmeti úshin patshalyqtyń abaqtysyna bir emes, birneshe márte qamalǵandyǵynan habardar bolmaýy múmkin emes. Olarǵa A.Baıtursynuly ustanymyndaǵy aǵartýshylyqtyń qajeti joq edi. Olarǵa keregi halyqty orystandyrý jolyna salatyn keńestik ustanymdaǵy aǵartýshylyq edi.

Uly aǵartýshyǵa arasha túsken hatynda Álekeń ony naıonalıst, ıaǵnı ultshyl dep ataıdy. Ahań Máskeýdegi Býtyrka abaqtysynda keńestik tergeý­shige bergen jaýabynda óziniń kózqarasy turǵysynan ultshyl ekendigin málimdeı­di. Sol zamanda shynaıy ultshyl bolý árbir azamat úshin úlken mártebe edi.

Qurmetti Jaqań (Mirjaqyp Dýlat­uly) aıtqandaı, qazaq qoǵamynda naǵyz ultshyldardyń ózi az edi. Azdyǵyna qaramaı, olar ultyn artyna erte alǵan edi.

Búgingi biz aınalshyqtap, tereńdep túsine almaı júrgen sózderdiń biri –osy “ultshyl” sózi. Ony óz maǵynasynda túsine almaımyz, óıtkeni tabıǵı oılaý arnasynan shyǵyp qalǵanbyz, anyǵyraq aıtqanda, bizdi bul arnadan shyǵarǵan da – keńestik ıdeologııa.

Al Álekeńniń qoldanysyndaǵy ultshyldyq – bul ulttyń joǵyn túgendeýshi, ultty uıytýshy jáne ony qalyptastyrýshy, onyń memlekettiligin jańǵyrtý jáne oǵan ulttyń ózin ıe etý. Mine, osyny olar ulshyldyq degen. Al kommýnıstik ıdeologııa alashtyqtarǵa tańǵan “býrjýazııalyq ultshyldyq” bul, árıne, bolshevıktik sandyraq bolatyn.

Hattarda kórsetilgen Ekaterına Pavlovna Peshkova kim edi? E.P.Peshkova – orys jazýshysy A.M.Gorkııdiń áıeli. 1922–1939 jyldary “Saıası tutqyndarǵa kómek” qoryn uıymdastyryp, ókimet tarapynan jabylǵansha osy qoǵamdyq uıymdy basqaryp, myńdaǵan saıası tutqyndarǵa túrli kómekter berý isin júrgizgen uly júrekti áıel. 1933 jyly qańtarda Soloveki lagerinde qamaýda otyrǵan Ahańnyń, Ahmet Baıtursynulynyń Ekaterına Pavlovnaǵa “bir adamnyń” usynysy boıynsha ótinish-tilek jazyp otyrǵany, árıne, jaıdan-jaı emes-tin. Lagerlik jaǵdaıda densaýlyǵynyń nasharlap ketýine baılanysty májbúrlikten týǵan shara edi. Buǵan qosymsha, batys Sibirdegi Tom okrýgindegi Mogochıno derevnıasyna saıası tutqyn retinde jer aýdarylǵan jary Bádrısafa Baıtursynkelini de densaýlyǵyna baılanysty kómekke asa muqtaj bolatyn. Ahań E.P.Peshkovadan Soloveki lagerinen Tomǵa jer aýdaryla barǵan otbasymen qosylýǵa kómek suraıdy.

Ahańnyń hatynda atalatyn “bir kisi”, árıne, Álıhan Nurmuhameduly Bókeıhanov ekendigi kúmánsiz. Oǵan sebepshi bolǵan mynadaı jaǵdaı bolsa kerek. E.P.Peshkova basqarǵan “Saıası tutqyndarǵa kómek” qorynda 1930 jylǵa deıin Álekeńniń eski dosy, professor S.P.Shveov jumys jasaǵan-dy. Ol Qordyń Lenıngradtaǵy bólimin basqarǵan bolatyn. Qorǵa dári-dármek jáne basqa da zattar bóldirý arqyly birinshi Densaýlyq saqtaý halyq komıssary N.A.Semashko da óz kómegin berip otyrǵan. N.A.Semashkomen Álekeńniń jyly joldastyq qatynasy uzaq ýaqytqa deıin saqtal­ǵan.

Álıhan Nurmuhameduly Ekaterına Pavlovna basqarǵan qorǵa qatysty osyndaı tanystyq joldar men múmkindikterdi paıdalanýdy qosh kórip Ahańa ótinish-hat jazýǵa keńes bergendigi baıqalady. Eki qaıratkerdiń de jazǵan hattarynyń astarynda OGPÝ-dyń qoly arqyly   qazaq azattyq qozǵalysyn qatygezdikpen jazalaý jolyna túsken keńestik bılikke degen ashý-yzanyń taby jatqandyǵyn ańǵarý, árıne, qıyn emes.

Osy turǵydan alǵanda bizge jetken bul qujattar ımperııalyq júıeni jańǵyrtýdy armandaıtyndardyń tilegine qarsy atylǵan oqtaı áser týdyrady.

Qujattarǵa baılanysty berilgen shaǵyn túsinigimizdiń sońynda Ekaterına Pavlovna basqarǵan qordyń Ahmet Baıtursynulyna qatysty qujattaryn muraǵat qorlarynan taýyp, olarmen oqyrmandardy tanystyrýǵa sebepshi bolǵany úshin tarıh ǵylymdarynyń doktory B.O.Jangýttınge rızashylyǵymyzdy bildiremiz. Qazaq zııalylarynyń oryssha jazǵan hattaryn sol kúıinde, eshbir ózgerissiz, ıakı orys tilinde bergendi jón sanadyq.

Mýj moı Baıtýrsýnov Ahmet Baıtýrsýnovıch (kazak), nahodıaıısıa pod strajeı v Být[y]rskoı tıýrme s 06.1930 g. do sentıabrıa s[ego] g[oda] [1931] perestal napısat mne ı detıam pısmo. A potomý proshý Vashego sodeıstvııa ne otkazat soobıt mne: gde nahodıtsıa mýj moı Baıtýrsýnov Ahmet v nastoıaee vremıa. Adres moı: Alma-Ata, Narynskaıa 83. Baıtýrsýnova Badrısafa.

1931 g., ıanvarıa 10 dnıa

Arhangelsk 16.02. 1933 g.

Ývajaemaıa Ekaterına Pavlovna!

Po ýkazanııý odnogo lıa, ıa podal zaıavlenıe v OGPÝ cherez organızaııý, kotorýıý Vy vozglavlıaete. Moe krıtıcheskoe polojenıe vynýjdaet prosıt Vas otorvat klochek dorogogo Vashego vremenı ı ýdelıt ego na prochtenıe nastoıaego moego poslanııa. Hotıa polojenıe svoe opısal v zaıavlenıı, kotoroe doljno proıtı cherez Vas, no vse je v ofııalnom zaıavlenıı ot nekotoryh podrobnosteı prıshlos vozderjatsıa. Vot v chem zaklıýchaetsıa podrobnostı. Ia pedagog, rabotavshıı 34 goda po prosveenııý kırgız-kazakskogo naroda ı rabotavshıı ne kak pedagogı drýgıh kýltýrnyh naıı, sozdavsh[ee] vekamı vse neobhodımoe dlıa raboty po prosveenııý. Do revolıýıı 1905 g. na kazakskom ıazyke nı pısat, nı chıtat, nı ýchıtsıa ne razreshalos; poetomý na etom ıazyke ne bylo daje ı togo osnovnogo, bez kotorogo nevozmojno vestı kakýıý – lıbo prosvetıtelnýıý rabotý, t.e., ne bylo nı alfavıta, nı orfografıı, nı grammatıkı ıazyka, nı teorıı slovesnostı, nı ýchebnıkov, nı pechatnoı lıteratýry, nı gazety. Vse eto prıshlos sozdavat ı osnovat mne, tak kak raskrepoenıe ıazyka, posle revolıýıı 1905g. sovpalo s tvorcheskoı poroı moeı jıznı.

Ia pedagog, svıazavshıı s rabotoı prosvetıtelnoı obestvenno-kýltýrnýıý, pýblıstıcheskýıý, lıteratýrnýıý, ı kak syn poraboennoı naıı, provodıvshıı v svoeı rabote opredelennýıý polıtıcheskýıý ıdeıý-ıdeıý osvobojdenııa Kazakskogo naroda cherez borbý protıv sýestvovavshego rejıma, cherez kýltýrnoe razvıtıe ı cherez ýglýblenıe soznanııa naroda; za chto prıhodılıs sıdet v tıýrme, pobyvat v ssylke prı arskom rejıme. Ia kak syn otstaloı naıı, rabotal s samootverjennym entýzıazmom, otdavaıa vse svoı sıly ı sposobnostı, daje ı zdorove svoe, na delo prosveenııa kazakskogo naroda. I vot voleıý sýdeb, v blagodarnost za vse eto ot kazakskogo naroda prıshlos mne prı starostı let (62 g.) pobyvat 20 mesıaev v tıýrme, 22 mesıaa v konlagere ı ochýtıtsıa, nakone, v takom polojenıı, gde starost atakýet menıa s 3 [treh] storon.

Vo pervyh, atakýet ona so storony bolezneı: v chısle 12 nedýgov, kotorymı ıa stradaıý, grýdnaıa jaba s perıodıcheskımı prıpadkamı,bronhıt s ýdýshlıvym kashlem,nachınaıýımsıa s nastýplenıem holodov ı konchaıýımsıa s nastýplenıem tepla,ıznýrıaıýım tem,chto po nocham ne daet spokoıno spat,podagrıcheskıe bolı ot holodnogo ı revmatıcheskıe bolı ot syrogo klımata,ne govorıa ýje o drýgıh boleznıah – vedýt ýslennýıý podgotovıtelnýıý rabotý dlıa okonchatelnogo rascheta s jıznıý.

 Vo vtoryh atakýet so storony holoda: ıa byl arestovan; 2/VI [ııýnıa] [19]29 g., t.e., v letnee vremıa; otpravlen byl 8/ VII[ııýlıa] togo je goda, t.e. toje v letnee vremıa, kogda v teploı odejde nadobnostı ne byvaet.
Nahodıas v tıýrme v osobenno teploı odejde ı obývı nadobnostı toje ne vstrechal, poetomý ne vypısyval teploı odejdy ı obývı ız doma. Vdrýg obıavlenıe prıgovora ı otpravlenıe v konlager v pojarnom porıadke ı ıa v chem byl, v tom ı poehal v konlager. V konlagere daetsıa kazennoe obmýndırovanıe ı ıa, skombınırýıa svoıý odejdý s kazennoı, ostroı nýjdy v teploı odejde ne oýal. Prı osvobojdenıı vse kazennoe otbıraetsıa, ı ıa okazalsıa teper sovershenno ne voorýjennym protıv holoda. To, chto ostalos teplogo doma, konfıskovano, a to chto vzıato bylo s soboı, chastıý prodano, chastıý ýspelo ıznosıtsıa za vremıa prebyvanııa v tıýrme ı konlagere. Iznoshennaıa odejda ı obýv ne v sostoıanıı zaıtıt menıa ot zdeshnego holoda, dohodaego chast do 40 ı bolee gradýsov.

V tretıh,smert atakýet menıa so storony goloda: vo vremıa nahojdenııa v tıýrme vplot do konfıskaıı ımýestva ıa polýchal pomo ız doma, v vıde posylok ı deneg; s konfıskaıeı ımýestva, pomo eta prekratılas, ıbo jena, 56 letn[ıaıa] starýha,stradaıýaıa sereznoı boleznıý, vyrajaıýaıasıa v pomrachenıı soznanııa, povtorıaıýıhsıa 4-5 raz, ne tolko pomogat mne, no ı ne v sostoıanıı prokormıt sebıa. Prı neı 14 letnıaıa plemıanıa, konchıvshaıa tolko 7-letký; ona slýjıt ı koe-kak kormıt sebıa ı moıý bolnýıý jený. Nahodıas v konlagere, hotıa nýjdalsıa v ýlýchshennom pıtanıı, no golodnym ne byval, ıbo rabotal lıbo v kontore, lıbo v kanelıarıı, no bolsheıý chastıý na proızvodstve, v kachestve malıara-ıgrýshechnıka ı polýchal proızvodstvennyı paek. Prıbyv v Arhangelsk ıa okazalsıa ı bez sredstv k sýestvovanııý ı bez raboty ı prıhodıtsıa ıspytat golod do polnogo ıstoenııa. Bezrabotnyı ne polýchaet nı prodovolstvennoı, nı stolovoı kartochek – eto znachıt pokýpat prodýkty pıtanııa na rynke po volnym enam. Volnaıa ena na hleb v nastoıaee vremıa doshla do 10 rýb[leı] za kg [kılogramm].

Dlıa postýplenııa na fızıcheskýıý rabotý meshaet moıa ınvalıdnost, a na kontorskıe ı kanelıarskıe raboty ne prınımaıýt menıa kak admın[ıstratıvno]-vyslannogo: v pervýıý ochered prınımaıýt chlenov profsoıýza, vo vtorýıý - voobe volnye ı tolko v tretıý ochered,t.e., prı nedostatke volnyh prınımaıýt admın[ıstratıvno]-vyslannyh ı tolko do ızvestnogo %[ proentov], poetomý naıtı sebe rabotý ne mojesh. 2 Ǵ mesıaa jıvý bez raboty ı podderjıvaıý svoıý jızn, prodovaıa poslednıe pojıtkı ız belıa, postelnyh prınadlejnosteı. No tak sýestvovat dolgo ne prıdetsıa. Pokýpaıa po 10 [rýbleı] kılo hleba, dolgo proderjatsıa ne mojesh. Posýdıte samı, kak mojet sýestvovat kto-by-to ne byl prı takom polojenıı, prı kakom nahojýs ıa. Ia postavlen v takıe ýslovııa prı kotoryh prıdetsıa lıbo sovsem mahnýt rýkoı na jızn, lıbo prıbegat k kraınım meram dlıa spasenııa ee, odnoı ız takıh kraınıh mer ıavlıaetsıa moe nastoıaee obraenıe k Vam, ýtrýjdaıýee Vas svoeı zaklıýchıtelnoı chastıý. Iznýrennyı boleznıamı, ıstoennyı ot skýdnogo pıtanııa ı nevoorýjennyı protıv zdeshnego holoda proderjatsıa v nastoıaem polojenıı dolgo ne mogý ı s neterpenem jdý rezýltata svoego hodataıstva. Poetomý prosıl by Vas, Ekaterına Pavlovna, ne otkazat v Vashem sodeıstvıı k ýskorenııý reshenııa voprosa, ıavlıaıýegosıa v tochnom smysle voprosom jıznı ı smertı dlıa menıa. S sovershennym pochtenıem A.Baıtýrsýnov.

Adres: Arhangelsk,Solombala,1 derevnıa ,1 lınııa, dom 9. Baıtýrsýnový Ahmetý Baıtýrsýnovıchý.

Ývajaemaıa Ekaterına Pavlovna. 16.02 [fevralıa] 1933g. na Vashe ımıa sdal na pochtý prosbý o perevode ego v drýgoe mesto ız Arhangelska Baıtýrsynov Ahmet. Prosba ego napravlena v OGPÝ .

On prosvetıtel kazahskogo[kırgızskogo] naroda. Baıtýrsynov, Kırıl ı Mefodıı, Novıkov ı Radıev svoego naroda. On sozdal azbýký, kotoraıa po mnenııý prof[essora] Mollo, lýchshaıa ız Azbýk, eslı trebovat ot nıh sootvetstvııa znakov fonetıke ıazyka; on popýlıarızıroval etý azbýký napechatav na neı satırıcheskıe svoı stıhı ı perevod 40 basen Krylova. Prı etom on s poslednım postýpıl tak je, kak dedýshka Krylov s Ezopom. Ezopokrylovskıe basnı sdelal kırgızskımı. Po metkostı satıry, krasote stıha, po kratkostı ızlojenııa temy-perevody Baıtýrsynova predstavlıaıýt vysoko hýdojestvennye tvorenııa svyshe otmechennogo talanta. Krylova v stepı znal kajdyı kazak. Baıtýrsynov A. avtor grammatıkı, sıntaksısa, býkvarıa, hrestomatıı   na kazahskom ıazyke. On Narkompros   Kazakskoı ASSR, mnogoletnıı v 1920-1928 g. do aresta ego predsedatel ýchenoı prı NKM prose komıssıı. On, B.A., pervoklassnyı poet, satırık.

On B[aıtýrsýnov].A[hmet]., patrıot, naıonalıst. Prı starom rejıme sıdel v tıýrme 10 m[e]-[cıa]ev mesıaev ı vyslan za predely stepnogo kraıa na 5 let.

On, B[aıtýrsýnov].A[hmet]., redaktor, ızdatel ı sozdatel edınstvennoı togda kazahskoı gazety “Kazak” . 1913-1918g. v staroe vremıa ne bylo kazaka, kotoryı ne chıtal ı ne znal etoı gazety. Kogda v 1916g. Orenbýrgskıı gýbernator trıjdy oshtrafoval “Kazak” na 4500 rýb[leı]., to etı dengı perevodılıs chıtatelıamı po telegrafý dolıamı po 5,10, 50 ,100 rýb[leı]. ı spasalı ot tıýrmy redaktora Ahang (laskatelnoe ot Ahmeta)

Sýdba B[aıtýrsýnova].A[hmeta], shodna s sýdboı N.G. Ch[ernyshevskogo], kak on B[aıtýrsýnov].A[hmet], besstrashnyı prorok svoıh ýbejdenıı, kak on, kabınetnyı rabotnık, kak on-strah vlastı. Ia znaıý N.G. Ch [ernyshevskogo] ı ne boıýs s nım sravnıvat B[aıtýrsýnovym].A[hmetom], tak kak ego tak je znaıý. Vse eto ıa mog by napısat v OGPÝ eslı b[y] ne sostoıal v ego popechenıı s 1925 goda. OGPÝ moı slova prımet v obratnom znachenıı. B[aıtýrsýnový] 61 god, no on mog by ee porabotat v polzý kaz[ahskogo] ıazyka.

A.Bokeıhanov.

25.02.1933 g.

20.04.1933 g.

Ývajaemaıa Ekaterına Pavlovna! Kraıne krıtıcheskoe polojenıe moe vynýjdaet menıa vtorıchno obratıtsıa k vam s povtorenıem svoeı prosby ob okazanıı vozmojnogo s Vasheı storony sodeıstvııa k ýskorenııý reshenııa moego dela o perevode. V zaıavlenıı na ımıa OGPÝ ot 15.02[fevralıa][19]33g. poslannýıý cherez vozglavlıaemýıý vamı organızaııý, ıa prosıl:1) o perevode menıa ız Sevkraıa v kakoı-lıbo drýgoı kraı s teplym klımatom 2) v snıatıı s menıa ogranıchenııa v prave po otnoshenııý postýplenııa na kontorskıe ılı konelıarskıe raboty, a v slýchae nevozmojnostı ýdovletvorenııa ızlojennyh hodataıstva, perevestı menıa k seme, nahodıaeesıa tak je v ssylke v zapadnoı Sıbırı v Tomskom okrýge, Krıvosheınskom raıone, v derevne Mogochıno( poslednee mesto prebyvanııa). Ia, kak ınvalıd fızıcheskogo trýda, ne sposoben nı na kakıe raboty, krome kontorskoı ılı kanelıarskoı, a na poslednıýıý rıada raboty, v nastoıaee vremıa admın [nıstratıvno] vyslannyh sovsem ne prınımaıýt, ne tolko prınımat novye, no daje starye goda 3-4 [goda] rabotaıýıe snımaıýt s raboty. Prı takom otnoshenıı vlastı k admın[nıstratıvno] vyslannym, rasschıtyvat mne, gde by to ıa ne byl, na postýplenııa v kontorý ılı kanelıarııý ýje ne prıdetsıa.

Dovedennyı bezrabotnym, golodnym sýestvovanıem, dovedennym do polnogo ıstoenııa ı obessılenııa [ne razborchıvo] ı lıshennyı, v sledstvıe ýkazannyh prıchın, vozmojnostı k samostoıatelnomý sýestvovanııý ıa mogý prosıt teper o perevode menıa tolko k seme nahodıaeısıa v ssylke v vysheýkazannom mestnostı. S sovershennym pochtenıem A.Baıtýrsýnov.

Adres Arhangelsk, Solombala 1-ıa derevnıa 1 lınııa, d.1.

---