Adam qūqyǧy men sot bilıgı turaly talqylandy

Halyqaralyq adam qūqyqtary künıne orai «Zamanaui Qazaqstannyŋ sot bilıgı jäne adam qūqyǧy: ürdısterı jäne keleşegı» atty Adam qūqyqtary jönındegı II Euraziialyq forum öttı dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly universitettıŋ baspasöz qyzmetıne sılteme jasap. Ūiymdastyruşylar qatarynda Qazaqstan Respublikasy Joǧarǧy Sotynyŋ janyndaǧy Sot törelıgı akademiiasy, M.S. Närıkbaev atyndaǧy KAZGUU Universitetı jäne Germaniia Halyqaralyq Qūqyqtyq Yntymaqtastyq Qory bar. Şara karantindık şekteulerge bailanysty onlain formatta ötıp, äleumettık jelılerde transliasiialandy. Forumǧa Qazaqstan Respublikasy Joǧarǧy Sotynyŋ töraǧasy Jaqyp Asanov, Germaniia Federativtık Respublikasynyŋ  Tötenşe jäne Ökılettı Elşısı  Klinner Tilo, Qazaqstan Respublikasy Joǧarǧy Soty janyndaǧy Sot törelıgı akademiiasynyŋ rektory Zäureş Baimoldina, zaŋ ǧylymdarynyŋ doktorlary men kandidattary jäne özge de şeteldık zaŋgerler qatysty. Şaranyŋ aşylu saltanatynda KAZGUU Universitetınıŋ Provosty Sergei Pen Forumnyŋ negızgı erekşelıgın atady: «Bügın ärıptesterımız sot törelıgınıŋ türlı aspektılerı – jasandy intellekt tehnologiiasyn engızudıŋ sapasynan bastap ony qoldanudyŋ etikalyq jäne qūqyqtyq mäselelerıne deiın baiandaidy. Spikerler Qazaqstanmen yntymaqtastyq, ärıptestık bailanys ornatqan älemnıŋ barlyq iurisdiksiialarynan qatysuda». Sergei Pen qazaqstandyq sot jüiesı soŋǧy bırneşe jylda eŋ joǧary standarttarǧa sai ekenın körsetkenın, reformalardy jüzege asyrudaǧy jüielılık pen tabandylyqty däleldegenın aitty. Qazaqstan Respublikasynyŋ Joǧarǧy sotyna qolǧa alǧan reformalaryn sättı aiaqtauǧa tılektestıgın bıldırdı. Kaspii universitetınıŋ Jeke qūqyq ǧylymi-zertteu institutynyŋ direktory Maidan Süleimenov sot törelıgıne qol jetkızu mäselesın köterdı. Onyŋ aituynşa, sot törelıgınıŋ qoljetımdılıgı degenımız - kez kelgen azamattyŋ qūqyǧy būzylǧan jaǧdaida zaŋmen qorǧaluy, sotqa eş kedergısız jügıne aluy. Onlain-forum aiasynda KAZGUU professory Roman Melnik äkımşılık ädılet negızı retınde adam qūqyqtary doktrinasyn aşyp körsettı. Professordyŋ aituynşa, bügıngı taŋda Batys Europa elderı memlekettık basqaru salasynda adam qūqyqtary men bostandyqtarynyŋ maŋyzyn absoliuttendırudı ūsynyp otyr. Sondai-aq ol äkımşılık sottyŋ tiımdı jūmys ısteuın qamtamasyz etude bırneşe maŋyzdy baǧyttar ūsyndy. «Äkımşılık sottyŋ tiımdı jūmys ısteuı üşın adam qūqyqtary doktrinasyna asa köŋıl bölu kerek. Ol kelesı baǧyttarda jüzege asyryluy tiıs: normativtık qūqyqtyq tüsınıkten bas tartu, adam men azamattyŋ negızgı qūqyqtarynyŋ mazmūnyn tereŋnen zerdeleu, halyqaralyq (europalyq) sot instansiialarynyŋ şeşımderıne baǧdarlanu, olar tūjyrymdaǧan qorytyndylardy (şeşımderdı) Qazaqstan Respublikasynda "soft law" retınde paidalanu», - dep tolyqtyrdy professor. Atalǧan Forumnyŋ nätijelerı sot törelıgı men ūlttyq qūqyqty jetıldıruge üles qosyp, jaŋa ǧylymi eŋbekterde körınıs tabady deidı ūiymdastyruşylar.