Ǧaryştyŋ tylsym syrlaryna üŋılu, jūmbaǧyn şeşu, tıptı, qajet bolsa ony igeru ǧylym men tehnologiia qaryştaǧan zamanda kün tärtıbındegı negızgı mäsele bolyp tūrǧany anyq. Baiqoŋyrymen älemge äigılı elımızdegı ǧaryş salasynyŋ bügını jäne bolaşaǧy qandai?
"Qazaqstan-2050" strategiiasynda elımızde tolyqqandy ǧaryş salasyn qūru Respublika ekonomikasyn jaŋǧyrtudyŋ negızgı mındetterınıŋ bırı retınde aiqyndalǧan bolatyn. Aldaǧy onjyldyqta Qazaqstan ǧaryş qyzmetterı boiynşa älemdık naryqtaǧy salmaǧyn arttyru josparlanǧan.
Eldegı ǧaryş salasy boiynşa nysandar men jerüstı infraqūrylymdary bırıŋǧai negızde ūiymdastyrylǧan. Ǧaryş salasyn damytudyŋ barlyq strategiialyq baǧyttary boiynşa käsıporyndar qūrylǧan. Bügıngı taŋǧa deiın atalmyş sala boiynşa käsıporyndardyŋ ǧylymi jäne injenerlık qūramynyŋ bılıktı kadrlyq iadrosy qalyptastyrylyp, ǧaryş tehnikasynyŋ arnaiy konstruktorlyq-tehnologiialyq biurosy jinaqtalǧan. Şet elder men Qazaqstannyŋ jetekşı joǧary oqu oryndarynda Ǧaryştyq tehnika jäne tehnologiialar boiynşa mamandar daiarlanuda.
Bügınge deiın eldıŋ qajettılıkterın qanaǧattandyru, aqparattyq qauıpsızdıgın, sondai-aq qyzmetter importyn tömendetudı qamtamasyz etu maqsatynda "Kazsat-2", "Kazsat-3" bailanys sputnigınen jäne "KazEOSat-1", "KazEOSat-2" jerdı qaşyqtyqtan zondtaudyŋ ekı sputnigınen orbitalyq toptmalar qūrylyp, paidalanuǧa berılgen bolatyn.
Elımızde äigılı ǧalymdar, professorlar men akademikter jūmys ısteitın üş ǧylymi institutty bırıktırgen ūlttyq ǧaryştyq zertteuler men tehnologiialar ortalyǧy jūmys ısteidı. Ortalyq astrofizika, jer ionosferasy jäne JQZ salasyndaǧy ǧylymi zertteulerdıŋ dästürlı baǧyttaryn odan ärı damytumen qatar, jaŋa baǧyt – Ǧaryştyq tehnika men tehnologiialardyŋ otandyq ülgılerın äzırleu boiynşa tabysty qoldanbaly ǧylymi zertteuler jürgızude.
Qazırgı taŋda "Ǧaryş-Ekologiia" ǧylymi-zertteu ortalyǧy tabysty jūmys ısteude. Ortalyq "Baiqoŋyr" ǧaryş ailaǧynan zymyran-tasyǧyştardy ūşyrudyŋ ekologiialyq monitoringın jürgızedı. Sondai-aq, olardyŋ qorşaǧan ortaǧa jäne Qazaqstan halqynyŋ densaulyǧyna äserın baqylauda ūstaidy. Būdan bölek Almaty, Baiqoŋyr jäne Jezqazǧan qalalarynda stasionarlyq zerthanalar, sonymen qatar tasymaldaǧyş zymyrandardan bölınetın bölıkter qūlaǧan audandarda jūmys ısteu üşın jyljymaly zerthanalar qūrylǧan bolatyn.
2021 jyldan bastap 2025 jylǧa deiıngı aralyqta "Ǧaryştyq jäne geoaqparattyq tehnologiialar – jahandyq bäsekege qabılettılıktıŋ jemısı" Euraziialyq tehnologiialyq platformasy aiasynda JQZ derekterı negızınde ǧaryştyq jäne geoaqparattyq qyzmetter körsetu boiynşa EAEO elderınıŋ kooperasiialyq jobasyn ıske asyru belgılenıp otyr.
«Adyrna» ūlttyq portaly
