«Feisbuk», «Vkontakte», «İnstagram», «Odnoklasniki».. Bügınde osyndai äleumettık jelılerge bailanyp, bar uaqyty men küş-quatyn, aqşasyn jūmsap jatatyn adamdar köp. Äleumettık jelılerdıŋ jeke adamǧa, qoǧamǧa, memleketterge yqpaly barǧan saiyn küşeiıp barady. İran, Auǧanstan siiaqty islam elderı bylai tūrsyn, körşı Qytaida älemdık äleumettık jelılerdı būǧattap, tyiym saldy.
Äleumettık jelı arqyly soŋǧy jaŋalyqtar men oqiǧalardan habardar bolyp otyrasyŋ. Ekınşıden, äleumettık jelıden türlı köŋıl köteretın muzyka men änder, filmder, tabasyŋ jäne bärı tegın. Sarapşylardyŋ mälımetınşe, älemdegı otyz jasqa deiıngı adamdardyŋ 50 paiyzy, jaŋa ǧasyrda tuylǧandardyŋ 96 paiyzy äleumettık jelını tūraqty paidalanady.Mysaly, «Facebook»-tıŋ aptalyq trafigı«Google»-den de asyp tüstı. AQŞ-tyŋ ärbır segızınşı jūby äleumettık jelıler arqyly tanysqan. 50 million qoldanuşyny özıne qaratu üşın radio otyz segız jyl, televiziia on üş jyl, internet tört jyl talmai qyzmet etken. Al «Facebook» bır jylda 200 milllion adam jinady. Tırkeluşıler sany Qytai halqynyŋ ösu üderısınen de asyp tüsude. Al, kompaniialardyŋ 80 paiyzy kadr tabuda äleumettık jelılerge jügınedı. Batystyŋ tanymaldary Ledi Gaga men Djasten Biberdıŋ tvitterdegı oqyrmandarsany Qazaqstan halqynan da köp.
Bügınde äleumettık jelıler alyp küşke ainalyp bara jatqandai körınedı. Uaqyt pen qaşyqtyqqa qaramai «Aişylyq alys jerlerden jyldam habar alǧyzatyn» jelıler jeterlık. Virtualdy älemge kırıp,sonyŋ şyrmauynda ketıp jatqan jastardy az emes. Aqiqaty ömırden alşaq ketkenderı de bar. Degenmen, äleumettık jelını dūrys maqsatta qoldanyp jürgender de bar. Äleumettık jelı kömegımen bıreu öz biznesınjürgızıp jatsa, bıreu qaiyrymdylyq jūmystaryn ötkızıp jatyr. Endı bıreuı özınıŋ oqyp, bılgen-tüigenın jūrtpen bölısıp jatyr.
Endı äleumettık jelıge kırer aldynda sız qandai maqsatpen kırıp jatqanyŋyzdy oilanyŋyz! Jelıler arqyly ärkım oz oiyn aşyq jetkızıp qazaqşa kontent jasap,bloger bolyp näpaqysyn tauyp jürgenderde jeterlık.
Joǧarǧyda aitylǧan jelılerdıŋ köş basynda tūrǧan – «Instagram» bügıngı jastardyŋ trend nemese brendıne ainalǧan.Būl jelınıŋ erekşelıgı jastardyŋ auditoriiasyn türlı suret, video,animasiialarmen erekşelendıredı. Kez–kelgen adam tırkelıp, özınıŋ qalaǧan suretterın qoiyp, laik jinau maŋyzdy. Būl jelı arqyly qalaǧan uaqytyŋda jurnalister siiaqty oqiǧa ornynan aqparat taratuǧa da bolady.
Statistikalyq mälımetterge sensek, jyl saiyn älemde şamamen 100 adam äleumettık jelıde qaldyrǧan haty üşın ömırden ozady.Äleumettık mediany tek aqparat közı retınde ǧana emes, tabys közı retınde paidalanuǧa bolady. Tek jarnama arqyly emesparaqşalarǧa adam tartu, saitpen bölısu, kompaniialarǧa aqyly qyzmet körsetu syndy joldarmen tabys tabuǧa bolady.
Elımızdıŋ basşysy, Prezident Qasym-Jomart Toqaevtan bastap qoǧam belsendılerı saiasi mäselerdı osy jelılerde jariialap,kündelıktı jazba qaldyryp otyrady.Elımızdıŋ ekınşı prezidentı halyqqa arnalǧan qysqa ünedeu men özındık oilaryn «Twitter-de» bölısıp otyrady. Osy jelı arqyly halyqqa da jaqyn ärı kerı bailanystyŋ bar ekenın körsetıp jür. Maŋyzy bar jelıler de otyrudy basty nazarda ūstaiyq. «Bes sausaq bırdei emes» demekşı, būl jönınde ärkım ärqalai oi örbıter. Eŋ bastysy jalǧan älemge aldanbai paidaly ıspen ainalysu basty nazarda ekenın ūmytpaiyq.
İndira BIRJANSAL,
«Adyrna» ūlttyq portaly
