Qazaq halqynyŋ aspaptyq muzyka salasy san ǧasyrlar boiy qanşama tarihi kezeŋderdıŋ ruhani närın boiyna jinap, özındık airyqşa ünmen, özgeşe naqyşpen, şeber şyŋdalyp, kemel damyp, ūlttyq dara sipatta qalyptasty. Äsırese dombyra aspabynyŋ qazaq halqynyŋ ruhaniiatynda alar orny erekşe.
Qazaq dombyrasynyŋ tüp tamyry köne zamandardan bastau alady. Köne türık däuırınen berı talai ǧasyrlardyŋ talqysynan ötıp, ūrpaqtan-ūrpaqqa amanat bolyp jalǧasyp jetken dombyra - qazaq halqynyŋ baǧa jetpes ūlttyq ruhani qūndylyqtarynyŋ bırı bolyp sanalady. Akademik A.Jūbanov: «Keŋ dalany meken etken qazaq jūrtynyŋ eŋ aiauly da qasiettı muzykalyq aspaby dombyranyŋ bırde kümbırlegen,bırde şertılgen oily dybysy qūlaqqa jaǧymdy,jürekke jaqyn, onyŋ kümıstei syŋǧyrlaǧan ünı talai syrdyŋ basyn qaiyrady. Symdai tartylǧan qos ışekten san ǧasyrdyŋ san aluan sipaty aqyl-oiy, köŋıl küiı jatyr. Dombyra-köşpelı eldıŋ köneköz şejıresı, köptı körgen qariianyŋ kökırek küiı» - deidı. Dombyra erte zamandarda paida bolyp bügıngı künge deiın saf altyndai saqtalyp, halqymyzdyŋ tynys-tırşılıgımen etene qabysyp, keŋınen qoldanylyp kele jatqan muzykalyq aspaptardyŋ bırı.
Altaidan Anadolyǧa deiıngı türkı halyqtarynda dombyra aspaby keŋ taralǧan. Türkı tıldes halyqtardaǧy dombyra tektes şertpelı aspaptardy qazaq, noǧai, özbek, başqūrt – dombyra, täjık – domburak, buriat – dombro, monǧol – dombor, türık – tombra, teleuıt – komys, şor – qobus, qyrǧyz – qomuz, qyrym tatarlary – qobuz, haqas – homus, altai – topşur, tuva – topşulur, türkımen, qaraqalpaq, ūiǧyr – dutar dep aitady. Arheologiialyq qazba jūmystary, tasqa tüsken eskertkışter zertteulerge süiener bolsaq dombyranyŋ paida boluy ejelgı türkı däuırınen bastau alady. Alǧaş dombyranyŋ şyqqan jerı türkı halyqtarynyŋ altyn besıgı Altai tauy bolyp sanalady. Belgılı türkıtanuşy ǧalym Sartqoja Qarjaubaiūlynyŋ zertteu deregı boiynşa Monǧol Altai tauynyŋ sılemındegı Jarǧalant-Qaiyrqan jotasynyŋ bır üŋgırınen tabylǧan dombyra tektes köne saz aspaby ekı ışektı, toǧyz pernelı (1-suret). Ärı saz aspabynyŋ moinynda ejelgı türıktıŋ runa jazuy bar ( 2-suret). Aspaptyŋ şanaǧyna būǧynyŋ, būlannyŋ beinelerı oiylyp salynǧan, pernelerı aǧaştyŋ qabyǧynan taspalanyp tılınıp japsyrylǧan, basy būǧy men būlannyŋ basyna ūqsas jäne ol tas betındegı ejelgı türık eskertkışterınen köp aiyrmaşylyǧy joq. Tabylǧan saz aspabynyŋ pışını bügıngı küngı altai dombyrasyna ūqsas. Saz aspabyndaǧy jazudy alǧaş oqyǧan Berlindık türkıtanuşy ǧalym Peter Sieme, Q. Sartqojaūlynyŋ audarmasy boiynşa aspaptyŋ moinynda «Jūpar küi äuenı bızdı süiıspenşılıkke böleidı» - dep jazylǧan. Transliterasiiasy: ž² p r¹ küü čöre: sb²t²d²mz, transkripsiiasy: župar küü čöre sebit idmis. Saz aspabynyŋ jazu ülgısınıŋ negızınde zertteuşı-ǧalym Q. Sartqojaūly būl jädıgerdı b. z. 5-6 ǧasyryna jatqyzady.Ejelgı türık däuırınde dombyra aspaby keŋınen qoldanysqa ie bolǧandyǧyn osy kezeŋnıŋ jädıgerlerı sanalatyn eskertkışter balbal tastarǧa, qylyş-qanjar syndy qaru-jaraqtardyŋ sabyna qaşalyp salynǧan dombyra aspabyn ūstap tūrǧan adam beinelerınen köruge bolady. (3-suret, 4-suret).



Monǧol Altai tauynyŋ sılemındegı Jarǧalant-Qaiyrqan jotasynyŋ bır üŋgırınen tabylǧan dombyra.
Oŋtüstık Qazaqstannyŋ Qoi qyrylǧan köne qalasy ornynan tabylǧan «Qyş tas müsın» (dombyraşy b. z. 8 ǧ.) şanaǧy döŋgelek, moiny qysqa, betı jabyq aspap ūstap tūrǧan muzykanttyŋ beinesı tasqa qaşalyp tüsırılgen eskertkış dombyranyŋ türkı däuırınıŋ aspaby ekendıgın aiǧaqtai tüsedı (3-suret). 
(Sadokov R.L. Tysiacha oskolkov zolotogo saza. - Moskva: Sovetskii kompozitor, 1971. - 170 S. // Jäkışeva Z. Aspaptanu (arheologiialyq jäne tarihi-etnografiialyq zertteu.Almaty: Qazaq tarihy, 2012. 256 b). Sol siiaqty ejelgı orta ǧasyrlardaǧy qanjardyŋ sabyna salynǧan ekı beinenıŋ bırı dombyra tartyp, ekınşısı bilep tūrǧandyǧyn köruge bolady (4-suret). (Z. Samaşev. Qazaq önerı 1 tom. Ejelgı öner. 189 bet. Almaty. Elnūr baspasy. 2013). Arheologiialyq zertteuler negızınde sybyzǧy, qobyz aspaptaryna qaraǧanda dombyra keiınırek paida bolǧandyǧyn topşylauǧa bolady. Sebebı sybyzǧy, qobyz aspaptarynyŋ bolmysy tabiǧatpen etene jaqyn bolyp keletındıgı belgılı. Sybyzǧy tabiǧi ösımdık quraidan jasalsa, qobyz aspabyna jylqynyŋ qūiryǧynyŋ qylyn, tüienıŋ terısın paidalanuynan, ysqyşynyŋ sadaqqa ūqsas keluınıŋ özınen köp närsenı baiqaimyz. Al, dombyranyŋ qūrylymy, jasalu konstruksiiasy kürdelırek, qolöner qalyptasqan zamanda, iaǧni, şeberdıŋ qolynan şyqqan būiym degen boljam jasauǧa bolady. Sybyzǧy ürlemelı aspaptardyŋ eŋ köne türıne jatady, ärı adamzatqa ortaq aspap bolsa, qobyz ysqyşty aspaptardyŋ atasy retınde düniejüzıne taralsa, dombyranyŋ türkı tıldes halyqtaryna tiesılı boluy, onyŋ ışınde qazaq elınde airyqşa örkendeuı osy sözımızdı naqtylai tüsedı. Qobyz negızınen baqsynyŋ aspaby bolǧandyqtan ekınıŋ bırı tarta bermegen, erekşe qasiet qonǧan adamdar ǧana ūstaǧan. Dombyrada ondai şekteu bolmaǧandyqtan, kündelıktı tūrmysta keŋınen qoldanysqa ie boluynan da, meilınşe qanat jaiyp örkendeuıne mol mümkındık berıp, barynşa damuyna keŋ jol aşqanǧa ūqsaidy.
Dombyra atauynyŋ etimologiiasyna bailanysty ärtürlıjoramaldar aitylady. Bıraq osy uaqytqa deiın muzyka zertteuşılerı älı bır toqtamǧa kele qoiǧan joq. Dombyra atauy dom+būra degen qosarlanǧan sözden tūratyndyǧy baiqalady. Qazaqta älı künge deiın «em-dom» dep qosaralana aitylatyn söz tırkesı bar. «Dom» sözı qazırgı qoldanysta ūlǧaiu, ısınu degen maǧynany bıldıredı. Adamnyŋ koly suyqtan toŋyp nemese ısınıp ketkende «dombyǧyp ketıptı» dep jatady. Sonymen qatar Ortalyq Qazaqstanda Dombauyl degen tarihi tūlǧaǧa tūrǧyzylǧan köne mazar saqtalǧan. «Būra», iaǧni, küige keltır degendı bıldıretındıgı tüsınıktı jait. Küişı, muzyka zertteuşı A. Toqtaǧannyŋ qobyz aspabyna qatysty taldauynda da «qobyz atauy» dybystyŋ köterıluı, örleuı degendı bıldıretın boluy kerek» - deidı. Qobyz aspabynyŋ şamandyq nanym-senımmen bailanysty bolǧandyǧyn, ekı aspapta da oryndalatyn küi sözınıŋ «kök aspanmen», iaǧni täŋırmen bailanysty ekendıgın eskersek, bır ortaq ūǧymmen bailanysty ekendıgın aŋǧaruǧa bolady. «Dombyra tartşy» nemese «küi tartşy» degen söz tırkesterındegı «tart» sözı, iaǧni, tartu, jaqyndatu, demek jaratuşy Täŋırmen bailanystyru ūǧymymen ūştasady. Būl naqtyly tūjyrym dep kesıp aita almaimyz, tek joramal ǧana. «Dom» sözınıŋ köne türık tılındegı maǧynasy belgılı bolǧan jaǧdaida dombyra atauynyŋ mänın anyqtauǧa mümkındık bolatyndyǧyn aita ketken jön.
Dombyranyŋ paida bolu, şyǧu tarihy turaly qazaq halqynda bırneşe aŋyzdar aitylady. Sonyŋ bırı elımızdıŋ şyǧys öŋırınde saqtalǧan, tarbaǧatailyq küişı Baǧanaly Saiatölekovtyŋ aituy boiynşa «Erte zamanda tauqūdıret degen qūs bolǧan eken. Dombyrada jalǧyz ǧana ışek, tauqūdırette jalǧyz ǧana qanat bolypty. Tauqūdırettıŋ jalǧyz qanaty erkegınıŋ oŋ jaǧyna, ūrǧaşysynyŋ sol jaǧyna bıtedı eken. Dombyrany jasaǧan şeber, jalǧyz ışekpen kösıltıp küi tarta almaidy. Al, jalǧyz qanatty tauqūdıret qalyqtap ūşa almaidy. Dombyraşy ne ısterın bılmei ışten tynady. Tauqūdıret bolsa kündız-tünı Täŋırge mūŋyn şaǧyp, qalyqtap ūşa alatyn qos qanat sūrap, «qūdıret-au, qūdıret» - dep jalbarynumen bolypty.Künderdıŋ bır künınde tauqūdırettıŋ atalyǧyna Täŋır oi salady. «Büitıp zarlap jüre bergenşe talpynyp tırlık etıp körıŋder» - dedı. Sodan atalyq tauqūdıret pen analyq tauqūdıret qoldasyp ūşudy oilaidy. Bırınde - oŋ qanat ekınşısınde-sol qanat, ekı tauqūdıret bır-bırımen qoldasyp, qanattaryn kere serpedı. Sol kezde jerden bauyrlary köterılıp, qalyqtai ūşyp jöneledı. Jer betı döŋgelenıp tömende qalady. Qos tauqūdırettıŋ qanattaryn jel süiemeldep, kök jüzınde rahattana samǧaidy. Sonda köŋılderı şattanǧan qos tauqūdıret quanyştaryn jasyra almai qūdıret-au, qūdıret mūnyŋa da şükırlık – dep täŋırge rizaşylyqtaryn bıldırıptı. Keiın būl tauqūdıretten tuǧan balapandarǧa täŋır qos qanat darytyp edı deidı. Osy oqiǧaǧa kuä bolǧan dombyraşy «qos qanat bırıgıp edı-ūşty, eger dombyrada qos ışek bolsa şe?» - deidı de, ekınşı ışek taǧyp köredı. Sonsoŋ, qos ışektı dombyrasyn tartyp körse, ǧajaiyp ün şyǧady deidı. Dombyraşynyŋ quanyşynda şek bolmaidy. Tıpten, riza bolǧandyǧy sonşa, eŋ alǧaşqy küiın tauqūdıretke arnaidy. Tauqūdırettıŋ alǧaşqyda qalai qinalǧanyn, «qūdıret-au, qūdıret» - dep täŋırge qalai jalbarynǧanyn, sonsoŋ qoldasa ūşyp kökke samǧaǧanyn küi tılıne salady». Kelesı bır küi aŋyzy Şyǧys Qazaqstan oblysyndaǧy Kürşım audanynyŋ tumasy Arǧynbek Qilybaev aqsaqaldyŋ aituy boiynşa dombyra aspabynyŋ qalai paida boluyna bailanysty aitylady. Al, küi el arasynda «Qos ışek» degen atpen taraǧan. «Ertede bır aŋşy jıgıt bolypty, dep aitylady «Qos ışek» küiınıŋ aŋyzy. Sol aŋşy jıgıt biık taudyŋ qiiasyn, qalyŋ qaraǧaidyŋ arasyn tūraq etken būǧy-maraldy aulap, käsıp etse kerek. Bırde joly bolyp, biık taudyŋ qiyn qiiasynan teŋbıl maral atyp alady da, maraldy etekke tusıru üşın ışek- qarynyn aqtarmalap alyp tastaidy. Sodan, arada ailar ötkende, aŋşy jıgıt aŋ atauǧa ūrymtal jer edı ǧoi dep, baiaǧy teŋbıl maraldy atqan jerge soqsa, qūlaǧyna bır yzyŋdaǧan dauys estıledı deidı. Barlap qarasa, ötkende atqan maraldyŋ ışegın qaraǧa-qūzǧyn ılıp ūşqan bolu kerek, qaraǧaidyŋ būtaǧyna qos tın bolyp kerılıp qalǧanyn köredı. Yzyŋdaǧan dybystyŋ sol ışekten şyǧyp tūrǧanyn aŋǧarady. Onyŋ özı bırde uıldep, bırde sarnap, endı bırde syŋsyp jylaǧandai bolyp, aŋşy jıgıttı aluan türlı küige tüsıredı. Sol jerde aŋşy jıgıt «qoi myna qos ışekke tıl bıteiın der tūr eken, bır amalyn jasaiyn»- dep, ışektı üige alyp keledı de, bır aspap jasap, soǧan qos ışektı taǧady. Sodan tartyp körse, şynynda da qos ışekke tıl bıtkendei sūŋqyldap qoia beredı. Būl ün aŋşy jıgıttıŋ ǧana janyn jadyratyp qoimaidy, tyŋdaǧan jannyŋ bärın ūiytady. Osylaişa dombyra köptıŋ süiıp tyŋdaityn aspabyna ainalady». Elımızdıŋ Jetisu öŋirine taraǧan Qambarhan atty küilerdiŋ aŋyzy da osy sarynda keledı. Qambarhan esimin dombyranyŋ paida boluymen bailanystyrady. «Baiaǧyda eldiŋ mūŋyn mūŋdap, joǧyn joqtaǧan Qambarhan degen bir aŋşy jigit bolypty. Qambarhan bir küni atyp alǧan aŋyn soiyp bolyp, işegin aǧaş basyna qarai laqtyryp jiberse, şūbatylǧan küii bir būtaqtan bir būtaqqa ilinip qalypty. Künderdiŋ küninde Qambarhan älgi jerden ötip bara jatsa, qūlaǧyna erekşe bir jaǧymdy äuen, qūiqyljyǧan ün, üzilmeitin saryn estiledi. Jan-jaǧyna qarasa, bir būtaqtan bir būtaqqa kerilip qalǧan qos işekti köredi. Jel soqsa işek yzyŋdap qoia beredi eken. Qambarhan älgi aǧaşty kesip alyp, şauyp, jonyp, dombyra jasapty da küi şertipti. Qambarhannyŋ būl jaŋalyǧy bükil qazaqqa aŋyz bolyp tarapty» Küi atasy - Qambarhan alǧaşqy (mifologiialyq derekterde) dombyra aspabyn jasauşy, küi şyǧaruşy. Jalpy Qambar ata beinesi bükil türik jūrtyna belgili, esimi aŋyzǧa ainalǧan tūlǧa. Qazaqtyŋ, qyrǧyzdyŋ küişileri men türikmenniŋ bahşysy öz küileri men sazdaryn osy Qambar ata ruhyna baǧyştaǧan.
Dombyra atauyna qatysty tūŋǧyş pıkır aitqan ǧalym Q. Jūbanov özınıŋ «Qazaq muzykasyndaǧy küi janrynyŋ paida boluy» degen maqalasynda:«Evraziia elderınıŋ bärıne de tegıs taraǧan, sonyŋ bärınde de muzyka iesı bolyp sanalǧan bır totemnıŋ aty boluy kerek»- deidı. Qazaq dombyrasy – jūmsaq, qoŋyr ünımen erekşelenetın, dybystyq diapazony 1,5 oktavadan 2 oktavaǧa deiın jetetın, mümkındıgı mol, sonymen qatar el-jer, oryndauşylyq dästür yŋǧaiyna qarai syrtqy pışını de san türlı bolyp keletın, är qazaqtyŋ üiınıŋ törınen oryn alǧan aspap. Osynşama keŋ taralǧandyǧy sebeptı, qazaqtyŋ dästürlı änderı tügelge juyq dombyranyŋ süiemelımen aitylady. Alaida, dombyra aspabynyŋ tembrlık, diapazondyq mümkındıkterın şegıne jetkıze aşqan janr – köne yqylymdarda qalyptasyp, HIH ǧasyrda öz damuynyŋ şyrqau şyŋyna köterılgen küi janry.
«Jalpy muzyka atauly närse eldıŋ ışkı sezım bailyǧyn bıldıretın bolsa,sonyŋ ışınde eŋ tolǧaulysy, eŋ syrlysy – küiı», - dep zaŋǧar jazuşy M. Äuezov aitqandai küi – halqymyzdyŋ sol ūlanǧaiyr muzykalyq qazynasynyŋ eŋ bır mol salasy, qūrylymy, mazmūny, basqa da köp sipattary jönınen kemel damyp, biık örege jetken janrlarynyŋ bırı. «Qazaq muzyka şyǧarmalarynyŋ ışındegı eŋ ırı janrlardyŋ bırı – küiler. Kompozisiia jaǧynan, muzyka mädenietınıŋ basqa ölşeulerı jaǧynan qaraǧanda da, küiler halyq muzykasynyŋ jetısken ırı tarauy ekendıgıne dau bolmauy kerek», - deidı Q.Jūbanov. Joǧarǧy aspan nemese «Kök Täŋiri» ūǧymy «küi» degen sözben maǧynalas. Eski jazba ülgilerdiŋ işinde būl söz nūsqadan Mahmūt Qaşqaridyŋ «Divani Lūǧat at Türik» degen HI ǧasyrdan qalǧan kitabynda «Küg-küi, saz degendı bıldıredı» delıngen. «Küi degen sözdıŋ arǧy tegı «kök» pen bailanysty bolǧanyn köremız. Kök pen su ekeuı bır kezde bır ūǧym bolǧan. Bırı-joǧarǧy, bırı-tömengı aspan bolyp sanalǧan. Alǧaşqy adam ūǧymynda ekeuı de kosmos. Bızde barlyq tabiǧat adamnan syrtqy küş bolyp sanalǧan. Muzykanyŋ alǧaşqy şyǧatyn jeri adamnyŋ syrtqy tabiǧatymen aralasuy, sonymen bailanysuy bolsa, myna sözdiŋ öziniŋ aspan maǧynasynda boluy, osy pikirdi taǧy da däleldep otyr», - deidı Q.Jūbanov.
«Küi» sözı türkı halyqtarynyŋ bırazynda etnomuzykalyq termin retınde paidalanylady. Tüpkı, törkın maǧynasy «hal, jaǧdai, köŋıl auany» siiaqty psiho-emosiialyq ūǧymdy bıldıredı. Osy ataudyŋ özınen-aq küidıŋ tabiǧatyna jan tolqynysynyŋ äuendık balamasy ıspettı aiqyn psihologizm tän ekendıgın aŋǧaramyz. Jinaqtai aitqanda, küi – qūrylymy jaǧynan şaǧyn bolǧanmen, mazmūny tereŋ, oily, syrly, äuendık bıtımı kürdelı, muzykalyq formasy kemel, äbden täptıştelgen aspaptyq şyǧarma. Küiler, negızınen, üş aspapta – dombyra, qobyz, sybyzǧyda oryndalǧan. Sonyŋ ışınde, dästürlı qazaq muzykasynyŋ meilınşe keŋ taralǧan jäne asa biık professionaldyq örege jetken salasy – dombyra küilerı. Qazaq halqynyŋ küi önerı özınıŋ bügıngı biıgıne az ǧana uaqyt aiasynda jete salǧan joq. Qanşama jüzdegen jyldar boiy san qily tarihi kezeŋderdı bastan keşırıp, köptegen ǧasyrlar süzgısınen ötıp, şyŋdalyp, kemeldendı. Qazaqtyŋ dombyraşylyq önerınde sahara aimaqtarynyŋ tarihi, mädeni,jäne geografiialyq erekşelıkterıne, aspapta oryndalu ädı-amaldaryna bailanysty jetı türlı dästürlı küişılık mektepter bolyp qalyptasty. Olar: Şyǧys, Arqa, Qaratau, Jetısu, Syr boiy, Batys, Maŋǧystau küişılık dästürlerı dep atalady. Qazaqtyŋ dombyra küilerı oryndauşylyq erekşelıkterıne, küidıŋ kūrylymyna bailanysty tökpe jäne şertpe dep jıkteledı. Qazaqtyŋ aspaptyq muzyka önerı äsırese XIX-ǧasyrda özınıŋ şyrqau şyŋyna köterıldı. Qūrmanǧazy, Tättımbet, Däuletkerei, Qairaqbai, Mükei, Qazanǧap, Baiserke, Qojeke, Abyl, Esır, Esbai, Qūlşar, Öskenbai, Myrza, Älşekei, Mämen, Türkeş, Seitek, Dina, Sügır t.b. küişı-kompozitorlar kazaqtyŋ küi önerın būryn bolmaǧan biık örege jetkızdı. Al, XX-ǧasyrda küişı-oryndauşylardyŋ legı mol boldy. Ä. Hasenov, Q. Jantıleuov, O. Qabiǧojin, M. Öskenbaev, J.Aipaqov, R. Omarov, M. Hamzin, T. Mombekov, N. Jälımbetov, S. Balmaǧambetov, Ä. Esqaliev, R. Ǧabdiev, U. Bekenov t.b. maitalman küişı-oryndauşylar keiıngı ūrpaqqa küi önerınıŋ synyn būzbai tabystady.
XX-ǧasyrdyŋ 20- şy jyldary qazaqtyŋ än-küiın jinaqtaǧan A. Zataevich özınıŋ äigılı «Qazaq halqynyŋ 1000 änı» kıtabynyŋ alǧy sözınde: «Syrt közge qarapaiym körınetın dombyra şeber oryndauşynyŋ qolyna tigende öz şamasynan äldeqaida asyp tüsıp, qūlpyryp şyǧa keletınıne qairan qalasyz» - deidı. A. Zataevich sonymen qatar eger osy jūmysymdy ary qarai damytuǧa, tereŋırek ainalysuǧa mümkınşılık bolsa söz joq maitalman dombyraşylardyŋ oryndauyndǧy küilerdı qolǧa alar edım degen oiynda jasyrmaidy. Qazaqtyŋ küi önerın küilerın jinaqtap, zerttep, nasihattau jolynda akademik A. Jūbanovtyŋ eŋbegı airyqşa. Küişılık mektepter men küişı-kompozitorlary turaly «Ǧasyrlar pernesı», «Än-küi sapary», t.b. eŋbekterınde köptegen derekter jazyp, küi önerınıŋ jandanuyna ölşeusız eŋbek sıŋırdı. Sonymen qatar önertanuşy ǧalymdar B. Sarybaev, Ö. Jänıbekov, T. Bekhojina, B. Ǧizatov, B. Amanov, Ä. Mūhambetova, Z. Jäkışeva, S. Öteǧalieva, G. Omarova, S. Qalievterdıŋ zertteu eŋbekterı qūndy dünieler bolyp sanalady. Küişı, zertteuşıler U. Bekenov,T. Merǧaliev, M. Aitqaliev, A. Toqtaǧan, B. Ysqaqov, A. Jaŋbyrşy, A. Raiymbergenov, B. Müptekeevter küi önerınıŋ jinaqtaluyna atsalysty. Sol siiaqty Q. Jūbanov, S.Begalin, T. Älımqūlov, M. Maǧauin, A. Seidımbekov, J. İmanäliev, T. Äsemqūlov taǧy basqa jazuşy, jurnalist, ǧalymdar küi önerı jönınde qūndy derekter jazyp qaldyrdy.
Mūrat ÄBUǦAZY
Qazaqstannyŋ Mädeniet qairatkerı,
T.Jürgenov atyndaǧa Qazaq ūlttyq akademiiasynyŋ dosentı, küişı-dombyraşy, muzyka zertteuşısı.
"öner".kz
Paidalanylǧan ädebietter
1. Jūbanov A. Ǧasyrlar pernesı. Ocherkter. – A.: Jazuşy, 1975.
2. Sartqojaūly Q. Ata dombyra /Dala men qala. - № 47, 2010.
3. Tysiachi oskolkov zolotogo saza. - M.: Sovetskii kompozitor, 1971.
4. Esenūly Aitjan. Küi – Täŋırdıŋ kübırı. – A.: Daik-Press, 1996.
5. Äbuǧazy M. Şyǧystyŋ şyŋyrau küilerı. – Öskemen: Şyǧys Poligraf, 2009.
6. Seidımbek A. Qazaqtyŋ küi önerı. Monografiia.- – Astana: Kültegın, 2002.
7. Muptekeev B, Medeubekūly S. Jetısudyŋ küilerı. – A.: Öner, 1998
8. Jūbanov Q. Qazaq muzykasyndaǧy küi janrynyŋ paida boluy jaily. //Jūbanov Q. Şyǧarmalar men estelikter. - A.: Öner, 1990.
9. Zataevich. A. V. 1000 pesen i kiuev kazahskogo naroda. Almaty: Daik-Press, 2004.