Keshe Almatyda «28 Panfılovshy» kórkem fılminiń tusaýkeseri ótti. Fılmniń Qazaqstandaǵy kórsetilimin Sh. Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» kınostýdııasy júzege asyrady.
Aıta ketetin jaıt, bul fılmdi qazan aıynda Astanada ótken eki memlekettiń aımaqaralyq yntymaqtastyq forýmynda Qazaqstan jáne Reseı Prezıdentteri – Nursultan Nazarbaev pen Vladımır Pýtın qaraǵan bolatyn. Memleketterdiń basshylary Almaty qalasynda qurylǵan jáne qarsylastardyń tankterine Máskeýge kirýge jol bermegen dıvızııanyń erligi óskeleń urpaqtardyń esinde máńgilikke saqtalýy mindetti degen pikir bildirgen edi.
Fılmniń tusaýkeserinde sóz alǵan QR mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıuly «Almatyda qurylǵan «Panfılov» dıvızııasy Keńes Odaǵynyń astanasy Máskeý qalasyn qorǵady. Bul barsha adamzat tarıhyndaǵy tarıhı oqıǵa boldy. Qarsylastardyń basym bolǵandyǵyna qaramastan, panfılovshylar fashısterdiń jeńilmeıtindigi týraly jalǵan pikirdi buza otyryp, Máskeýdi qorǵap qaldy. Biz olardyń erligin eshqashan da umytpaýymyz kerek. Olardyń erligi týraly tarıhty óskeleń urpaqqa jetkizý – bizdiń mindetimiz", - dedi.
Túsirilgen fılmniń negizgi somasyn kraýdfandıng arqyly jınaǵan. Oǵan 35 myńnan astam adam qatysyp 34,7 mıllıon rýbl jınalǵan. Sondyqtan da fılmdi «halyqtyq kıno» atapty. Sondaı-aq fılm bıýdjetiniń úshten birin Qazaqstan jáne Reseı mádenıet mınıstrlikteri bólgen. Barlyq jumsalǵan qarajat 150 mıllıon rýbldi quraıdy.
Fılmge Aleksandr Ýstıýgov, Iakov Kýcherevskıı, Azamat Nıgmanov, Oleg Fedorov, Anton Kýzneov, Alekseı Longın, Azız Beıshenalıev jáne t.b. belgili akterler túsken.
Panfılovshylar Uly Otan soǵysy (TMD-nyń keı elderi úshin ekinshi dúnıejúzilik soǵys) jyldarynda Máskeýdi erlikpen qorǵaǵan qazaqstandyq jaýyngerler.
1941 jyly 15 qarashada Fashıstik Germanııa áskerleri 51 dıvızııamen Máskeýge ekinshi “negizgi sheshýshi shabýyldy” bastady. Batys maıdan jaýyngerleri aýyr urystar júrgizdi. Osy maıdanǵa kiretin 16-armııanyń quramynda Almatyda jasaqtalǵan general-maıor I.V.Panfılov basqarǵan 316-atqyshtar dıvızııasy (keıinnen 8-gvardııalyq-panfılovshylar dıvızııasy) Máskeý túbindegi Volokolamsk tas jolyn qorǵady. 16-qarashada jaý Volokolam baǵytynda urysqa shyǵyp, Dýbosekovo razezindegi 1075-atqyshtar polki 4-rotasynyń 2-vzvody turǵan bekinis shebine shabýyl jasaıdy. Rotanyń saıası jetekshisi V.G. Klochkov basqarǵan vzvod jaýyngerleri — barlyǵy 28 adam myltyqpen, janarmaı quıylǵan shólmektermen, granatalarmen qarýlanyp, jaýdyń 20 tankisimen 4 saǵatqa sozylǵan urys júrgizdi. Jaýdyń 14 tankisi qıratylyp, panfılovshylar arasynan da birneshe adam qaza tapty. Jaý urysqa taǵy 30 tank shyǵardy. Qazaqstandyq jaýyngerler soǵys tarıhynda sırek kezdesetin erlik jasap, jaýdyń bolat qursanǵan mashınalaryna tótep berdi. 28 panfılovshylardyń 23-i qazaǵa ushyrady, biraq jaý tankileri olardyń shebinen óte almady. KSRO Joǵarǵy Keńesi Prezıdıýmynyń 1942 j. 21 shildedegi Jarlyǵymen bul jaýyngerlerdiń barlyǵyna Keńes Odaǵynyń Batyry ataǵy berildi.
Olar: Nıkolaı Iakovlevıch Ananev, Grıgorıı Mıheevıch Bezrodnyh, Nıkolaı Nıkonorovıch Belashev, Bondarenko Iakov Aleksandrovıch, Vasılev Illarıon Romanovıch, Ivan Evstafevıch Dobrobabın, Dýtov Petr Danılovıch, Emov Petr Kýzmıch, Narsutbaı (Nursultan) Esbolatov, Kaleınıkov Dmıtrıı Mıtrofanovıch, Klochkov Vasılıı Georgıevıch, Abram Ivanovıch Krıýchkov, Grıgorıı Efımovıch Konkın, Qojabergenov Álıasqar, Álikbaı Qosaev, NıkolaıGordeevıch Maksımov, Gavrııl Stepanovıch Mıtın, Mıtchenko Nıkıta Andreevıch, Ivan Vasılevıch Moskalenko, Ivan Moıseevıch Natarov, Grıgorıı Alekseevıch Petrenko, Musabek Seńgirbaev, Dmıtrıı Fomıch Tımofeev, Nıkolaı Ignatevıch Trofımov, Ivan Demıdovıch Shadrın, Ivan Alekseevıch Shepetkov, Grıgorıı Melentevıch Shemıakın, Dúıshónkýl Shopokov.
Fılmde aty atalǵan batyrlar men tarıhı oqıǵa túgel sýrettelgen. Baýyrjan Momyshuly atyndaǵy «Jas Ulan» mektebiniń tárbıelenýshileriniń de osy fılmdi tamashalaǵany qýantty.
Rejısser Andreı Shalopa "28 panfılovshynyń ańyzǵa aınalǵan dańqty erligi – barlyǵymyzǵa ortaq tarıh qana emes, sonymen qatar ortaq ulttyq maqtanyshymyz. Tipti, qanymyzǵa sińip ketken ulttyq kod desem artyq aıtpaǵan bolar edim" deıdi.
Ulttyq kod demekshi, kıno barysynda tek orys halqy, orystar degen sózder ǵana estilip jatty. Keńes Odaǵy (Sovetskıı Soıýz) úshin janymdy berem degen bir soldatty kórmedik. Andreı Shalopadan munyń sebebin suraǵanymda, - "bul ıdeologııalyq fılm emes"- dep qysqa qaıyrdy.
Týyndynyń túsirilimi eki memlekettiń aýmaǵynda júrgizilgen. Qysqy kórinister Sankt-Peterbor pen Ivanovo tóńireginde túsirilse, sońǵy kadrlarda Almatydaǵy 28 gvardııashy-panfılovshylar atyndaǵy saıabaq kórsetiledi.
Jasulan Naýryzáli,
"ADYRNA"
