QYRǦYZSTAN jäne DIN...
Qyrǧyzstanda 1991-jyly 39 meşıt bolsa, 2020-jyly 2688 meşıt bolǧan. Ortalyq Aziiada mektepten meşıtı köp el osy Qyrǧyzstan eken. İmandy bolu jaqsy ärine, alaida adamdardyŋ şübäsız senımın paidalanyp, jat aǧymdardyŋ kırıp jatqany da jasyryn emes.
Qyrǧyzstan bırneşe jyl qatarynan ūlttyq esımder emes, dıni esımder qoiudan alǧa şyqty. Būl da ülken zertteu obektısı negızı. Bızde zertteu jürgızse bolady.
Saud Arabiiasy köptegen elderge qajylyqqa baruǧa kvota böletının bılesızder. Mysaly 2019 jyly 5510 kvota bölgen, 2018-de 5485 kvota bölıngen edı. Är kvotanyŋ qūny 3 myŋ dollar. 2020-da koronavirusqa bailanysty bölınbegen bolatyn. Qajylyqqa baryp, bes paryzdyŋ bırın oryndaǧan jaqsy ǧoi, dei-tūra dıni radikaldar qajylyqqa barǧandardy da qaqpanǧa tüsırıp, özderınıŋ terıs aǧymdaryna kırgızu boiynşa jūmys ısteitını anyqtalǧan.
Qyrǧyzstan eŋbek migranttary öte köp el. Ol eldegı ışkı ekonomikalyq tūraqsyzdyqpen tyǧyz bailanysty. Eŋ köp migranttar Reseide jūmys ısteidı. DAİŞ(İGİL) sodyrlary öz jaqtastaryn eŋbek migranttary arasynan köp ızdeitını bırşama zertteulerde aitylǧan. Sebebı eŋbek migranttaryn öz qūryǧyna tüsıru oŋai, qarjy ūsynuǧa bolady. Äleumettık az qamtylǧan adamdy köndıru psihologiialyq tūrǧydan da, qarjylyq tūrǧydan da oŋai ǧoi negızı.
1999-jyly 30-mausymda dıni radikaldar Qyrǧyzstanǧa basyp kırıp, Batken aimaǧyn basyp alǧanyn bılesızder. Äupırımdep jürıp üş aida Qazaqstan, Resei, Özbekstannyŋ kömegımen äreŋ jeŋgen edı. Bar-joǧy 450-500 ǧana sodyr bolatyn. Sondyqtan Qyrǧyzstan dıni radikalizmnıŋ qandy qasabyn bır ret körgen el.Qazır Qyrǧyzstandy ökınışke orai quatty el dei almaimyz. Ekonomika älsız, äskeri quaty tömen el. Jemqorlyq köp. Halyqtyŋ äleuetı tömen, pandemiiadan keiın tıptı tömendedı. Sondyqtan men körşıles eldıŋ radikaldanyp ketuınen qauıptenemın, dästürlı ata-babasy ūstanǧan islamdy ūstansa dūrys bolar edı. Körşımızde tynyştyq boluy bızge de maŋyzdy. Bızdıŋ küştık qūrylymdar da osy qauıptı eskerse dūrys-au...
Ashat QASENǦALİ,
"Adyrna" ūlttyq portaly
