Taǧy da ünsızdık. Alyp auditoriianyŋ şaŋ basqan köne partalarynda symǧa qonǧan qarlyǧaştai bırınen soŋy bırı qaz-qatar tızılgen studentter janarlary möldırep, esık jaqqa jaltaqtai beredı. Közderınen bır kısını kütetını körınıp-aq tūr.
Ūstanymy myqty ūstazymyzdyŋ den qoiyp tyŋdalatyn därıs uaqyty. Keregedegı könesaǧattyŋ tılın aŋdyp otyrǧan bızder syqyrlap aşylǧan esıkke qarai jalt qaradyq. Bır emes bırneşe adamnyŋ aiaǧynyŋ dybysyn aŋǧardyq. Aŋ-taŋbyz. Armandarymen qosa altyn dombyrasyn arqasyna asynǧan qara mūrtty kısı men ūstaz aiaŋdai kelıp, aldymyzdaǧy qos üstelge jaiǧasty. Şulasyp, sybyrlasyp bır-bırımızden sūramasaq ta, ıştei "Būl kım boldy eken?" deitın saualmen ärqaisysymyz oidyŋ tūnyǧyna süŋgıp ketıp, midaǧy mol aqparattyŋ ışınen tauyp alardai qazbalap jatqanymyz anyq edı. Ornymyzdan bır sät tūryp, ıltipat bıldırıp, hal-qadırımızşe qūrmet körsetıp, meiırımge toly jüzımızben amandasqan soŋ, qaita jaiǧastyq. Bıraq älı de oi üstınde edık.
«Al şäkırtterım, myna kısınıŋ jüzı tanys pa edı? Kım boldy eken? Kım aitady?» Şybynnyŋ yzyŋa da estılmeitın auditoriianyŋ ışındegılerde ün joq. Ädette qandai jaǧdai bolmasyn kökke köterıp jüretın eŋsemızdı bärımız bır-aq sätte tömen tüsırdık. Qysylsaq ünemı şarasyzdyǧymyzdyŋ belgısı retınde osylai jasaitynbyz. Alaida aradaǧy ünsızdıkten keiın, artqy jaqtan bır aru näzık ünmen "Erkın Şükımän emes pe, aǧai?" dedı de, basyn qaita tömen saldy. Şynymen, kemedegınıŋ jany bır. Ūialǧannan suǧa batqandai küide tapjylmai otyrǧan studentterdı myna erekşe jan erlık jasap, jalǧyz özı qūtqaryp alǧandai sezındık. Taǧy bır ret tereŋ dem aldyq.
Aldymyzdaǧy qara mūrtty, sūsty beinelı, otty közdı oǧlan ūlttyq änşılık önerdı damytuşy Erkın aǧai eken. Ūzaq qaradyq. Taŋdana da, tamsana da, qyzyǧa da, qyzǧana da köz almai qaradyq. "Ūlylar äŋgımesın özınen emes, ūstazdarynan bastaidy" deitın aq jaulyqtyäjem. Ol kısı de jyltyraǧan maŋdaidan tögılgen şyp-şyp terdı qolyndaǧy oramalymen sürtıp qoidy da, özı pır tūtqan Jänıbek Kärmenovty, onyŋ şyǧarmaşylyǧy turaly äŋgımelei bastady.
Juyrda jetpıske tolyp, bır künderı Jüsıpbek Elebekov atyndaǧy kolledjde därıs oqyǧan ūstazy jaily Erkın aǧai mahabbatpen aitqan boluy kerek, şarşaǧanymyzdy da esten şyǧaryp, Şyŋǧystaudyŋ tärbiesın körıp- jetılgen jan jaily ūiyp tyŋdap qalyppyz. Abai älemınıŋ esıgın aşyp, alǧa qarai qadam basqan Jänıbek Kärmenov nebärı 12 jasynda alpystaǧy şaldyŋ, qyryqta abyzdardyŋ sözın söilep, qazaq änderınıŋ tarihyn zertteuşı, sal-serılerdıŋ jalǧasy "kışkentai qariia" atanǧan desedı. Bızdıŋ ūstaz Saǧatbek Medeubekūly ötkennıŋ enşısıne qaldyrǧan talai oqiǧalardy sanasyndaǧy mūraǧattan şyǧaryp alsa kerek, 1985 jyly Jänıbek aǧamen qalai tanysqanyn aityp berdı. «Ol kısı ünemı ışten küŋkıldep jüretın. Söitsek būl eŋ jaqsy ädetterınıŋ bırı eken. Äuelı aitar sözın ışten jūptap alyp, metafora, sinekdohanyŋ tür-türın qosyp, tılın asyl tastarmen kömkerıp, körkem etetın zerger edı. Bırde Şyraqbek Qabylbaev ansamblge adam ızdeptı. Osyny estıgen Jüsıpbek Elebekov oqudan qol üzgen auyldaǧy Jänıbektı Almatydan tıkūşaq jıberıp, aldyrǧan eken» dedı.
Äŋgımemen qūlaqtyŋ qūryşyn qandyrǧan bızder aqyldyŋ da, kömeidıŋ de, jürektıŋ de änşısıne ainalǧan J.Kärmenovtyŋ jai ǧana şäkırt emes, "naǧyz adam" tärbielegenıne köz aldymyzdaǧy keiıpkerge qarap kuä boldyq. Semeidegı universitettıŋ tıl jäne ädebiet fakultetın bıtırgen Erkın Şükımän : "Men jazǧy demalysqa auylǧa kelgem. Teledidar betınen Jänıbek aǧamdy köp köruşı edım. Bırde üige qaityp bara jatyp, jol-jönekei gazet aldym. Aqtaryp otyryp, suyq habardy közım şalǧanda, üstımnen bıreu kelıp suyq su qūiyp jıbergendei küide edım. Pır tūtatyn aǧamnyŋ ömırden ötkenın körgende, aǧyl-tegıl poezd üstınde janarymnan ǧana jas tögılmedı, jüregım qosa qan jylady. Ülgere almadym..." degen sözınen soŋ, bır özektı laulatyp, jandyratyn ökınıştıŋ bar ekenın aŋǧardyq. Ūstazymen kezdese, jüzdese almaǧany üşın eken ǧoi.Alǧaşqy qorqynyş, qobalju bırte-bırte seiıldı. Onyŋ ornyn ystyq sezımder basyp, boiymyzdy bilep-töstei bastady. "Aqylbaidyŋ änı", "Babalar", "Aǧalar-ai" tuyndylarynyŋ avtorymen tereŋırek tanys bolǧan soŋ, jürektıŋ qylyn şertetın üstelde jatqan dombyraǧa nazar saldyq. Ol kısı de tüsıngen boluy kerek , qolyna qos ışektı aspapty aldy da, Kärmenovtyŋ "Tasbalaǧyn" kümbırlete jöneldı. Dauys degen auditoriiany ǧana emes, keŋ dalany da qiyndyqsyz baǧyndyratyndai. «Ännıŋ de estısı bar, eserı bar, Tyŋdauşynyŋ qūlaǧyn keserı bar». Tapjylmai tyŋdadyq, är küiden soŋ qos qolymyz talǧanşa şapalaq ūrdyq. Şarşaǧannan emes, riza edık. Jüzımızdegı külkıden-aq körıngen. Sosyn "Alaŋ da , alaŋ, alaŋ jūrt"... 2 saǧat janymyzdy berıp, eşteŋe oilamastan, artyq närsenı oiǧa almastan, zeiın qoiyp, qūlaq türıppız. Sol sät balalyq batyldyq boi berdı me eken, äiteuır studentter tolassyz sūraqtardy jaudyra bastady. Mıne, än - besık, tyŋdauşy - näreste, änşı – ana. Qanşa än, küi tyŋdasaq ta, ony tüsıne de, qūdıretın sezıne de almaityn kezderımız boluşy edı. Al sol sätte köpten qozǧalmaǧan besıktı änşı terbetıp, närestenıŋ şyryldaǧan ünın tättı ūiqyǧa almastyra alǧandai körındı. Ǧajap küide edık...
Aijan Sylanova,
«Adyrna» ūlttyq portaly
