Qymbatşylyq. Osydan 5 jyl aldyn bazarǧa barsam 20 000 teŋgege bıraz azyq tülık alatynmyn. Qazır 40 000-ǧa da onşa zat ala almaimyn. 500 teŋgege A4 qaǧazyn alatyn edık ol endı 1 300 teŋge boldy. 2 200 000 teŋge tūratyn Hyundai Accent qazır 6 500 000 nan köp. Bızdegı qymbatşylyqtyŋ eŋ basty sebebı öz basyn alyp jüre almaityn, ekı közı rublge qarap jautaŋdaityn teŋgenıŋ qūnsyzdanuy. Dollar qanşalyqty qymbattasa qarapaiym halyq sonşalyqty kedeilenedı.
Qymbatşylyqtyŋ taǧy bır sebebı infliasiianyŋ dūrys eseptelmeuı. Stat agenttıktıŋ mälımetterınıŋ köbısımen kelıspeimın. Soŋǧy 5 jylda bızdegı infliasiia jylyna kemınde 20%-dan boldy dep aita alamyn. Adamdardyŋ qymbatşylyqty sezınbeulerı üşın ailyqtary kemınde infliasiiadan joǧary boluy kerek. Bızdegı 2018-degı 5%, 2019-daǧy 4% degendermen kelıse almaimyn. Resmi statistika 5% degen soŋ zeinetaqy men basqa da tölemderge 5% kölemınde aqşa qosylady. Sosyn ärine jetıspeuşılık paida bolady. Stat agenttıgı dūrys mälımetter körsetu kerek.
Zaŋsyzdyq pen jemqorlyq ta qymbatşylyqqa äser etedı. Qymbatşylyqty qadaǧalauy tiıs antimonopolnyi komitettıŋ basşysy milliardtap para alyp artynan ştraf tölep şyǧa salsa kım kımdı qadaǧalasyn. Qanşa jerden naryqtyq ekonomika bolsa da memleket keibır zattardyŋ baǧasyn qadaǧalap otyruy kerek.
Sosyn özımız tıs şūqityn taiaqşany Qytaidan, dambaldy Ündıstannan, sırıŋkenı Reseiden, maikany Özbekstannan importtap otyryp qymbatşylyq qalai nege bolady deimız au. Aldymen özımızdı daiyn önımmen qamtamasyz etuımız kerek. Şetelden kiım emes stanok tasuymyz qajet. Proteksionizmdı qoldanu kerek. Otandyq önımge artyqşylyq beru kerek. Özımızde eşteŋe öndırmei narkomandar siiaqty şikızattyŋ baǧasyna qarap otyra bersek körgen künımız osy bolmaq.
Säbit RYSBAEV,
"Adyrna" ūlttyq portaly
