Qazaqstanda negizinen ataýly kúnder asa talqyǵa túse bermeıdi. Mereke kúnin bar bolǵany demalys dep qana qaraıtynymyz bolmasa, sol kúnniń máni men maǵynasyna asa bas aýyrta qoımaıtynymyz shyndyq qoı. Alaıda bıylǵy 1 naýryz Alǵys aıtý kúni jurttyń basty nazaryna ilikti. Nege?
1 naýryz 2015 jyly «Alǵys aıtý» kúni etip belgilengeni málim. Kóktemniń birinshi kúni Qazaqstanda jappaı alǵys aıtý kúni emes, tarıhı máni kún bolýǵa tıis edi. Ǵasyrǵa jýyq ýaqyt buryn qazaq topyraǵyna túrli jaǵdaıda qonys aýdaryp, osy jerdi atamekenine, Otanyna aınaldyrǵan ózge ult ókilderi bar. Olar az emes. Júzdegen ózge ult ókilderi mekendeıdi bul qazaqtyń topyraǵynda. Mine, osy ózge ult ókilderi qazaq halqyna yqylasyn bildirip alǵysyn aıtady dep 1 naýryz kúni belgilengen-di. Alaıda Qazaqstanda bul kúni kim kimge alǵys aıtty?
«Alǵys aıtyp qalar» dep kútken ózge ult ókilderin kúte-kúte sharshady ma, bıyl alǵys aıtýdy bılik ókilderi óz qoldaryna aldy. Eń aldymen árıne, Elbasymyz jurtshylyqqa raqmetin aıtyp, nıetin jetkizdi. Sońynan prezıdent, ákim-qaralar men sheneýnikter bul kezekti jalǵastyrdy. Osylaısha qazaq qazaqqa alǵys aıtqan kúnge aınaldy bıylǵy 1 naýryz. Aqyry, eshkim alǵys aıtqysy kelmese, qarap otyra beremiz be degen shyǵar, kim bilsin, áıteýir shendi-shekpendiler únsiz qalmady. Aıtylǵan alǵystardyń ishindegi qyzý talqyǵa túsken bir alǵys túri bar.
Bul Bilim jáne ǵylym mınıstriniń muǵalimderge aıtqan alǵysy boldy. Mınıstr Ashat Aımaǵambetovtiń ustazdar qaýymyna bildirgen rızashylyǵy, aıtqan alǵysy sol ustazdar tarapynan synǵa ushyrady. Bul týraly muǵalimder Facebook áleýmettik jelisinde jazyp, ózara pikirtalas júrgizdi. «Mınıstrdiń munysy nesi? Merekeniń tarıhı mánin bilmegeni me?» degen suraq tóńireginde bastalǵan pikirtalastyń sońy «meıli, alǵysty kimge aıtsa da, artyq bolmas» degen shúkirshilikke shoǵyrlanypty.
Gúlnar Jýmaeva: «Bərimiz de osyny túsindire almaı ózara qyrylysyp jatyrmyz.Negizi joǵarydaǵy laýazym ıeleriniń ózderi bul kúnniń mənin maıystyryp alǵan- aý.Tarıhı maǵynasyn ashyp aıtamyn dep bombalaýdyń astynda qaldym, tildep jatyrǵandar da jetkilikti. Óte ókinishti».
Syrym Qasenov: «Ókinbeńiz, siz bıliktiń, mánsáptiń báıgesine kókeleriniń kóldeneńnen qosyp jibergen, „vysshıı obrazovanıesi” bar, toqym men ertoqymdy, ashamaıdy ajyrata almaıtyn taqymy bos shabarmandarynyń sanasynan sańylaý izdep úıretip otyrsyz».
Búgin men bir memlekettik qyzmetkerdi tekserdim. Men salǵan quttyqtaýdan artyq quttyqtaý jiberdi, ol adam osy quttyqtaýdyń shyǵý tarıhyn, maǵynasyn mindetti túrde bilý kerek edi qyzmetine baılanysty, uǵyp otyrǵan joq.
Raısova Bahytkýl: «Qazaq dese bárimiz ketemiz,biraq óz qazaǵymyzdan buryn nege ózgelerdi syılap,qurmetteı beremiz?Bul da qan tobynda sırek kezdesetin aýrý shyǵar á?»
Moldır Janbaeva: «Basqa basqa ol kisi túsinedi! Alǵys aıtý artyq etpeıdi. Endi ózge ult ókilderi Alǵys aıtpaı jatsa, qaıtemiz! Osy kúni hotıa by bir birimizge qurmet bildireıik!»
Sania Nusipali: «Másele olar alǵys aıtýynda emes. Bildeı bilim salasynyń bas ustazy tarıhı merekede bir túıir tarıhı mazmun qospaı alǵys aıtqany....»
Janbolat Týsýpov: «Negizi búgingi kúndi alǵys kúni dep belgilegende onyń maqsaty bólek edi.UOS-nyń aldynda, soǵystyń alǵashqy jyldarynda Keńes úkimetiniń ózge óńirlerinen Qazaqstanǵa kúshtep zorlyqpen qonys aýdarylǵandardyń (deportaııa narodov)sol kezde olardy qushaq jaıa qarsy alyp, bir bıdaıdy bólip jarty bıdaıdy jaryp jegen qazaq halqyna degen ystyq yqylasy bolatyn ... Janymyzǵa jaqyn jandarǵa kúnde rahmet aıtýǵa bolady ...»
Aınur Sabyr: «Tarıhı mánin túsinse, synyp jetekshilerden janyn shyǵaryp, oqýshylardyń alǵys jaýdyrǵan vıdeosyn suramas edi. Elbasy o bastan solaı degenmen, janyndaǵylar qýǵyn-súrgindi saıasılandyrmaımyz degen jeleýmen, qazaqtarǵa kóringenge "alǵys aıtý" estafetasyn bastap bergen de...»
Aktoty Tazhikenovna: «Balam sabaq ótip jatyr Kazahstan tarıhyn, sonda balalar muǵalimge alǵys aıtyp jatyr, sonda muǵalim túsindirse bolady ǵoı okýshyga bul kymder aıtady, ne ýshın aıtady, kımge aıtady. Raqmet balalar dep, sabaǵyn jalǵastyrdy, sonda muǵalim tarıhty bilmeıme? Byldeı gımnazııa mektep dep ataıdy. Ýıat eken.»
Raıka Raıhan: «Bul kúnniń tarıhyn bəri biledi túsinedi de Biraq alǵys aıtyp jaqsy sóz jaqsy rilek tilegende turǵan ne bar Qazirgi kezde adam jan jylýyn jaqsy sózden izdemeı me Kúndelikti kúıbeń tirshilikte bir-birine aıta almaǵan jaqsy sózderdi arnaıy osy kúnde aıtsa nesi bar esh sókettigi joq qoı».
P.S Áleýmettik jelide jazylǵan pikirler saryny osyǵan saıady. Al siz qalaı oılaısyz? Bildeı bir mınıstrdiń ataýly kúnniń tarıhı mánine toqtalmaı, muǵalimge alǵys aıtqany qanshalyqty durys?
Muqash MURATULY,
«Adyrna» ulttyq portaly.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
