Täuelsızdık alǧaly berı ūlttyq oiyndar qaita jaŋǧyryp, ūlt mūrasy tolyǧa bastady.
Sonyŋ ışınde, äsırese, asyq oiyny qarqyn alyp, jaŋaşa tüleuıne jol aşylǧany kım-kımdı de quantpai qoimaidy. Jyl saiyn respublikalyq jarystar ötkızılıp, mektepterde oqytyla bastady. Būl qazaq ömırıne sıŋıp ketken qūndylyqtyŋ qaita tüleuı bolsa kerek. Zamanmen bırge qazaqtyŋ salt-dästürı, ūlttyq oiyndary da jaŋǧyryp keledı. Qazırdıŋ özınde el boiynşa 80 myŋnan astam adam asyq atu oiynymen käsıbi türde ainalysady eken. Ūlttyq oiynymyzdy älemdık deŋgeide tanytu jaǧy da qolǧa alyna bastady. Arydan kele jatqan köne oiynnyŋ aiaqalysy turaly «QazAqparat» tılşısıne bergen sūhbatynda Asyq atudan Astana qalasy komandasynyŋ aǧa jattyqtyruşysy Eskendır Rahmetov aityp bergen eken.
- Asyq atudy damytu, nasihattau barysynda bızdıŋ Astana qalasynda «Jıger» sport klubynda Asyq atu bölımı aşylǧan. Sol jerde bır emes, ekı bapker jūmys ısteidı. Asyq oiynyna balalardy daiyndaidy. Qala berdı 1 mamyr, Nauryz meiramy, Astana künı, Oraza men Qūrban aittarynda jalpyhalyqtyq demalys kezınde alaŋdarǧa şyǧyp, osy ūlttyq oiyndy oinatamyz. Solardyŋ arasynan ırıktep, jaqsy, şeber oiynşylardy jinap, Astana qalasynyŋ chempionatyna qatystyramyz. Ol bırınşılıkte 1, 2, 3 oryndar alyp, öz şeberlıgımen közge tüsken oiynşylardy bız Astana qalasynyŋ qūramasyna alu üşın ırıkteu jarysynan ötkızemız. Sol ırıkteu jarystarynan jaqsy qyrynan körınıp, şeberlıgın tanytqan oiynşylarǧa Astana komandasy sapynda respublikalyq turnirlerge alyp şyǧamyz. Asyq oiynyna ärkım jarai bermeidı, ol mergendık pen däldıktı köp talap etedı. Iаǧni ol bır ret oinai salatyn närse emes, Qazaqstan Ūlttyq sport qauymdastyǧy men QR Mädeniet jäne sport ministrlıgı onyŋ oiyn erejesın bekıtken. Iаǧni, «Bestaban» men «Bestas» oiyndary boiynşa, Qazaqstan chempionaty ötkızıledı. 2015 jyly Qostanaida el bırınşılıgı alǧaş ret ötken bolatyn. Sol kezde Qostanai oblysy bırınşı oryn ielendı, ekınşı oryn Jambyl oblysyna būiyrsa, üşınşı oryndy Qyzylorda oblysy ılıp äkettı. Astana törtınşı oryn alǧan edı. 2016 jyly chempionat bızdıŋ batysta, Oral qalasynda öttı. Onda Astana qalasynyŋ qūramasy joǧary şeberlık körsetıp, 16 komandanyŋ ışınen ekınşı oryn aldy. Bırınşı oryndy Jambyl oblysy jeŋıp aldy.
Astana künınde bızde 8 jyldan berı «Altyn saqa» degen halyqaralyq turnir ötedı. Sol halyqaralyq turnirde bızdıŋ Astana komandasy ekı jylda da ekınşı oryndy jeŋıp aldy. Tört künge jalǧasatyn jarysqa Qazaqstan, Qyrǧyzstan, Täjıkstan, Özbekstan qūramalary jäne Reseiden kelgen qazaq bauyrlarymyz qatysady. Oblys qūramalary da bar. Astanada «Asyq pati» şaralarynda közge tüsken oiynşylar, Astana komandasyna ırıktelıp, atalmyş jarystarǧa qatystyrylady. Qazır körıp otyrsyzdar, akterlar arasynda öte şeber oiynşylar bar, būlardy da bız jaqynda Astana qūramasy sapyna qosyp, respublikalyq, halyqaralyq deŋgeidegı oiyndarǧa qatystyruǧa mümkındık beremız. Osyndai jarystarda kenje qalǧan oiyndy halyq kelıp oinaidy. Bıreuler oinai almaidy, qyzyǧady, bır aǧalar bar oinaǧan bala şaqta. Olar är türlı erejeler aitady, eldıŋ batys, şyǧys, soltüstık, oŋtüstık öŋırlerınde oinap jürgen osy «Bestaban» oiynyn qūrastyrdyq. Osy oiyndy Astana komandasynyŋ oiynşylary öte jaqsy meŋgergen. Eşqandai dauly jaǧdai tumaidy, barlyǧy öz şeberlıkterıne bailanysty oryn alyp, mūŋaimai qaitady. Sport komitetı olardy da qūralaqan qaldyrmaidy, barlyǧyna syi-syiapatyn berıp jatady. Astana chempionatynda medaldarmen jäne maqtau qaǧazdarymen marapattalady jäne Asyq atudan I-sanat, II-sanat jäne sport şeberıne ümıtker degen ataqtar beremız.
- Astana komandasynda qanşa oiynşy oinaidy?
- Astana qūramasynda qazır ırıktelgen 14 qyz-jıgıtter bar. Astanalyq sport klubta 30-ǧa tarta oiynşymyz jattyǧady. Onyŋ ışınde 11-ı - qyz bala. 16 jastan joǧary qyz-kelınşekter, apalarymyz oinaidy. Olar «Bestas», «Bestaban», «Üştaban», «Topai» degen oiyndarynyŋ su mergenderı.
Astanada asyq atu sportyn damytu şaralary ülken därejede qolǧa alynǧan. Mysaly, är türlı ūjymdar men korporasiialardyŋ ışınde asyq atu, toǧyz qūmalaq, läŋgı tebu degen oiyndar boiynşa jarystar ötkızedı. olardyŋ arasynan da közge tüsken has şeberlerdı de Astana qūramasyna oinauǧa şaqyramyz. Keibıreuler kelıp jatady, keibıreulerı jūmys babymen kele almaidy. Endı asyq atudy damytu maqsatynda bız syi-syiapatpen ǧana qala bermeuımız kerek. Ortalyq Aziia elderı arasynda asyq oiyny qazaq pen qyrǧyzdarda ǧana qalǧan, öte atsalysyp oinaidy. Ülken deŋgeide oinau üşın bız osyndai ıs-şaralardy köp ötkızuımız kerek jäne solardyŋ jeŋımpazdaryn ary qarai şyŋdap, ırıkteuge qatystyryp, Astana chempiony atandyryp, osyndai jarystarǧa şyǧaruymyz kerek. Ondai jūmystar jürgızılıp jatyr.
- Astana klubynda 30-ǧa juyq oiynşy bar dedıŋız, al 10 jyl būryn jaǧdai qandai edı?
- 10 jyl būryn asyq atu sportynyŋ jaǧdai öte naşar boldy. Öitkenı bızdıŋ äleumettık jaǧdaiymyz naşar edı. Asyq oinauǧa adamdarda uaqyt bolmaityn. Barlyǧy jūmys ızdep kettı. Qazır elımızdıŋ äleumettık jaǧdaiy köterılıp, jūmystan bos uaqyttarda adamdar özara oinai bastady.
Asyq atudyŋ paidasy - bızdıŋ qol mergendıgımızdı şyŋdaidy, 12 müşemızdıŋ barlyǧy jūmys ısteidı, sonyŋ eŋ ışınde eŋ bastysy - myna közdıŋ būlşyqetterı öte köp jūmys ısteidı. Öitkenı 5, 6, 7 metrden közdeidı, sondyqtan qazırgı uaqytta telefonǧa şūqşiyp, köz köru qabıletın naşarlatyp alǧan jastarymyzǧa būl taptyrmaityn em. Asyqta eş ziian joq, tabiǧi zat. Asyq oiynynan adamnyŋ közı, denesı şynyǧyp, özın tärbieleidı. Jas balalar bolatyn bolsa, oiyn olardy sanauǧa, bäsekelesuge, ūiymşyldyqqa, tözımdılıkke, mergendıkke baulidy. Būl oiyndy oinaǧan adam eşqaşan da ūtylmaidy. Būǧan eşqandai stadion salmaisyŋ, jerdı syzyp, asyq atqannan basqa eşteŋe kerek emes. Öte qoljetımdı oiyn. Bızdıŋ qazaqta osyndai oiynnyŋ baryna men maqtanamyn. Qazaqtyŋ kökpary, toǧyz qūmalaǧy, Qazaq Barysy bar, küresı bar. Osy siiaqty asyq atu oiynyn da brendke ainaldyrumyz kerek. Ol bızdıŋ qolymyzdan keledı. «Bırıŋdı qazaq, bırıŋ dos» degen bar ǧoi, qazaqtar jūmylsa, būl asyq oiynyn brendke ainaldyruǧa bolady. Basqa elden kelgen adamdarǧa körsete alatyndai. Qoljetımdı oiyndardyŋ bırı osy. Kökpardy basqa elden kelgender oinai almaidy, keşırersız, onyŋ atqa mınuı bar, atty baptauy bar, al mynaǧan ekı-üş kün daiyndalsa, meŋgerıp ketetın oiyn. Qazır «EKSPO-2017» körmesınde osy asyq atu oiynyn körsetetın bolamyz. Meimandarǧa yŋǧaily bolatyn erejeler de jasap jatyrmyz. Özımızdıŋ qazaqtarǧa oinatyp qana qoimai, şeteldık qonaqtarǧa da özımızdıŋ brendtı tanystyruymyz kerek. Bala oiyny dep oilamaŋyzdar, būny ülkender de oinaidy. Būl - 6 jastan, 60 jasqa deiıngı adamdardy talasyp oinaityn oiyny.
- Jaŋa Qazaq Barysy dep aityp qaldyŋyz. Qazır bızde Älem Barysy, Euraziia Barysy degen düniejüzılık jarystar şyǧyp jatyr. Al asyq atuda qandai jarystar bar?
- Asyq atudan bız tek halyqaralyq därejedegı turnirlerde ǧana oinaimyz. Ol Astana qalasynda ǧana ötedı. Sonymen qatar Qostanaida öttı. Endı osy jaqyn arada Jambyl oblysynda ötedı. Osy Astanada 9-ret «Altyn saqa» halyqaralyq turnirı taǧyda ötedı. Bızdıŋ maqsatymyz - kökpar, qazaq küresı siiaqty, asyq atu oiynyn da Aziia chempionatyna, Aziia Oiyndaryna engızu.
- Osy baǧytta ne jasalyp jatyr?
- Endı osy baǧytta köp jūmystar atqaryp jatyrmyz. Halyqaralyq turnirge Qyrǧyzstanǧa baryp jatyrmyz, odan keiın Germaniiadaǧy qazaqtarǧa, alys-jaqyn şetelderdegı qazaqtarǧa baryp, osyny nasihattap jatyrmyz. Gongkongta «Bas tas» oiyny nasiahattaluda. Bızdıŋ respublikalyq federasiia osy jūmysty jasap jatyr. Jomart Sabyrdanūly degen federasiiada janaşyr kısı bar, osy aǧamyz asyq oiynyn ülken därejege köterıp tastady. Qazır bükıl el, bükıl oblys oinaidy. Äsırese, oŋtüstık öŋırler öte qatty oinaidy. Ol jaqta bäsekelestık öte myqty. Bızdıŋ Astanada da bäsekelestık myqty. Ortalyq Aziia elderı arasynda bız Asyq atudan chempionat ötkızuge bız atsalysyp jatyrmyz. Jaqyn arada oǧan jetıp qalatyn şyǧarmyz. Özımızdıŋ elımızde asyq oiynyn tüzep alsaq, keiın Aziia bırınşılıgın ötkızuge de bolady.
- Qazaqstan boiynşa qanşa adam özımızdıŋ ūlttyq asyqpen käsıbi därejede ainalysady?
- Ūlttyq ştattyq komandalar jäne sport rezervı direksiiasynyŋ aldyŋǧy jylǧy mälımetı boiynşa, respublikada asyq atumen 80 myŋ adam ainalysyp jatyr. Ol az adam emes. Olardyŋ ışınen 8 adam ırıktelıp, Qazaqstan qūramasynyŋ müşelıgıne alynady. Olar şetelderde bızdıŋ eldıŋ namysyn qorǧaidy. Basqa elderde ondai bäsekelestık joq şyǧar, bızdıŋ el men Qyrǧyzstanda bäsekelestık öte joǧary. Anda barsaq, olar ūtady, bızge kelse, bız ūtamyz. Bıraq alys-jaqyn elderge de osy oiyndy ary qarai damytyp, asyq atudy tanytatyn bolamyz. Bızdıŋ qoldan keletın jūmystardyŋ bırı. Ükımet tarapynan qoldau tabatyn bolsa, būl asyq oiyny jyljidy.
- Rahmet!
"QazAqparat"agnenttıgı
