Táýelsizdik alǵaly beri ulttyq oıyndar qaıta jańǵyryp, ult murasy tolyǵa bastady.
Sonyń ishinde, ásirese, asyq oıyny qarqyn alyp, jańasha túleýine jol ashylǵany kim-kimdi de qýantpaı qoımaıdy. Jyl saıyn respýblıkalyq jarystar ótkizilip, mektepterde oqytyla bastady. Bul qazaq ómirine sińip ketken qundylyqtyń qaıta túleýi bolsa kerek. Zamanmen birge qazaqtyń salt-dástúri, ulttyq oıyndary da jańǵyryp keledi. Qazirdiń ózinde el boıynsha 80 myńnan astam adam asyq atý oıynymen kásibı túrde aınalysady eken. Ulttyq oıynymyzdy álemdik deńgeıde tanytý jaǵy da qolǵa alyna bastady. Arydan kele jatqan kóne oıynnyń aıaqalysy týraly «QazAqparat» tilshisine bergen suhbatynda Asyq atýdan Astana qalasy komandasynyń aǵa jattyqtyrýshysy Eskendir Rahmetov aıtyp bergen eken.
- Asyq atýdy damytý, nasıhattaý barysynda bizdiń Astana qalasynda «Jiger» sport klýbynda Asyq atý bólimi ashylǵan. Sol jerde bir emes, eki bapker jumys isteıdi. Asyq oıynyna balalardy daıyndaıdy. Qala berdi 1 mamyr, Naýryz meıramy, Astana kúni, Oraza men Qurban aıttarynda jalpyhalyqtyq demalys kezinde alańdarǵa shyǵyp, osy ulttyq oıyndy oınatamyz. Solardyń arasynan iriktep, jaqsy, sheber oıynshylardy jınap, Astana qalasynyń chempıonatyna qatystyramyz. Ol birinshilikte 1, 2, 3 oryndar alyp, óz sheberligimen kózge túsken oıynshylardy biz Astana qalasynyń quramasyna alý úshin irikteý jarysynan ótkizemiz. Sol irikteý jarystarynan jaqsy qyrynan kórinip, sheberligin tanytqan oıynshylarǵa Astana komandasy sapynda respýblıkalyq týrnırlerge alyp shyǵamyz. Asyq oıynyna árkim jaraı bermeıdi, ol mergendik pen dáldikti kóp talap etedi. Iaǵnı ol bir ret oınaı salatyn nárse emes, Qazaqstan Ulttyq sport qaýymdastyǵy men QR Mádenıet jáne sport mınıstrligi onyń oıyn erejesin bekitken. Iaǵnı, «Bestaban» men «Bestas» oıyndary boıynsha, Qazaqstan chempıonaty ótkiziledi. 2015 jyly Qostanaıda el birinshiligi alǵash ret ótken bolatyn. Sol kezde Qostanaı oblysy birinshi oryn ıelendi, ekinshi oryn Jambyl oblysyna buıyrsa, úshinshi oryndy Qyzylorda oblysy ilip áketti. Astana tórtinshi oryn alǵan edi. 2016 jyly chempıonat bizdiń batysta, Oral qalasynda ótti. Onda Astana qalasynyń quramasy joǵary sheberlik kórsetip, 16 komandanyń ishinen ekinshi oryn aldy. Birinshi oryndy Jambyl oblysy jeńip aldy.
Astana kúninde bizde 8 jyldan beri «Altyn saqa» degen halyqaralyq týrnır ótedi. Sol halyqaralyq týrnırde bizdiń Astana komandasy eki jylda da ekinshi oryndy jeńip aldy. Tórt kúnge jalǵasatyn jarysqa Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Tájikstan, Ózbekstan quramalary jáne Reseıden kelgen qazaq baýyrlarymyz qatysady. Oblys quramalary da bar. Astanada «Asyq patı» sharalarynda kózge túsken oıynshylar, Astana komandasyna iriktelip, atalmysh jarystarǵa qatystyrylady. Qazir kórip otyrsyzdar, akterlar arasynda óte sheber oıynshylar bar, bulardy da biz jaqynda Astana quramasy sapyna qosyp, respýblıkalyq, halyqaralyq deńgeıdegi oıyndarǵa qatystyrýǵa múmkindik beremiz. Osyndaı jarystarda kenje qalǵan oıyndy halyq kelip oınaıdy. Bireýler oınaı almaıdy, qyzyǵady, bir aǵalar bar oınaǵan bala shaqta. Olar ár túrli erejeler aıtady, eldiń batys, shyǵys, soltústik, ońtústik óńirlerinde oınap júrgen osy «Bestaban» oıynyn qurastyrdyq. Osy oıyndy Astana komandasynyń oıynshylary óte jaqsy meńgergen. Eshqandaı daýly jaǵdaı týmaıdy, barlyǵy óz sheberlikterine baılanysty oryn alyp, muńaımaı qaıtady. Sport komıteti olardy da quralaqan qaldyrmaıdy, barlyǵyna syı-syıapatyn berip jatady. Astana chempıonatynda medaldarmen jáne maqtaý qaǵazdarymen marapattalady jáne Asyq atýdan I-sanat, II-sanat jáne sport sheberine úmitker degen ataqtar beremiz.
- Astana komandasynda qansha oıynshy oınaıdy?
- Astana quramasynda qazir iriktelgen 14 qyz-jigitter bar. Astanalyq sport klýbta 30-ǵa tarta oıynshymyz jattyǵady. Onyń ishinde 11-i - qyz bala. 16 jastan joǵary qyz-kelinshekter, apalarymyz oınaıdy. Olar «Bestas», «Bestaban», «Úshtaban», «Topaı» degen oıyndarynyń sý mergenderi.
Astanada asyq atý sportyn damytý sharalary úlken dárejede qolǵa alynǵan. Mysaly, ár túrli ujymdar men korporaııalardyń ishinde asyq atý, toǵyz qumalaq, láńgi tebý degen oıyndar boıynsha jarystar ótkizedi. olardyń arasynan da kózge túsken has sheberlerdi de Astana quramasyna oınaýǵa shaqyramyz. Keıbireýler kelip jatady, keıbireýleri jumys babymen kele almaıdy. Endi asyq atýdy damytý maqsatynda biz syı-syıapatpen ǵana qala bermeýimiz kerek. Ortalyq Azııa elderi arasynda asyq oıyny qazaq pen qyrǵyzdarda ǵana qalǵan, óte atsalysyp oınaıdy. Úlken deńgeıde oınaý úshin biz osyndaı is-sharalardy kóp ótkizýimiz kerek jáne solardyń jeńimpazdaryn ary qaraı shyńdap, irikteýge qatystyryp, Astana chempıony atandyryp, osyndaı jarystarǵa shyǵarýymyz kerek. Ondaı jumystar júrgizilip jatyr.
- Astana klýbynda 30-ǵa jýyq oıynshy bar dedińiz, al 10 jyl buryn jaǵdaı qandaı edi?
- 10 jyl buryn asyq atý sportynyń jaǵdaı óte nashar boldy. Óıtkeni bizdiń áleýmettik jaǵdaıymyz nashar edi. Asyq oınaýǵa adamdarda ýaqyt bolmaıtyn. Barlyǵy jumys izdep ketti. Qazir elimizdiń áleýmettik jaǵdaıy kóterilip, jumystan bos ýaqyttarda adamdar ózara oınaı bastady.
Asyq atýdyń paıdasy - bizdiń qol mergendigimizdi shyńdaıdy, 12 múshemizdiń barlyǵy jumys isteıdi, sonyń eń ishinde eń bastysy - myna kózdiń bulshyqetteri óte kóp jumys isteıdi. Óıtkeni 5, 6, 7 metrden kózdeıdi, sondyqtan qazirgi ýaqytta telefonǵa shuqshıyp, kóz kórý qabiletin nasharlatyp alǵan jastarymyzǵa bul taptyrmaıtyn em. Asyqta esh zııan joq, tabıǵı zat. Asyq oıynynan adamnyń kózi, denesi shynyǵyp, ózin tárbıeleıdi. Jas balalar bolatyn bolsa, oıyn olardy sanaýǵa, básekelesýge, uıymshyldyqqa, tózimdilikke, mergendikke baýlıdy. Bul oıyndy oınaǵan adam eshqashan da utylmaıdy. Buǵan eshqandaı stadıon salmaısyń, jerdi syzyp, asyq atqannan basqa eshteńe kerek emes. Óte qoljetimdi oıyn. Bizdiń qazaqta osyndaı oıynnyń baryna men maqtanamyn. Qazaqtyń kókpary, toǵyz qumalaǵy, Qazaq Barysy bar, kúresi bar. Osy sııaqty asyq atý oıynyn da brendke aınaldyrýmyz kerek. Ol bizdiń qolymyzdan keledi. «Birińdi qazaq, biriń dos» degen bar ǵoı, qazaqtar jumylsa, bul asyq oıynyn brendke aınaldyrýǵa bolady. Basqa elden kelgen adamdarǵa kórsete alatyndaı. Qoljetimdi oıyndardyń biri osy. Kókpardy basqa elden kelgender oınaı almaıdy, keshirersiz, onyń atqa minýi bar, atty baptaýy bar, al mynaǵan eki-úsh kún daıyndalsa, meńgerip ketetin oıyn. Qazir «EKSPO-2017» kórmesinde osy asyq atý oıynyn kórsetetin bolamyz. Meımandarǵa yńǵaıly bolatyn erejeler de jasap jatyrmyz. Ózimizdiń qazaqtarǵa oınatyp qana qoımaı, sheteldik qonaqtarǵa da ózimizdiń brendti tanystyrýymyz kerek. Bala oıyny dep oılamańyzdar, buny úlkender de oınaıdy. Bul - 6 jastan, 60 jasqa deıingi adamdardy talasyp oınaıtyn oıyny.
- Jańa Qazaq Barysy dep aıtyp qaldyńyz. Qazir bizde Álem Barysy, Eýrazııa Barysy degen dúnıejúzilik jarystar shyǵyp jatyr. Al asyq atýda qandaı jarystar bar?
- Asyq atýdan biz tek halyqaralyq dárejedegi týrnırlerde ǵana oınaımyz. Ol Astana qalasynda ǵana ótedi. Sonymen qatar Qostanaıda ótti. Endi osy jaqyn arada Jambyl oblysynda ótedi. Osy Astanada 9-ret «Altyn saqa» halyqaralyq týrnıri taǵyda ótedi. Bizdiń maqsatymyz - kókpar, qazaq kúresi sııaqty, asyq atý oıynyn da Azııa chempıonatyna, Azııa Oıyndaryna engizý.
- Osy baǵytta ne jasalyp jatyr?
- Endi osy baǵytta kóp jumystar atqaryp jatyrmyz. Halyqaralyq týrnırge Qyrǵyzstanǵa baryp jatyrmyz, odan keıin Germanııadaǵy qazaqtarǵa, alys-jaqyn shetelderdegi qazaqtarǵa baryp, osyny nasıhattap jatyrmyz. Gongkongta «Bas tas» oıyny nasıahattalýda. Bizdiń respýblıkalyq federaııa osy jumysty jasap jatyr. Jomart Sabyrdanuly degen federaııada janashyr kisi bar, osy aǵamyz asyq oıynyn úlken dárejege kóterip tastady. Qazir búkil el, búkil oblys oınaıdy. Ásirese, ońtústik óńirler óte qatty oınaıdy. Ol jaqta básekelestik óte myqty. Bizdiń Astanada da básekelestik myqty. Ortalyq Azııa elderi arasynda biz Asyq atýdan chempıonat ótkizýge biz atsalysyp jatyrmyz. Jaqyn arada oǵan jetip qalatyn shyǵarmyz. Ózimizdiń elimizde asyq oıynyn túzep alsaq, keıin Azııa birinshiligin ótkizýge de bolady.
- Qazaqstan boıynsha qansha adam ózimizdiń ulttyq asyqpen kásibı dárejede aınalysady?
- Ulttyq shtattyq komandalar jáne sport rezervi dırekııasynyń aldyńǵy jylǵy málimeti boıynsha, respýblıkada asyq atýmen 80 myń adam aınalysyp jatyr. Ol az adam emes. Olardyń ishinen 8 adam iriktelip, Qazaqstan quramasynyń músheligine alynady. Olar shetelderde bizdiń eldiń namysyn qorǵaıdy. Basqa elderde ondaı básekelestik joq shyǵar, bizdiń el men Qyrǵyzstanda básekelestik óte joǵary. Anda barsaq, olar utady, bizge kelse, biz utamyz. Biraq alys-jaqyn elderge de osy oıyndy ary qaraı damytyp, asyq atýdy tanytatyn bolamyz. Bizdiń qoldan keletin jumystardyń biri. Úkimet tarapynan qoldaý tabatyn bolsa, bul asyq oıyny jyljıdy.
- Rahmet!
"QazAqparat"agnenttigi
