«Alatau» dästürlı öner teatrynda Nūrtas Oŋdasynov turaly derektı film körsetıldı. Filmdı QR Mädeniet jäne sport ministrlıgı tapsyrysy boiynşa Ş.Aimanov atyndaǧy «Qazaqfilm» AQ «Almatyfilm» kinostudiiasymen bırlese otyryp şyǧarǧan. Gülsım Orazalievanyŋ «Nūrtas Oŋdasynov» atty kıtabynyŋ jelısı boiynşa tüsırılgen kinotuyndyda, Qazaqstan Ükımetın eŋ auyr jyldarynda (1938-1951) 13 jyl taban audarmai basqarǧan Respublikamyzdyŋ ekonomikasy men önerkäsıbınıŋ, mädenietı men ǧylym-bılımınıŋ damuyna zor üles qosqan memleket jäne qoǧam qairatkerı Nūrtas Dändıbaiūly Oŋdasynovtyŋ ömırı men qyzmetı baiandalady. Filmnıŋ rejisserı – Oŋdasyn Tastanov.
Nūrtas Oŋdasynov – Qazaqstan Ükımetın eŋ auyr Ūly Otan soǧysy kezınde jäne soǧystan keiıngı jyldarda Respublikanyŋ ışkı ekonomikasy men mädenietınıŋ, ǧylym-bılımınıŋ damuyna barynşa küş sala otyryp jan-jaqty damyta basqarǧan dara basşy. Ol 1938 jyly Şyǧys Qazaqstan oblysy Atqaru komitetınıŋ töraǧasy, 1938-1951 jyldar aralyǧynda (13 jyl) Qazaq SSR Ükımetınıŋ Töraǧasy, 1951-1953 jyldary KPSS OK janyndaǧy Joǧary partiia mektebınde oqyp, 1953-1954 jyly Qazaq SSR Joǧarǧy Sovetı Prezidiumynyŋ Töraǧasy, 1955-1962 jyldary Gurev oblystyq Atqaru komitetınıŋ töraǧalyq qyzmetınen keiın 5 jyl oblystyq KP OK bırınşı hatşysy qyzmetın atqardy.
Soǧys jyldarynda, Respublikamyzda Ǧylym Akademiiasynyŋ jeke şaŋyraq köteruıne, Qazaq Memlekettık Qyzdar Pedagogikalyq instituty men Ūlttyq Konservatoriiasyn qūruǧa, Şet tılder, Dene tärbiesı jäne barlyq oblys ortalyqtarynda Mūǧalımder institutynyŋ aşyluyna bırden bır ūitqy bolǧan qairatker tūlǧa.
Sonymen qatar, elımızdegı ırı qūrylystar: Ertıs-Qaraǧandy, Arys-Türkıstan, Myrzaşöl kanaldarynyŋ, Atyrau, Temırtau, Jezqazǧan, Balqaş, Aqtöbedegı ırı zauyttardyŋ, sonymen qatar Moiynty-Şu temır jolynyŋ salynuyna basşylyq jasap, erekşe ıskerlıgımen tanyldy.
«Zeinetkerlıkke şyqqannan soŋ şyǧarmaşylyq qyzmetpen ainalysyp, 1969 jyly «Arabşa-qazaqşa tüsındırme sözdıgı», 1974 jyly «Parsyşa-qazaqşa tüsındırme sözdıgı» jaryq körıp, qalyŋ oqyrmannyŋ ystyq yqylasyna bölendı» — deidı D. A. Qonaev özınıŋ «Öttı däuren osylai» kıtabynda.
N.D. Oŋdasynov üş ret Lenin, ekı ret Eŋbek Qyzyl Tu ordenımen, köptegen medeldarmen, Qūrmet gramotalarmen marapattalǧan.
Tūsaukeser tuyndyǧa jazuşy-dramaturg D. İsabekov, aqyn, QR Memlekettık syilyǧynyŋ laureaty T. Medetbekov, Qazaqstan Jurnalister odaǧy syilyǧynyŋ laureaty, «Qazaq ünı» gazetınıŋ bas redaktory Qazybek İsa, Oŋdasynovtanuşy G. Orazalieva sekıldı bırqatar bedeldı tūlǧalar da qatysty.
Derektı filmnıŋ maqsaty – halqy üşın qaltqysyz eŋbek etken erdıŋ atyn ūmytpai, onyŋ önegelı ısterın bügıngı öskeleŋ ūrpaqqa därıptep ülgı etu.
Nūrtas Oŋdasynov – Qazaqstan Ükımetın eŋ auyr Ūly Otan soǧysy kezınde jäne soǧystan keiıngı jyldarda Respublikanyŋ ışkı ekonomikasy men mädenietınıŋ, ǧylym-bılımınıŋ damuyna barynşa küş sala otyryp jan-jaqty damyta basqarǧan dara basşy. Ol 1938 jyly Şyǧys Qazaqstan oblysy Atqaru komitetınıŋ töraǧasy, 1938-1951 jyldar aralyǧynda (13 jyl) Qazaq SSR Ükımetınıŋ Töraǧasy, 1951-1953 jyldary KPSS OK janyndaǧy Joǧary partiia mektebınde oqyp, 1953-1954 jyly Qazaq SSR Joǧarǧy Sovetı Prezidiumynyŋ Töraǧasy, 1955-1962 jyldary Gurev oblystyq Atqaru komitetınıŋ töraǧalyq qyzmetınen keiın 5 jyl oblystyq KP OK bırınşı hatşysy qyzmetın atqardy.
Soǧys jyldarynda, Respublikamyzda Ǧylym Akademiiasynyŋ jeke şaŋyraq köteruıne, Qazaq Memlekettık Qyzdar Pedagogikalyq instituty men Ūlttyq Konservatoriiasyn qūruǧa, Şet tılder, Dene tärbiesı jäne barlyq oblys ortalyqtarynda Mūǧalımder institutynyŋ aşyluyna bırden bır ūitqy bolǧan qairatker tūlǧa.
Sonymen qatar, elımızdegı ırı qūrylystar: Ertıs-Qaraǧandy, Arys-Türkıstan, Myrzaşöl kanaldarynyŋ, Atyrau, Temırtau, Jezqazǧan, Balqaş, Aqtöbedegı ırı zauyttardyŋ, sonymen qatar Moiynty-Şu temır jolynyŋ salynuyna basşylyq jasap, erekşe ıskerlıgımen tanyldy.
Al, bügıngı «Qazaqfilmnıŋ» de negızı sol uaqyttan bastau alady. Basqa Respublikaǧa evakuasiiamen ketıp bara jatqan «Mosfilm» men «Lenfilmdı» Qazaqstan Ükımetı atynan arnaiy Qazaqstanǧa şaqyrtqan Nūrtas Oŋdasynov ekenın qazır bıreu bılse, bıreu bılmeidı. Ekı kinostudiianyŋ has şeberlerınıŋ qoldauymen «Raihan», «Abai änderı» filmderı tüsırıldı.
«Zeinetkerlıkke şyqqannan soŋ şyǧarmaşylyq qyzmetpen ainalysyp, 1969 jyly «Arabşa-qazaqşa tüsındırme sözdıgı», 1974 jyly «Parsyşa-qazaqşa tüsındırme sözdıgı» jaryq körıp, qalyŋ oqyrmannyŋ ystyq yqylasyna bölendı» — deidı D. A. Qonaev özınıŋ «Öttı däuren osylai» kıtabynda.
N.D. Oŋdasynov üş ret Lenin, ekı ret Eŋbek Qyzyl Tu ordenımen, köptegen medeldarmen, Qūrmet gramotalarmen marapattalǧan.
Tūsaukeser tuyndyǧa jazuşy-dramaturg D. İsabekov, aqyn, QR Memlekettık syilyǧynyŋ laureaty T. Medetbekov, Qazaqstan Jurnalister odaǧy syilyǧynyŋ laureaty, «Qazaq ünı» gazetınıŋ bas redaktory Qazybek İsa, Oŋdasynovtanuşy G. Orazalieva sekıldı bırqatar bedeldı tūlǧalar da qatysty.
Derektı filmnıŋ maqsaty – halqy üşın qaltqysyz eŋbek etken erdıŋ atyn ūmytpai, onyŋ önegelı ısterın bügıngı öskeleŋ ūrpaqqa därıptep ülgı etu.
Jasūlan NAURYZÄLİEV
