Adam ataýly úshin bir-biriniń janyn alý-eń qıyn is. Biraq, maıdan dalasynda jaýyngerlerimiz ulttyń beıbit bolashaǵy úshin jaýdyń janyn alýǵa májbúr boldy. Osyndaı qıyn áreket tek Otanymyzdyń amandyǵy bolsa kerek-ti.
Halqymyzdyń beıbit bolashaǵy úshin otbasyn tastap maıdanǵa attanǵan azamattardyń jasaǵan erligin dáripteý jas urpaqtyń mindeti hám boryshy dep bilsek qatelespeımiz. Olardyń tókken qany men qıylǵan janynyń arqasynda qolymyzdy keýdemizge qoıyp «Meniń elim» dep alańsyz gımn aıta alamyz.
Uly Otan soǵysyna qazaq azamattarynyń sińirgen eńbegi eren. Muny tipti maıdandas ózge ult azamattary da rastap jatady.
1941-1945 jyldary Uly Otan soǵysyna 1 mln. 400 myńǵa jýyq qazaq attanǵan. Sondaı-aq, áskerı mekemelerdiń resmı málimetterine súıensek, atalǵan soǵys jyldary kóleminde Qazaqstanda 12 atqyshtar, 4 kavalerııalyq dıvızııa, 7 atqyshtar brıgadasy jáne 50 tarta polkter men batalondar jasaqtalǵan.
Qandastarymyz Otan úshin bolǵan soǵysta, kóbine maıdan dalasynyń eń qaýipti aımaqtarynda júrip jaýmen aıqasty. Sonymen qatar árqashan aldyńǵy shepte turyp, aıanbaı kúresti. Ultymyzdyń maıdanda júrip ómirden ozǵan azamattaryna «Keńes Odaǵynyń Batyry» ataǵy berilgen.
Sondaı batyrlarymyzdyń biri - Sultan Birjanuly Baımaǵambetov. Soǵys dalasynda maıdandastarynyń amandyǵy men jeńis úshin, german dzotynyń ambrazýrasyn óz denesimen japty. Mundaı kózsiz erlikti ekiniń biri jasaı almaıtyny kámil. Atylyp jatqan oq ózine tıgende ómirden ozatynyn anyq bilse de, osy áreketke baryp, batyrlyqtyń eń joǵarǵy dárejesine shyǵyp, jalǵannan máńgilikke attanyp ketti.
Qazaq dalasynda týǵan azamattyń rýhy bıik, óresi keń. Álııa Moldaǵulova batalonyn bastap shyǵyp, aýyr jaraqat alǵanyna qaramastan, ózin jaraqattaǵan ofıerdi atyp óltirip erlik kórsetse, Mánshúk Mámetova nebári 21 jasta maıdan aýmaǵynda qalǵan jalǵyz qyz bola tura birneshe saǵat boıy jaýyngerlerge toıtarys berip, erlik tanytqan.
Ultymyzdyń uly qyzdary Álııa men Mánshúktiń esimi tarıhtyń altyn shejiresine enip, Keńes Odaǵynyń batyry ataǵyna ıe boldy. Sonymen qatar, batyr-panfılovshy, jazýshy Málik Ǵabdýllın de jasaǵymen qorshaýǵa túsip, jaýǵa tyldan shabýyl jasady. Jáne jaýyngerleriniń barlyǵyn aman alyp shyqqan. Máskeý úshin shaıqasta óziniń quramasyn úsh ret jaý qorshaýynan aman alyp shyqqan Baýyrjan Momyshuly da kórsetken erlikteri úshin ataq-dańqqa bólendi. Reıhstagqa tý tikken qazaqstandyq Raqymjan Qoshqarbaev erlikterine saı marapatqa ıe boldy.
Soǵysqa Keńes odaǵynyń quramyndaǵy 15 respýblıkadan adam qatysty. Al, «Keńes Odaǵynyń Batyry» ataǵyn 497 adam aldy. Onyń 97-si qazaq. Iaǵnı 5\1 qazaq. Osydan-aq babalarymyzdyń el úshin eren erlik jasaǵany kórinip tur.
Uly Otan soǵysynyń jeńispen aıaqtalýynda mádenı qaıratkerlerimizdiń de úlesi bar. Óner adamdarynan qurylǵan brıgada áskerı bólimshelerde, shaqyrý beketterinde, emdeý ortalyqtarynda konertter qoıyp, sarbazdarǵa rýhanı kúsh-jiger berdi. Bul kezderi aqyndar men jazýshylardyń shyǵarmalary Otandy qorǵaýǵa arnaldy. Soǵysta júrip kózimen kórgender Baýbek Bulqyshev, Qasym Amanjolov soǵysty óleńderine arqaý etse, Juban Moldaǵalıev, Ábdijámil Nurpeıisov, Baýyrjan Momyshuly syndy jazýshylarymyz soǵys týraly kitaptar jazyp, keler urpaqqa qaıtalanbas mura qaldyrdy.
Soǵysqa jaramaǵan azamattar, áıelder men balalar tylda jumys istep, kıim, as-aýqat, kerek-jaraqtardy maıdanǵa jiberip, kómek kórsetti. Qazaqstannyń halyq sharýashylyǵy maıdan arsenaldarynyń biri retinde soǵys qajetine qyzmet etti. Munda 356 mln. put nan daıyndalǵan. Sonymen qatar mal sharýashylyǵy ónimderin negizgi tasymaldaýshylardyń biri boldy.
Qazaqtyń qaıtpas, qaısar ul-qyzdarynyń erligi jas urpaq úshin óshpes ónege. Otan úshin otqa túsken batyrlar eshqashan umytylmaıdy, umytylmaýy tıis. Otanymyz úshin aıanbaı kúresken ár sarbazdyń esimi, tarıhymyzdyń tórinde altyn áriptermen saqtalady.
Injý ÓMIRZAQ,
"Adyrna" ulttyq portaly
