Äbu Aiubtan (oǧan Alla razy bolsyn) jetken hadiste, eger kımde kım Ramazannyŋ orazasyn aiaqtaǧan son Şäuuäl aiynda alty kün oraza tūtsa, bır jyl oraza ūstaǧanmen teŋ bolady delınedı.
Iаǧni qarapaiym tılde:
Ramazan aiynyŋ orazasy (30 kün) + Şäuuäl aiynyŋ orazasy(6 kün) = 1 jyl oraza
Būl Alla Taǧalanyŋ bızge bergen ūly Meiırımı. Az ǧana amal jasap, on ese sauap alu – jaqsy tabys közı jäne keremet kelısım.
Osyǧan orai, bızge osy aidaǧy orazany qalai ūstau kerek: üzılıssız be älde arasynda üzılıs jasap pa, Ramazandaǧy qaryzdardy ötegennen soŋ ba älde ötemes būryn ba, qai künderı, qai uaqytta degen tolassyz sūraqtar kelıp tüsude.
Sol sebeptı bız Şäuuäl aiyndaǧy orazaǧa qatysty jiı qoiylatyn sūraqtarǧa jauap berudı ūiǧardyq:
1. Hanafi mäzhaby boiynşa Şäuuäl aiynyŋ orazasyn Ramazan aiynyŋ qazasyn ötemes būryn ūstauǧa rūqsat etılgen.
Äielder, sapardaǧylar men Ramazan aiynda syrqattanyp ia bolmasa belgılı sebeptermen ärı sebepsız orazasyn qaza qylǧandar Ramazandaǧy qaryz orazany kelesı Ramazanǧa deiın mındettı türde öteu şartymen Şäuuäl aiynda oraza tūta alady.
Alaida, eger bırınşı Ramazan aiyndaǧy qazany toltyryp, artynan Şäuuäl aiynyŋ alty künın ūstau ūnamdy amal bolyp tabylady.
Soǧan qaramastan, eger adam ülgermei jatsa nemese Şäuuäl aiy aiaqtalǧanşa alty kündı ūstai almai qalamyn dep qauıptense, kerısınşe de jasauǧa bolady
2. Şäuuäl aiyndaǧy oraza tek Şäuuäl aiynda ǧana ūstalady. Eger kımde kım ai aiaqtalǧanşa ūstap ülgermese, künä bolyp sanalmaidy, sebebı būl oraza paryz etılmegen. Şäuuäl aiynyŋ orazasyn Oraza Ait meiramynyŋ bırınşı künı ötken soŋ ūstai beruge bolady.
Iаǧni, Şäuuäl aiynyŋ ekınşı jūldyzynan bastap Ramazan aiynyŋ qazasyn ötep, odan ärı Şäuuäl aiynyŋ näpıl orazasyn ūstauǧa bolady.
3. Ramazan aiynda mülde oraza tūtpaǧan jandar paryz orazany sebepsız qaldyrǧan bolsa da, Şäuuäl aiynyŋ orazasyn ūstai alady.
Alaida, olar bır jyldyq oraza tūtqannyŋ sauabyn ala almaidy. Sebebı ondai sauapty alu üşın, hadiste kelgendei, paryz bolǧan orazany mındettı türde ūstauy qajet. Soǧan qaramastan, Alla qalasa, olar Şäuuäl aiyndaǧy alty kündık orazanyŋ sauabyn alady.
Degenmen, olar üşın Ramazandaǧy qazanyŋ ornyn tolyqtyru haiyrly. Sebebı paryzdy qaldyryp qoiu Allanyŋ aldynda ülken künä bolyp sanalady.
4. Şäuuäl aiynyŋ alty künın üzbei ūstauǧa da, arasynda üzılıs jasap ūstauǧa da bolady. Eger bır kün qospasa, jūma künderı oraza tūtuǧa bolmaidy. Mysaly: beisenbı- jūma nemese jūma- senbı. Eger osyndai etıp ūstar bolsa, jūma künı oraza tūtuǧa rūqsat.
Eger Ramazan aiynda eşqandai qazasy bolmaǧan jandar bolsa, Şäuuäl aiynyŋ orazasyn düisenbı jäne beisenbı künderı ūstalatyn sünnet orazasy künderı auyz bekıtuıne bolady. Alaida, būl bır joly ǧana. Şäuuäl aiynyŋ qosymşa orazasyn qai künı ūstau är adamnyŋ jeke basynyŋ ısı.
5. Şäuuäl aiyndaǧy oraza men Ramazan aiyndaǧy oraza, sondai - aq, özge ailardaǧy tūtylatyn orazalardyŋ barlyǧy taŋnan keşke deiın ūstalady.
Taŋ namazy men aqşam namazynyŋ uaqyttary qai kezde kıretının bılu üşın saitymyzdaǧy "Namaz uaqyttary" aidaryna kırıp, öz qalaŋyzdy taŋdap, sol jerden anyqtai alasyz.
Taŋ namazy – auyz bekıter uaqyttyŋ bastaluy. Būl degen söz, säresı ışudı jäne orazany būzatyn amaldardy (erlı- zaiyptylarǧa jynystyq qatynasty, tıs tazalau barysynda tıs pastasy jūtyp qoiu, taǧy basqa ) toqtatu qajet degen söz. Ramazan aiyndaǧy orazany būzatyn amaldyrdyŋ barlyǧy da kez kelgen orazany da būzady.Aqşam namazynyŋ uaqyty – auyz aşatyn uaqyt. Kün ūiasyna bata salysymen mūsylman adam orazada tyiym salynǧan amaldardy jasauyna bolady.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
