"Adyrna" ūlttyq portaly Abai.kz portalynda jariialanǧan "Sudia sızden araşa sūraidy, Prezident myrza!" maqalasyn tolyq jariialap otyr. Maqala redaksiianyŋ ūstanymyn bıldırmeidı.
Taqyrypqa tūzdyq:
Qyzylorda oblysynda sudia sot töraǧasynan azǧyndyq kördım dep şaǧymdanǧany turaly aqparat 2020 jyldyŋ jeltoqsan aiynda BAQ-ta jariia bolyp, qoǧamda qyzu talqy bolǧan edı. Onda Qyzylorda oblysy, Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy qol astyndaǧy sudiany tösektes boluǧa şaqyrǧany, qaramaǧyndaǧy kelınşektı degenıne köndıre almaǧan sot töraǧasy qudalaudy bastaǧany jaily baiandalǧan.
Gülnūr Qūrmanbaidyŋ zaŋ salasynda jürgenıne 20 jyl eken. Al Şielı audandyq sotynyŋ sudiasy bolyp jūmys ıstegenıne 8 jyl bolǧan. Audandyq sottyŋ töraǧasy qol astyndaǧy boidaq kelınşektı «qalaǧanyna» köndıre almaǧan soŋ, qyspaqqa alǧan körınedı. Gülnūr Qūrmanbai basşylyqtyŋ mūndai qysymyna şydai almai, bala kütımıne bailanysty eŋbek demalysyna şyǧyp ketken. Tıptı, özıne ersı ūsynys jasaǧan töraǧanyŋ äreketın tızıp, Joǧarǧy sotqa da şaǧymdanypty.
Keiın, Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.Küzdeubaev BAQ-qa pıkır bıldırıp, «sudiany tösekke tartqan joqpyn. Ol jala jauyp otyr», - dep aqtalǧan.
«Būl jaǧa ūstatatyn jait, aiyptaulardyŋ bärı jalǧan. Bırınşıden sudia G. Qūrmanbai sudia ädebı normalaryn būzyp, negızsız jala jauyp otyr, ony tösekke tartty deuı negızsız. Jaǧylǧan küie orynsyz qalmaidy, anam da, äielım de uaiymdap otyr. Joǧarǧy sot tarapynan ışkı qauıpsızdık bölımınıŋ qyzmetkerlerı kelıp, tekserudı jürgızdı de, aitylǧan sözderdıŋ ras ekenı däleldenbedı. Ol turaly komissiianyŋ şeşımı de şyǧaryldy. Otbasymda ekı qyzym, äielım, anam bar. Aqyldy äiel erınıŋ bır auyz sözıne de toqtaidy ǧoi. Äielıme jala jabylyp jatqanyn tüsındırdım, basqa eşteŋe aitqanym joq. Üi ışındegı jaǧdai būrynǧydai emes, auyr... Kelınşegım menı tüsınedı dep oilaimyn», - deptı Qyzylorda oblysy Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy Marat Küzdeubaev.
Küzdeubaev qazylyq qyzmette jürgen 13 jyldyŋ 8-ınde basşylyq lauazymdar atqarǧan eken. Ol ötken jyldyŋ jeotoqsanynda ärıptesınıŋ üstınen aryzdanatynyn aitqan.
«Osy jaǧdai boiynşa zaŋ talaptaryna sai şara qoldanuǧa mındettı türde aryzdanuym kerek dep oilaimyn. Ar-namysyma, otbasymnyŋ bedelıne nūqsan keltırdı. Onyŋ äreketterı «tise terekke, timese būtaqqa» dep aita beru dep baǧalaimyn. Ol sudialyq mındetterın maǧan deiın de 5 jyl atqarǧan», - degen M.Küzdeubaev sudia G.Qūrmanbaidyŋ şeşımınen keiın jerımızden, üiımızden aiyryldyq dep şaǧymdanuşylar kelgendıkten, töraǧa retınde olardy qabyldap, Qūrmanbaidyŋ äreketın basşylyqqa habarlaǧanyn aitypty.
Osy oqiǧadan keiın arada az ǧana uaqyt ötkende Şielı audandyq sotynda alty jyl hatşy qyzmetın atqarǧan Eŋlık Qydyralieva özınıŋ jazyqsyz qysymǧa ūşyraǧanyn aityp, araşa sūraǧan. Aituynşa, ol üşınşı säbiıne aiaǧy auyr kezde töraǧanyŋ qudalauyna ūşyraǧan. Sebebı, tıkelei basşysynyŋ (sudia Gülnūr Qūrmanbai – avt.) üstınen terıs kuälık beruden bas tartypty. Qysym toqtamaǧandyqtan Eŋlık jüktılıktıŋ 34-şı aptasynda bosanyp qoiǧan.
Al biylǧy jyldyŋ aqpan aiynda Joǧary sot keŋesı janyndaǧy sot jiuriı Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.Küzdeubaevty lauazymynan bosatu turaly ūsynysty Memleket basşysynyŋ atyna joldaitynyn «Azattyq ruhy» saity habarlady. Onda QR Joǧarǧy sot keŋesı apparatynyŋ atalǧan ıske qatysty tüsındırmesı jariialanǧan.
«2021 jyly 18 aqpanda Joǧary sot keŋesınıŋ janyndaǧy sot jiuriınıŋ otyrysy öttı, onda jergılıktı jäne oǧan teŋestırılgen sottardyŋ sudialaryna qatysty bırqatar tärtıptık ıster qaraldy. Sot jiuriı otyrysynyŋ qorytyndysy boiynşa 5 sudia tärtıptık jauapkerşılıkke tartyldy, onyŋ ışınde bır sudia sögıs türınde jaza aldy, üş sudiaǧa eskertu jariialandy, audandyq sottyŋ bır töraǧasy sudia lauazymynda qaldyryla otyryp, atqaratyn lauazymynan bosatuǧa ūsynyldy. Sudialardy tärtıptık jauapkerşılıkke tartuǧa olardyŋ sot ısterın qarau kezınde zaŋdylyqty öreskel būzǧany, sudia ädebıne qaişy keletin, atyna kır keltıretın teris qylyq jasaǧany, sondai-aq audandyq sot töraǧasynyŋ lauazymdyq mindetterin tiisinşe oryndamaǧany negız boldy», - dep jazylǧan resmi habarlamada.
Onan soŋ, ornynan bosatylsyn degen sudia Marat Küzdeubaev ekenı rastalǧan.
«Marat Küzdeubaevtyŋ mäselesı qaralǧany ras. Sot jiuriınıŋ otyrysynda oǧan qatysty ıs qaralyp, nätijesınde Joǧary sot keŋesı janyndaǧy sot jiuriı Marat Küzdeubaevty tärtıptık jauapkerşılıkke tarta otyryp, audandyq sot töraǧasy lauazymynan bosatu turaly şeşım şyǧardy. Sot jiuriınıŋ būl şeşımı äzırge zaŋdy küşıne engen joq. Sebebı, būl şeşımge onyŋ (Küzdeubaev – avt.) aryz tüsıru merzımı aiaqtalǧan joq. Kelıspese 10 künnıŋ ışınde qarsy şaǧym tüsıre alady, alaida äzırge aryz tüsken joq. Qarsy aryz tüspese şeşım zaŋdy küşıne endı dep esepteledı de, odan keiın sudiany lauazymynan bosatu turaly Prezidentke ūsynys jıberıledı. Sosyn Memleket basşysynyŋ jarlyǧymen lauazymynan bosatylady. Joǧarǧy sot keŋesıne tūraqty on adam müşe. Odan bölek Bas prokuror, Joǧary Sottyŋ Töraǧasy, Ädılet ministrı de jalpy otyrystarǧa qatysady, olar da dauys beru qūqyǧyna ie. Al Sot jiuriıne bırneşe sudia, advokattar men qoǧam belsendıledı qatysady. Olar Küzdeubaev bosatylsyn degen şeşımge keldı. Būndai jaǧdaidan keiın sudialardyŋ ornynda qaluy ekıtalai», - dep tüsındırgen QR Joǧary sot keŋesınıŋ baspasöz hatşysy Asan Ahmetjan.
QR Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ,
QR Joǧarǧy sotynyŋ töraǧasy Jaqyp Asanovtyŋ
nazaryna!
Jalpy, Sot bilıgı – täuelsız bilık. Sot bilıgı – qoǧamdaǧy naqty ıster men daulardy ädılet tarazysyna salyp şeşetın organ. Sot bilıgı – zaŋdylyq pen qūqyqtyq tärtıptı qamtamasyz etuşı! Sot bilıgı – konstitusiialyq qūrylysty, saiasi jäne ekonomikalyq jüienı, azamattardyŋ, memlekettıŋ jäne qoǧamdyq ūiymdardyŋ qūqyqtary men zaŋdy müddelerın qorǧaityn organ. Sot bilıgı – azamattar ädılet ızdep bas tıreitın aqyrǧy mınberı. Ras, bügıngı Qazaqstannyŋ sot jüiesıne qatysty aitylar syn az emes. Tördegı sottar tym qatal, tym täkapar, tym biık. Aldyna kelgen adamnyŋ aǧyn aqtap, qarasyn aiyptap, ädılettı şeşım şyǧarudan görı, möliıp kelgen mıskınnen qylmysker, päleqor, basbūzar obrazyn köruge beiım tūrady. Sondyqtan da, sot jüiesıne degen eldıŋ senım kreditı tausylarǧa tap keldı. Tausyldy desek te artyq aitqandyq emes. Prezident Toqaev aitqan «ädılettı memleket» qūru konsepsiiasynyŋ alǧyşarty – ädıl şeşım şyǧaratyn sot jüiesın qalyptastyru. Al ädıletsız sotpen ädılettı şeşım şyǧaru, ädılettı memleket qūru mümkın emes ekenı ekıbastan tüsınıktı. Ädılettı sotqa qoǧam da, memleket te müddelı. Sondyqtan, tübegeilı reforma qajet! Ony zaŋ ūstaǧan zaŋgerler de, sauaty bar sarapşy-mamandar da, Jaqyp Qajymanūly tızgının ūstaǧan Joǧarǧy sot pen Konstitusiianyŋ kepılı deitın Prezident te jaqsy tüsınedı. Soŋǧy kezderı Qazaqstannyŋ aqparat keŋıstıgınde sot jüiesı men sudialarǧa qatysty negativtı aqparattar leg-legımen jariialanyp jatyr. «Sudia para alyp jatyp ūstalypty», «Sudia para berıp jatyp qūryqtalypty», «Sudia saunada ūstalypty», «Sudianyŋ zäulım saraiy men dünie-bailyǧy äşkere bolypty» t.b. Mūnyŋ barlyǧy öz kezegınde eldıŋ sot jüiesıne degen negativtı pıkırın köbeitpese, azaitpaityny jäne ras. Būl öz aldyna bölek äŋgıme. Sudiaǧa kım araşa? Joǧaryda, sot mınberı azamattardyŋ aqiqat sūrap taban tıreitın aqyrǧy mınberı ekenın aittyq. Al endı sol sottardyŋ özı ädılet ızdep, araşa sūraǧanda kımge jügınbek? Redaksiiamyzdyŋ elektrondy poştasyna Gülnūr Qūrmanbai esımdı Qyzylorda oblysy, Şielı audandyq soty sudiasynyŋ özınıŋ basşylyǧy, iaǧni Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy tarypanyn qysym men qudalauǧa ūşyraǧanyn aityp, üşbu haty kelıp tüstı. Bız mäselenıŋ män-jaiyn sūrap, Gülnūr Qūrmanbaiqyzyna habarlastyq. Qazır pnevmoniialyq syrqatyna bailanysty auruhanada emdelıp jatyr eken. Bızge telefon arqyly öz jaǧdaiy turaly aityp bergen edı. Prezidentke Aşyq hat Gülnūr Qūrmanbaiqyzy Qūrmanbaidyŋ özı Şymkent qalasynyŋ tumasy. Qyzylorda oblysy, Şielı audandyq sotynyŋ sudiasy qyzmetın 2012 jyldan berı atqaryp keledı. Sol 2012 jyldan bergı «adal eŋbegım men ar-ojdanym aiaqqa taptaldy» degen Gülnūr hanym öz basşylyǧy tarapynan qudalauǧa tüskenın aitady. «Men 2019 jyldyŋ qaraşa aiynan bastap bala asyrap aluyma bailanysty eŋbekke jaramsyz sanatynda jürıp, odan ärı bala kütımıne bailanysty demalysqa şyqqanmyn. Alaida men özımnıŋ basşylyǧym tarapynan qudalauǧa ūşyrap, tıptı öz üiıme, jūmys ornyma da bara almai jürmın. Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.Küzdeubaev barlyq zaŋ būzuşylyqtarǧa jol berıp, menıŋ esıgımdı būzyp, syrtymnan şeşım şyǧaryp, qol qoiǧan. Zaŋsyz kompiuterım men prosessorymdy QR sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs qimyl agenttıgınıŋ Qyzylorda oblysy boiynşa Departamentıne (ärı qarai Biuro) ūsynyp, üstımnen tekseru jürgızgen», - deidı. Joǧarǧy sot ne deidı? Osyǧan bailanysty QR Joǧarǧy sotyna aryz da jazylypty. «Jazǧan aryzym boiynşa Joǧarǧy sotymen komissiia qūrylyp, Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.Küzdeubaev pen sudia A.Joldybaevtardyŋ tarapynan kemşılıkter anyqtalǧan. Qazaqstan Respublikasynyŋ Joǧarǧy sotynyŋ 03.03.2021 jylǧy №6001-21-4/4 sandy hatynda, sot şeşımı G.Qūrmanbaimen (G.Qūrmanbai 30.12.2019 – 30.12.2020 jyl aralyǧynda bala kütımı demalysynda bolǧan) onyŋ elektrondy qoltaŋbasyn paidalanu arqyly 28.01.2020 jyly Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.O.Küzdeubaevpen şyǧarylǧany, osy äreketı üşın Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.O.Küzdeubaev qyzmetınen bosatylǧany jazylǧan», - deidı. «Sol kezde menıŋ bala kütımıne bailanysty eŋbek demalysynda jürgenımde, Qyzylorda oblystyq sotynyŋ töraǧasy Q.Nūryşevtyŋ qatynas haty men jinaqtalǧan ıs-qūjattary negızınde sebepker bolǧan Qyzylorda oblysy boiynşa Sybailas jemqorlyqqa qarsy küres Departamentınıŋ qylmystyq qūqyq būzuşylyq turaly aqparatty esepke alǧan. Odan keiın, 10 tamyz 2020 jyly Qyzylorda oblysy boiynşa Sybailas jemqorlyqqa qarsy küres Departamentınıŋ qylmystyq qūqyq būzuşylyq turaly №20430013000576 sanmen tergeu basqarmasynyŋ basşysy jedel-tergeu tobynyŋ jetekşısı Ş.Şamenovtyŋ baianatyny tırkelgen. Qyzylorda oblystyq sotynyŋ töraǧasy Q.Nūryşevtyŋ qatynas haty men jinaqtalǧan ıs-qūjattaryna säikes №204300131000065 sandy qylmystyq ısten maǧan qatysty QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen sotqa deiıngı jaŋa tergep-tekserudı bastau üşın qūjattardy bölektep, ärı qarai QR QPK-nıŋ 550-babyna säikes kelısım alu üşın QR Bas prokuraturasyna joldau qajettıgı körsetılgen. 11 tamyz 2020 jyly baianatta körsetılgen derekter boiynşa, QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen №204300131000065 sandy sotqa deiıngı tergep-tekseru tırkelıp, sol künı №5-1-3/4125 şyǧys hatpen QR Bas prokuraturasyna QR QPK-nıŋ 550-babyna säikes, qylmystyq qudalaudan artyqşyqlyqtary men imunitetı bar adamǧa qatysty sotqa deiıngı tergep-tekseru tırkelgenı turaly habarlaǧan. Qazaqstan Respublikasynyŋ Bas Prokurorynyŋ mındetın atqaruşy B.N.Asylovpen 14 tamyz 2020 jyly QR QPK-nıŋ 550-babyna säikes maǧan qatysty QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen qozǧalǧan №20430013000576 sandy qylmystyq ıs boiynşa sotqa deiıngı tergep-tekserudı jalǧastyru turaly qauly şyǧarylǧan», - deidı. «Bala kütımımen eŋbek demalysynda jürgenımde kabinetımdı tındıp, kompiuterımdı alyp kettı» Gülnūr Qūrmanbaidyŋ aituynşa, būl prosesster jürgızılıp jatqanda ol Şymkent qalasynda bala kütımıne bailanysty eŋbek demalysynda jürgen. Sol uaqytta onyŋ syrtynan jedel–tergeu tobynyŋ jetekşısı Ş.Şamenovtyŋ 10 tamyz 2020 jylǧy №204300131000065 sandy qylmystyq ısten materialdardy bölekteu turaly qaulysyna tırkelgen tızımge säikes, sudia Qūrmanbaidyŋ kabinetındegı qoldanysynda bolǧan kompiuterdı alu turaly hattama toltyrǧan jäne ol aiǧaq zat retınde tanylǧan. Söitıp sudianyŋ paidalanuynda bolǧan qyzmettık kompiuter boiynşa Qyzylorda oblysy, sybailas jemqorlyqqa qarsy qyzmettıŋ asa maŋyzdy ıster jönındegı tergeuşısı T.Mustafaevtyŋ 06 mamyr 2020 jylǧy qaulysymen sot-kompiuterlık saraptama taǧaiyndalyp, 04.06.2020 jyly №967 sandy sarapşy qorytyndysy alynǧan. «Menıŋ öndırısımde bolǧan azamattyq ıs materialdarynyŋ qūjattaryn alu turaly hattama toltyrylyp, oǧan qatysty Şielı audandyq sotyna sūrau joldanyp, jauaptar alynǧan. 15 mausym 2020 jyly Qyzylorda oblysy boiynşa sybailas jemqorlyqqa qarsy qyzmettıŋ asa maŋyzdy ıster jönındegı tergeuşısı T.Mustafaevtyŋ qaulysymen menıŋ öndırısımde bolǧan azamattyq ıs materialdary boiynşa sot-qoltaŋba saraptamasy taǧaiyndalyp, 15 şılde 2020 jyly №1279 sandy saraptama qorytyndysy alynǧan», - deidı Gülnūr Qūrmanbaiqyzy. «Prezidenttıŋ keŋesı men Joǧarǧy sottyŋ kelısımınsız ıs qozǧady» Taǧy bır aita keterlıgı, sudia Qūrmanbai qylmys jasau barysynda ūstalmaǧan. Al sudialyq immunitetı bar tūlǧalardy qyzmetınen bosatu nemese tūtqyndau üşın QR Joǧary sot keŋesınıŋ qorytyndysyna negızdelgen QR Prezidentınıŋ kelısımı boluy kerek eken. «Men qylmys jasau ornynda ūstalǧan adam emespın. Maǧan qatysty QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen qozǧalǧan qylmystyq ıs auyr nemese asa auyr qylmys sanatyna jatpaidy. Alaida, QR Bas Prokurorynyŋ mındetın atqaruşy B.N. Asylovpen 14 tamyz 2020 jyly maǧan qatysty QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen qozǧalǧan №20430013000576 qylmystyq ıs boiynşa tergep-tekserudı jalǧastyru turaly qauly şyǧarylǧan uaqytta QR Joǧary sot keŋesınıŋ qorytyndysyna negızdelgen QR Prezidentınıŋ kelısımı bolmaǧan. Negızı QR QPK-nıŋ 550-babynyŋ 1-bölıgınıŋ talabyna säikes, QR Bas Prokurory sotqa deiıngı tergep-tekseru QR Bas Prokurorynyŋ kelısımın alǧanǧa deiın zaŋsyz jalǧasuy sebeptı, 11 tamyz 2020 jyly QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen maǧan qatysty tırkelgen №204300131000135 sandy sotqa deiıngı tergep-tekserudı toqtatylyp, sotqa deiıngı tergep-tekserudı toqtata otyryp, ony jalǧastyrudan bas tartuy tiıs edı. Tergeu organy Qazaqstan Respublikasy Bas Prokurorynyŋ mındetın atqaruşy B.N.Asylovtyŋ 14 tamyz 2020 jylǧy maǧan qatysty QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen qozǧalǧan №20430013000576 sandy qylmystyq ıs boiynşa tergep-tekserudı jalǧastyru turaly qaulyny Q.Muhanbekovke bergendıgı jönınde 24 qyrküiek 2020 jyly /şyǧys № 5-1/4966/JT-M-434/ sandy hatpen bergen. Alaida, Q.Muhanbekov mūddelı tūlǧa bolyp tabylmaidy. Men özdıgımnen tergeu organǧa Q.Muhanbekovty qorǧauşy retınde qabyldau jönınde aryz jazǧanym joq. Jäne de tergep-tekseru organdarymen maǧan Q.Muhanbekovty qorǧauşy retınde taǧaiyndau turaly qauly qabyldanbaǧan. Kelısım-şart boiynşa Q.Muhanbekov menıŋ hatşym E.Qydyralievanyŋ qorǧauşysy bolǧan. Sebebı, E.Qydyralievamen kelısım şartpen otyrǧan./Tergeuşı Mustafaevtyŋ qorǧauşy taǧaiyndau turaly qaulysy, qylmystyq ıs qūjatta 2 tom 223-225 bet Q.Muhanbekovtyŋ orderı tırkeledı./ Sonymen qatar, tergeu organy QR Bas Prokurorynyŋ mındetın atqaruşy B.N.Asylovtyŋ 14 tamyz 2020 jylǧy maǧan qatysty QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen qozǧalǧan №20430013000576 sandy qylmystyq ıs boiynşa tergep-tekserudı jalǧastyru turaly qaulyny qylmystyq ıstegı 4 tomnyŋ tızımnıŋ 118-123 betterınde tıgılgen dep körsetılgen. Alaida atalǧan qylmystyq ıstı aşyp qaraityn bolsaq, ol betınde tızımdegı qauly köşırmesı körsetılmegen, müldem basqa qūjattar tıgılgen», - deidı sudia Qūrmanbai. «Üiıme kelıp, anamdy qorqytqan» Gülnūr Qūrmanbaidyŋ aituynşa, tergeu prosessınıŋ bastalǧany turaly qyrküiek aiynda ǧana onyŋ üiıne kelıp eskertken. «Esıktı aşqan anama dörekı sözder aityp, qorqytyp, oǧan menı uiden şyǧarudy talap etken. Anam būryn-soŋdy oŋdaidy estıp körmegen, özı ekınışı toptaǧy mügedek äiel. Odan keiın, tergeu organymen maǧan qatysty küzetpen ūstau türındegı būltartpau şarasyna sanksiialau turaly ötınış haty tüsken. Nūr-Sūltan qalasynyŋ mamandandyrylǧan audanaralyq tergeu sotynyŋ 29 nauryzdaǧy 2021 jylǧy qaulysymen maǧan qatysty küzetpen ūstau türındegı būltartpau şarasyna sanksiialau turaly ötınış hatty qanaǧattandyrusyz qaldyrylǧan. Osy qaulymen kelıspegendıgı turaly QR Bas prokurory keltırgen ötınışhatynda da maǧan resmi türde meken jaiyma tergeu äreketterınıŋ bolmaǧandyǧy anyq jazyp körsetken. Tergeu organynyŋ maǧan qatysty saralau turaly qaulysy pochta arqyly säuır aiynda kelgen. Qorǧauşy Q.Muhanbekov menıŋ hatşym E.Qydyralievanyŋ qorǧauşysy bolyp jürgenınde Qyzylorda oblystyq sotynyŋ töraǧasy Q.Nūryşevqa sūranys hat joldap, onda QR Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgınıŋ (Sybailas jemqorlyqqa qarsy qyzmet) Qyzylorda oblysy boiynşa departamentıne prosessualdyq şeşım qabyldau jönınde joldaǧan ıs qūjattarynyŋ köşırmesın berudı sūraǧan. Alaida Qyzylorda oblystyq sotynyŋ töraǧasy Q.Nūryşevtyŋ qolymen bergen hatynda qylmystyq ıs qozǧauǧa negız bolǧan qyzmettık tekseru kezınde jinalǧan materialdardyŋ köşırmesın berudı, QR Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgınıŋ Qyzylorda oblysy boiynşa departamentıne prosessualdyq şeşım qabyldau üşın jıberılgenın, osyǧan bailanysty tolyq aqparat alu üşın Qazaqstan Respublikasy Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgınıŋ Qyzylorda oblysy boiynşa departamentıne jügınu kerektıgın körsetken. QR Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgınıŋ Qyzylorda oblysy boiynşa departamentı bastyǧynyŋ orynbasary R.Iаǧmusovtyŋ qolymen bergen jauap hatynda, qazırgı uaqytta sotqa deiıngı tergeu jürgızılıp jatqandyǧy turaly, onyŋ mälımetterı jariia etılmeitını jazylǧan. Sonymen qatar, «QR Qylmystyq ıs jürgızu kodeksınıŋ 78-baby 6-bölıgınıŋ talaptary qorǧanuǧa qūqyǧy bar kuägerdıŋ qūqyqtaryn anyqtaidySoǧan säikes sotqa deiıngı tergeu satysynda sūratylǧan materialdardyŋ köşırmelerın beru mümkın emes» dep körsetken. Osyǧan deiın mende qorǧauşy bolǧan joq. Tergeu organy Q.Muhanbekov menıŋ qorǧauşy emes ekenın bıle tūra, menen qorǧauşydan bas tartu jönınde aryz jazudy sūrady. Soǧan säikes men aryz jazdym. Alaida osy jazǧan aryzymdy tergeu organy özderıne kerektı jerlerıne paidalanyp, qylmystyq ıs-qūjattarǧa tırkep, ony dälel retınde paidalanyp, būrmalap jıberedı dep oilaǧan da joqpyn. Tergeu organdaryna Nūr-Sūltan qalasynyŋ mamandandyrylǧan audanaralyq tergeu sotynyŋ 29 nauryzdaǧy qaulysymen, maǧan qatysty küzetpen ūstau türındegı būltartpau şarasyna sanksiialau turaly ötınışhaty qaralyp bolǧan soŋ, menı şaqyrdy. Sol kezde 2021 jyly säuır aiynda jauap beruden bas tarttym. Sodan keiın, menı küdıktı dep tanyp, ıs qūjattarymen qorǧauşy N.Aibulatov 2021 jyly mamyr aiynda tanysyp, QR Bas prokuraturasyna şaǧym keltırdı», - deidı Gülnūr Qūrmanbaiqyzy. «Asyǧys aiyptau aktısın şyǧardy» QR Qylmystyq prosesstık kodeksınıŋ 297-babynyŋ 7 bölıgınde, 298 babynda, prokuror şaǧymdy şeşkenge deiin qylmystyq is sotqa jiberilmeuge tiis eken. «Alaida, özım densaulyǧyma bailanysty auruhanada em alyp jatqanymda, QR QPK-106 babynyŋ tärtıbımen QR Bas Prokurorynyŋ mındetın atqaruşy B.N.Asylovtyŋ 14 tamyz 2020 jylǧy maǧan qatysty QR QK-nıŋ 369-babynyŋ 3-bölıgımen qozǧalǧan №20430013000576 sandy qylmystyq ıs boiynşa tergep-tekserudı jalǧastyru turaly qaulysyn zaŋsyz dep tanyp, onyŋ küşın joiudy sūraǧan şaǧymyna nätijesı şyqpai jatyp, tergeu organy 01 mausym 2021 jyly aiyptau aktısın jazyp, bas prokuror ony bekıtıp, Qyzylorda qalalyq sotyna jıbregendıgı turaly habar keldı. Sotqa deiıngı tergep-tekserudı jüzege asyratyn adam proseske qatysuşylar qylmystyq ıs materialdarymen tanysqannan jäne olardyŋ ötınış hattaryn şeşkennen keiın baryp aiyptau aktısın jasaidy. Alaida tergeu organy, Bas Prokuror şaǧymdy qarau kezınde menıŋ keltırılgen dälelderımdı tekserudıŋ ornyna, kerısınşe menıŋ konstitusiialyq qūqyqtarymdy barynşa taptap, aiaq asty qylyp otyr», - deidı.
Taqyrypqa tūzdyq:
Qyzylorda oblysynda sudia sot töraǧasynan azǧyndyq kördım dep şaǧymdanǧany turaly aqparat 2020 jyldyŋ jeltoqsan aiynda BAQ-ta jariia bolyp, qoǧamda qyzu talqy bolǧan edı. Onda Qyzylorda oblysy, Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy qol astyndaǧy sudiany tösektes boluǧa şaqyrǧany, qaramaǧyndaǧy kelınşektı degenıne köndıre almaǧan sot töraǧasy qudalaudy bastaǧany jaily baiandalǧan.
Gülnūr Qūrmanbaidyŋ zaŋ salasynda jürgenıne 20 jyl eken. Al Şielı audandyq sotynyŋ sudiasy bolyp jūmys ıstegenıne 8 jyl bolǧan. Audandyq sottyŋ töraǧasy qol astyndaǧy boidaq kelınşektı «qalaǧanyna» köndıre almaǧan soŋ, qyspaqqa alǧan körınedı. Gülnūr Qūrmanbai basşylyqtyŋ mūndai qysymyna şydai almai, bala kütımıne bailanysty eŋbek demalysyna şyǧyp ketken. Tıptı, özıne ersı ūsynys jasaǧan töraǧanyŋ äreketın tızıp, Joǧarǧy sotqa da şaǧymdanypty.
Keiın, Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.Küzdeubaev BAQ-qa pıkır bıldırıp, «sudiany tösekke tartqan joqpyn. Ol jala jauyp otyr», - dep aqtalǧan.
«Būl jaǧa ūstatatyn jait, aiyptaulardyŋ bärı jalǧan. Bırınşıden sudia G. Qūrmanbai sudia ädebı normalaryn būzyp, negızsız jala jauyp otyr, ony tösekke tartty deuı negızsız. Jaǧylǧan küie orynsyz qalmaidy, anam da, äielım de uaiymdap otyr. Joǧarǧy sot tarapynan ışkı qauıpsızdık bölımınıŋ qyzmetkerlerı kelıp, tekserudı jürgızdı de, aitylǧan sözderdıŋ ras ekenı däleldenbedı. Ol turaly komissiianyŋ şeşımı de şyǧaryldy. Otbasymda ekı qyzym, äielım, anam bar. Aqyldy äiel erınıŋ bır auyz sözıne de toqtaidy ǧoi. Äielıme jala jabylyp jatqanyn tüsındırdım, basqa eşteŋe aitqanym joq. Üi ışındegı jaǧdai būrynǧydai emes, auyr... Kelınşegım menı tüsınedı dep oilaimyn», - deptı Qyzylorda oblysy Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy Marat Küzdeubaev.
Küzdeubaev qazylyq qyzmette jürgen 13 jyldyŋ 8-ınde basşylyq lauazymdar atqarǧan eken. Ol ötken jyldyŋ jeotoqsanynda ärıptesınıŋ üstınen aryzdanatynyn aitqan.
«Osy jaǧdai boiynşa zaŋ talaptaryna sai şara qoldanuǧa mındettı türde aryzdanuym kerek dep oilaimyn. Ar-namysyma, otbasymnyŋ bedelıne nūqsan keltırdı. Onyŋ äreketterı «tise terekke, timese būtaqqa» dep aita beru dep baǧalaimyn. Ol sudialyq mındetterın maǧan deiın de 5 jyl atqarǧan», - degen M.Küzdeubaev sudia G.Qūrmanbaidyŋ şeşımınen keiın jerımızden, üiımızden aiyryldyq dep şaǧymdanuşylar kelgendıkten, töraǧa retınde olardy qabyldap, Qūrmanbaidyŋ äreketın basşylyqqa habarlaǧanyn aitypty.
Osy oqiǧadan keiın arada az ǧana uaqyt ötkende Şielı audandyq sotynda alty jyl hatşy qyzmetın atqarǧan Eŋlık Qydyralieva özınıŋ jazyqsyz qysymǧa ūşyraǧanyn aityp, araşa sūraǧan. Aituynşa, ol üşınşı säbiıne aiaǧy auyr kezde töraǧanyŋ qudalauyna ūşyraǧan. Sebebı, tıkelei basşysynyŋ (sudia Gülnūr Qūrmanbai – avt.) üstınen terıs kuälık beruden bas tartypty. Qysym toqtamaǧandyqtan Eŋlık jüktılıktıŋ 34-şı aptasynda bosanyp qoiǧan.
Al biylǧy jyldyŋ aqpan aiynda Joǧary sot keŋesı janyndaǧy sot jiuriı Şielı audandyq sotynyŋ töraǧasy M.Küzdeubaevty lauazymynan bosatu turaly ūsynysty Memleket basşysynyŋ atyna joldaitynyn «Azattyq ruhy» saity habarlady. Onda QR Joǧarǧy sot keŋesı apparatynyŋ atalǧan ıske qatysty tüsındırmesı jariialanǧan.
«2021 jyly 18 aqpanda Joǧary sot keŋesınıŋ janyndaǧy sot jiuriınıŋ otyrysy öttı, onda jergılıktı jäne oǧan teŋestırılgen sottardyŋ sudialaryna qatysty bırqatar tärtıptık ıster qaraldy. Sot jiuriı otyrysynyŋ qorytyndysy boiynşa 5 sudia tärtıptık jauapkerşılıkke tartyldy, onyŋ ışınde bır sudia sögıs türınde jaza aldy, üş sudiaǧa eskertu jariialandy, audandyq sottyŋ bır töraǧasy sudia lauazymynda qaldyryla otyryp, atqaratyn lauazymynan bosatuǧa ūsynyldy. Sudialardy tärtıptık jauapkerşılıkke tartuǧa olardyŋ sot ısterın qarau kezınde zaŋdylyqty öreskel būzǧany, sudia ädebıne qaişy keletin, atyna kır keltıretın teris qylyq jasaǧany, sondai-aq audandyq sot töraǧasynyŋ lauazymdyq mindetterin tiisinşe oryndamaǧany negız boldy», - dep jazylǧan resmi habarlamada.
Onan soŋ, ornynan bosatylsyn degen sudia Marat Küzdeubaev ekenı rastalǧan.
«Marat Küzdeubaevtyŋ mäselesı qaralǧany ras. Sot jiuriınıŋ otyrysynda oǧan qatysty ıs qaralyp, nätijesınde Joǧary sot keŋesı janyndaǧy sot jiuriı Marat Küzdeubaevty tärtıptık jauapkerşılıkke tarta otyryp, audandyq sot töraǧasy lauazymynan bosatu turaly şeşım şyǧardy. Sot jiuriınıŋ būl şeşımı äzırge zaŋdy küşıne engen joq. Sebebı, būl şeşımge onyŋ (Küzdeubaev – avt.) aryz tüsıru merzımı aiaqtalǧan joq. Kelıspese 10 künnıŋ ışınde qarsy şaǧym tüsıre alady, alaida äzırge aryz tüsken joq. Qarsy aryz tüspese şeşım zaŋdy küşıne endı dep esepteledı de, odan keiın sudiany lauazymynan bosatu turaly Prezidentke ūsynys jıberıledı. Sosyn Memleket basşysynyŋ jarlyǧymen lauazymynan bosatylady. Joǧarǧy sot keŋesıne tūraqty on adam müşe. Odan bölek Bas prokuror, Joǧary Sottyŋ Töraǧasy, Ädılet ministrı de jalpy otyrystarǧa qatysady, olar da dauys beru qūqyǧyna ie. Al Sot jiuriıne bırneşe sudia, advokattar men qoǧam belsendıledı qatysady. Olar Küzdeubaev bosatylsyn degen şeşımge keldı. Būndai jaǧdaidan keiın sudialardyŋ ornynda qaluy ekıtalai», - dep tüsındırgen QR Joǧary sot keŋesınıŋ baspasöz hatşysy Asan Ahmetjan.
(Maqala Abai.kz saitynan alyndy)
"Adyrna" ūlttyq portaly
