«Aşynǧannan şyǧady aşy dausym» demeitın be edı? Osyny aitty, köterdı eken dep, jolymyzdy jauyp, yryzǧymyzdy auzymyzdan jyryp äketer bolsa da, köptıŋ közın aşu, äruaqtardyŋ janyn jai tapqyzu üşın tömendegı jailardy jazudy, söitıp keş bolmai tūryp, mäselenıŋ aq-qarasyn ajyratudy jön sanap otyrmyn.
"Memleket jazuşylardyŋ auzynan aq mai aǧyzatyn bolypty" degendı estıp quanyp qalyp edık, ötken jyldary. "Avtorlyq qūqyqty 70 jylǧa alyp qoiady eken" degen sybys şyqty, artynşa! Bala-şaǧamyzdy türlı käsıppen asyrap, odan bosai qalǧanda ädebietke degen adaldyqpen köz maiymyzdy tauysyp jazǧan şyǧarmalarymyzdy (bylaişa aitqanda mülkımızdı) 2-3 million teŋgege bola 70 jylǧa syiǧa beru qanşalyqty ädılettı degendı oiladyq ta, memlekettıŋ "qamqorlyǧyna" "myŋ alǧys" aittyq! Bır jyl qarnyŋdy toidyrǧanyŋ üşın 70 jyl aş jüre alasyŋ ba (Qūdai ömır berse, deŋız)? Qoş! Baryŋnan 70 jylǧa airylu degen jazuşyny tırıdei qorlau ǧoi. Qorlanǧymyz kelmedı. Sosyn jazǧanymyzdy bauyrymyzǧa basyp, älıptıŋ artyn baǧyp, tynyş jattyq.
Biyl "Avtorlyq qūqyqty paidalanu merzımı 70 jyldan 5 jylǧa qysqarypty" degendı estıdık. Būl üşın ministr Aqtoty Raiymqūlovaǧa ıştei riza bolyp, eŋbegıne bereke tıledık te. Artynşa, memlekettık tapsyryspen basylyp şyǧatyn kıtaptar "Kıtap palatasy" arqyly ötetın boldy, halyq dauys berıp, kıtaptardy ırıkteude būqaranyŋ ünı eskerıledı" degen daqpyrt (resmi aqparat) tarady. Būl da bız kütpegen quanyşty jaŋalyq edı. Ministrdıŋ şeşımın estıp, şattyqtan közge jas ta aldyq. Pysyqtar men pysyqailardyŋ joly kesılıp, ädebiette aty bar adamdardyŋ aiy oŋynan tuar dedık. Olai bolmaǧan künde de eldı dürlıktırıp, özderıne dauys berudı sūrap, alaşapqyn bolǧan aǧaiyndy syrtynan qadaǧalap, külkıge qarq bolyp otyrudyŋ özı keremet emes pe? Tegın konsert köresıŋ, ol az bolsa, sol köp dauys jinaǧandardy komissiia qūlatyp tastaǧanyn tamaşalaǧannyŋ özı nege tūrady?
"Būl ne qylǧan aşyqtyq? Būl ne qylǧan demokratiia? Qūdai qalai ǧana sūraǧanymyzdy aspannan salbyratyp tüsıre qoidy?" dep basymyz bıraz ainalyp jürdı. Söitsek, ministrlık būryn-soŋdy bolmaǧan keremet "jaŋyltpaş" oilap tauypty. Ol "jaŋyltpaş" aqyn-jazuşylardyŋ qūqyǧyn tolyqtai şektep, bırın ekınşısınen alalaidy eken.
Ol jaŋyltpaştyŋ şeşuı mynau! Ministrlık baiaǧy eskı sürleuge tüsıp, «Ädebiettıŋ äleumettık maŋyzdy türlerın satyp alu, basyp şyǧaru jäne taratu» atty memlekettık baǧdarlamaǧa yŋ-şyŋsyz mamyrdyŋ otyzyna deiın satyp alynatyn kıtaptardy qabyldaǧan. Bız sekıldı ministrlıkte tanysy häm qatysy joq qalamgerlerdı qūlaqtandyrmaǧan. Aqparat qūraldary arqyly jariia jarnama jasamaǧan. Mäselenıŋ män-jaiyn bılmek bolǧan jazuşylardy "Kıtap palatasy" jaqta qoiylyp jatqan teatrlyq qoiylymǧa qarai jıberıp otyrǧan. Söitken de, qazır "Ädebiettıŋ äleumettık maŋyzdy türlerın satyp alu" baǧdarlamasymen "jabyq esık" jaǧdaiynda kıtaptyŋ är baspa tabaǧyna 250 myŋ teŋgeden aqşa ülestırıp jatsa kerek... Al, "Kıtap palatasynda" aşyqtyqty jeleu etıp, jürıp jatqan müldem basqa baǧdarlama...Iаǧni, ministrlık taratqan aqparatqa ilanǧan, "jaŋyltpaştan" jaŋylǧan jüzdegen qalamger "Qoǧamdyq maŋyzy bar ädebietterdı basyp şyǧaru jäne taratu" memlekettık baǧdarlamasy degen müldem basqa jobaǧa aldanyp, tender oinaityn baspalarǧa kloun bolyp, är qaǧazǧa bır qol qoiyp, dauys sanyn sanap, Abai, Şäkärım, Bauyrjandarmen talasyp, Qadır, Äbış sekıldı abyzdarmen iyq tırestırıp, "demokratiia jasasyn, aşyqtyq jasasyn" dep ändetıp jatyr. O baiǧūstar (ışınde men de barmyn) özderınıŋ ölılerdıŋ sapyna qosylyp ketkenın, 1 mausymnan bastap, tırı äruaq ekenın bılmeidı de... Sol äruaqtarmen küreste Qūdai-au, menı Äbıştıŋ aldyna tüsıp ketuden saqta!" dep bız otyrmyz... Prezidentımız Qasym-Jomart Toqaevtıŋ äkesı Kemel aǧamyzben baq talasu üşın de, jürek kerek emes pe, Berık Uäli myrza?! Ministr Aqtoty Raiymqūlova aşyqtyqty qalaidy eken! Endeşe nege «Ädebiettıŋ äleumettık maŋyzdy türlerın satyp alu, basyp şyǧaru jäne taratu» atty memlekettık baǧdarlama jasyryn jürgızılıp jatyr? Nege olardy da "Kıtap palatasyna" bermeidı? Nege memleket qarjysyna satylyp alynatyn ädebietterge halyq dauys bermeidı? Nege ministrlıktegıler jazuşylardy "Kıtap palatasyndaǧy" qoiylymmen aldap, alyptardyŋ äruaqtaryn qorlap jatyr? Būl - bır... Ekınşıden, "Ädebiettıŋ äleumettık maŋyzdy türlerın satyp alu" baǧdarlamasy ne sebeptı "Qoǧamdyq maŋyzy bar ädebietterdı basyp şyǧaru" baǧdarlamasy sekıldı nasihattalmaidy? Alǧaşqy baǧdarlamaǧa tanys arqyly (iaki, köregendıkpen) kıtap ötkızgen jazuşynyŋ eŋbegı adal da, ministrlıktıŋ "jaŋyltpaşyn" şeşe almaǧan qalamgerdıŋ küşı aram ba? Tyǧylyp jol tapqannyŋ nany adal da, äruaqtarmen aşyq aiqasqa kırgen "alkeudelerdıŋ" nämı aram ba? Üşınşıden, eldıŋ-jūrttyŋ, halyqtyŋ qarjysyna memleket satyp alatyn kıtap nege jasyryn jolmen taŋdalyp, qalamaqysy mardymsyz, onyŋ syrtynda baspalarǧa jazuşyny jem etetın baǧdarlama aşyqtyq prinsipıne süienedı? Demokratiia aldymen ölılerge emes, tırılerge kerek emes pe? Abai men Jambyldy (Şäkärım, Mūqtarlar bız sekıldı jastar ǧoi) dauysqa telmırtıp, äldebır "Aǧai" men "Jabaidy" jasyryn jarylqau ministrdıŋ, iaki ministrlıktıŋ betıne mäŋgılıkke daq bolyp qalaryn nege oilamaidy? Jambyl jäkem mereitoiynda menımen bäigege tüsıp jatyr? Masqara bolǧanda, o kısı (äruaǧy keşırsın) menıŋ artymda kele jatsa kerek... Täŋırım-au, saǧan "abyroily ete gör" dep jalbarynsam da, "Jambyldan ozaiynşy" demep edım ǧoi... Men Qazaqstan Jazuşylar odaǧynyŋ müşesı Qanat Äbılqaiyr ministrden ädıldık üşın mynau "jaŋyltpaş" mazaqy qoiylymdy toqtatudy, būl mäsele jönınde ministrlık dereu arada mäselenıŋ aq-qarasyn ajyratyp, qalamgerlerge jaidyŋ jai-japsaryn tüsındırıp berudı, eger men kötergen mäsele ras bolsa, qalamaqy kölemı ekı baǧdarlama aiasynda da (ärine, tırıler üşın) teŋdei etudı, jazuşylardy häm olardyŋ eŋbegın ailamen alalamaudy talap etemın! Öz kezegınde jazuşylardyŋ "jaŋyltpaş" aqparatqa aldanyp, qūqyǧy taptalyp otyrǧany üşın Odaq basşysy Ūlyqbek Esdäuletten de ünsız qalmaudy sūraimyn! Men bügın ministrlık tarapy yŋ-şyŋsyz kıtaptaryn qabyldap alǧan bırneşe qalamgermen söilestım. Olardyŋ denı: "biyl kıtaptardy satyp aludy "Kıtap palatasy" jürgızıp, endı bız aldanyp otyrǧan joqpyz ba?" dep alaŋdauly eken... Jeke basym üşın kıtabymdy memlekettıŋ satyp aluy, odan paida köruım maŋyzdy emes. Men üşın köpşılık älı bıle qoimaǧan, bılse de jeke basyn oilap, būǧyp otyrǧan mäselenı qoǧam talqysyna salu, sony mäimöŋkelemei aşyq aita alu, ädıletsızdıkke qarsy tūru - maŋyzdy.... Būl mäselege qatysty Parlamentte otyrǧan qalamgerler Qazybek İsa, Janarbek Äşımjan, Maqpal Mysalar da ünsız qalmaidy dep oilaimyn! Äruaqpen jarysatyn bäigenı toqtatyp, bızdı tırılerdıŋ sapynda şabuymyzǧa mümkındık tuǧyzyŋyzdar! Äitpese, Abaidan "oza şauyp" (Keşır, Qūdai), masqaralaryŋyzdy şyǧaryp jürmelık...
