QR Densaulyq saqtau ministrlıgı tättı, gazdalǧan susyndarǧa biyl salyqty 7 paiyzǧa köbeitudı ūsynyp otyr dep habarlaidy «Adyrna» ūlttyq portaly «Qazaqstan» ūlttyq arnasyna sılteme jasap.
Sebebı qūramynda qanty köp susyndardy tūtynu saldarynan elımızde qant diabetı, semızdık jäne jürek qan tamyry aurulary köbeiıp barady. Mäselen, tek qant diabetıne şaldyqqandar soŋǧy bes jylda 31 paiyzǧa ösıp, nauqastar sany 400 myŋǧa juyqtaǧan. Eger būlai jalǧasa berse 2030 jylǧa qarai nauqas sany 1 millionnan asady dep boljap otyr mamandar.
Soŋǧy jydary būl auru «jasaryp» barady. Qant diabetımen qarttar ǧana emes, kışkentai balalar da auyrady.
— 3 jastan bastap qant diabetı diagnozy qoiylǧan balalar bar. Būl bızdıŋ Qazaqstan üşın jaqsy körsetkış emes, - deidı därıger-terapevt Aqtolqyn Nūrmahanqyzy.
Därıgerlerdıŋ aituynşa, mūnyŋ sebebı, eldegı är ekınşı bala tättı susynǧa äues. Tättı, gazdalǧan, energetikalyq susyndar, şyryndar men salqyndatylǧan tättı şailardy köp tūtynudyŋ saldarynan balalardyŋ tısı şırıp, semızdık beleŋ alyp barady. Eldegı 6 mln balanyŋ 3,2 paiyzy semızdıkke şaldyqqan. Halyqtyŋ 20 prosentı artyq salmaqpen küresıp älek. Soŋǧy 5 jylda jürek-qan tamyrlary aurulary 16 prosentke ösken.Osyǧan bailanysty Densaulyq saqtau ministrlıgı salyqty köbeitıp, qoljetımdı tauardy qymbattatqanda ǧana tūtynu azaiady degen ümıtte. Sol sebeptı 2021-2025 jyldarǧa arnalǧan «Denı sau ūlt» baǧdarlamasy aiasynda biyl 17 paiyz, al 2025 jylǧa deiın salyqty 45 paiyzǧa jetkızudı ūsynyp otyr. — Älemnıŋ 40 elı osy aksizdı köterdı. Qazaqstanda osy mäselenı zertteude. Ūsynys retınde jasalyp jatyr. Öitkenı eresekter men balalardyŋ arasynda semızdık pen qant diabetı artuda, – dedı QR DSM qoǧamdyq densaulyq saqtau ūlttyq ortalyǧy qoǧamdyq densaulyqty nyǧaitu ortalyǧynyŋ basşysy Janar Qalmaqova.
Al alkogolsız susyn öndıruşıler qauymdastyǧy būǧan qarsy. Sebebı, aksiz engızılse, susyn öndıretın käsıporyndar daǧdarysqa ūşyraidy. Elde mūndai kompaniia sany 400-den asady.— Bız qarsymyz. Sebebı būl käsıpkerlerge ülken soqqy. Özderıŋız bılesızder, qazır bärı qymbat. Qant baǧasy, şikızat, elektr energiiasy artyp jatyr. Eger 20 paiyz engızılse şaǧyn jäne orta käsıp 26 paiyzǧa qysqarady. 12000 adam jūmystan aiyrylady. Qanttyŋ ziiany älı tolyq zerttelmegen taqyryp. Sondyqtan aqylǧa qonymsyz. Barlyǧyn tarazyǧa salu kerek, – deidı alkogolsız susyn öndıruşıler qauymdastyǧynyŋ prezidentı Aliia Mamytbaeva. Ūsynystyŋ nüktesın qoiatyn ūlttyq ekonomika ministrlıgı ıstıŋ älı qaralyp jatqanyn aityp, qandai da bır tüsınıkteme beruge älı erte dep otyr. Eger osy susyndarǧa qosymşa taǧy 7 paiyz salyq salynsa, onda olardyŋ baǧasy 7 ese qymbattaidy. Demek bır qūtynyŋ baǧasy 1000 teŋge boluy mümkın. Äzırge būl ūsynys qana.
«Adyrna» ūlttyq portaly.
